2017.12.29 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT1-1.4012.711.2017.MW
z 29 grudnia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 09 października 2017r. (data wpływu 12 października 2017r.), uzupełnionym pismem z dnia 11 grudnia 2017r. (data wpływu 13 grudnia 2017r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

uznania, iż przekazanie pospółki na rzecz Powiatu stanowi czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT

dokumentowania czynności przekazania pospółki

-jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 października 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej:

podatku dochodowego od osób fizycznych

podatku od towarów i usług w zakresie:
- uznania, iż przekazanie pospółki na rzecz Powiatu stanowi czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT
- dokumentowania czynności przekazania pospółki.

Wniosek w części podatku od towarów i usług został uzupełniony w dniu 13 grudnia 2017r. o doprecyzowanie opisu stanu faktycznego, przeformułowanie pytania nr 1 oraz uiszczenie brakującej opłaty.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny (doprecyzowany w uzupełnieniu wniosku).

Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wydobywania żwiru i piasku na podstawie udzielonych koncesji w zakresie wydobywania kruszywa naturalnego z dnia 28 lipca 2009 roku oraz z dnia 02 listopada 2010 roku. Firma prowadzona przez … jest zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT czynnym, rozliczającym się za okresy miesięczne i prowadzi działalność gospodarczą, w ramach której wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wnioskodawczyni posiada dwie żwirownie położone w miejscowości …. Prowadzenie działalności gospodarczej przez Wnioskodawczynię uzależnione było od możliwości korzystania z drogi dojazdowej prowadzącej na teren przedsiębiorstwa. W związku z tym przewóz surowców z przedmiotowych żwirowni do poszczególnych klientów od momentu otrzymania koncesji przez Panią … odbywał się między innymi drogą powiatową nr …, na odcinku od … do … na długości 1,9 km oraz drogą powiatową nr … na odcinku od … do drogi wojewódzkiej numer … na długości 1,5 km. Przejazd ciężarówek o dużych gabarytach naruszył powierzchnie jezdni na wskazanych powyżej odcinkach, dlatego też dnia 10 maja 2011 roku Pani … zawarła umowę nr … z Powiatem … - będącym zarządcą niniejszych dróg. Przedmiotowa umowa przewidywała wykonanie przez przedsiębiorcę - Panią … na własny koszt prac doprowadzających do stanu pierwotnego (sprzed rozpoczęcia działalności gospodarczej w zakresie eksploatacji złóż kruszywa) wskazanych powyżej odcinków dróg oraz dalszych bieżących napraw wskazanego odcinka drogi powiatowej nr … w celu osiągnięcia oraz utrzymania parametrów pozwalających na ruch pojazdów ciężarowych wywożących kruszywa ze złoża wydobywczego należącego do Wnioskodawczyni. Umowa zawierała także określenie zasad użytkowania i bieżących napraw lub remontów drogi powiatowej nr … na wskazanym wyżej odcinku, po której będą kursowały środki transportu wywożące urobek z kopalni surowców mineralnych ze złoża wydobywczego należącego do Wnioskodawczyni.

Umowa została zawarta na czas prowadzenia przez Panią … działalności kopalni kruszywa, nie dłużej niż do 2035 roku. W ramach realizacji przyjętych zobowiązań Wnioskodawczyni przeprowadziła bieżące remonty wskazanych w umowie odcinków dróg powiatowych oraz na własny koszt wykonała prace związane z utrzymaniem odcinka drogi powiatowej nr …. Wszystkie prace zostały zrealizowane prawidłowo i bez zastrzeżeń. Z uwagi na ograniczenie ruchu pojazdów, wykonanie nowej nawierzchni asfaltowej zostało odroczone na podstawie wprowadzonych do umowy aneksów.

Staraniem Wnioskodawczyni wybudowano nową drogę łączącą teren kopalni z drogą wojewódzką nr …. W związku z wyeliminowaniem ruchu pojazdów wielkotonażowych wywożących kruszywo z kopalni na odcinkach wskazanych powyżej w zawartej umowie, ponoszenie przez Wnioskodawczynię kosztów utrzymania i remontu drogi powiatowej nr … stało się zbyteczne. Wobec powyższego, w drodze negocjacji strony, Pani … oraz Powiat …, dnia 20 marca 2017 roku zawarły przed Sądem Rejonowym w … ugodę o następującej treści. Strony zgodnie oświadczyły, że Powiatowi … przysługuje wobec Pani … roszczenie o wykonanie remontu drogi powiatowej nr …, na odcinku od … do … i na długości 1,9 km polegające na położeniu dywanika z betonu asfaltowego lub zapłatę kosztów wykonania zastępczego takiego remontu, zgodnie z postanowieniami umowy z dnia 10 maja 2011 roku. Strony ugody określiły wartość wyżej wskazanego przedmiotu świadczenia Wnioskodawczyni … wobec uczestnika postępowania Powiatu … na kwotę 356.237,52 złotych w cenie brutto. Strony postanowiły także, że Wnioskodawczyni w ramach niniejszej ugody spełni świadczenie zamienne w stosunku do wskazanego wyżej przedmiotu ugody i wyda Powiatowi … pospółkę, zwaną również kruszywem, spełniającą normę uziarnienia 0-31,5 mm w ilości 36.203 tony w przeliczeniu po 9,84 zł za jedną tonę kruszywa w cenie brutto na potrzeby remontu i utrzymania drogi powiatowej do odbioru na terenie kopalń w miejscowości ….

W związku z powyższym od lipca 2017 roku Wnioskodawczyni rozpoczęła wydawanie Powiatowi … kruszywa - pospółki w ramach realizacji ugody sądowej. Na chwilę obecną, do momentu wydania interpretacji, Wnioskodawczyni z ostrożności traktuje niniejsze wydanie świadczenia rzeczowego jako czynność opodatkowaną podatkiem VAT.

W uzupełnieniu wniosku wskazano:

W umowie z dnia 10 maja 2011 roku nie była wskazana podstawa prawna w postaci przepisów art. 361-363 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny, jednakże zdaniem Wnioskodawczyni, ww. umowa zobowiązywała Wnioskodawczynię do wykonania prac doprowadzających drogi objęte zakresem wniosku do stanu pierwotnego w ramach naprawienia wyrządzonych szkód w rozumieniu przepisów art. 361-363 Kodeksu Cywilnego.

Zgodnie z umową z dnia 10 maja 2011 roku, przedmiotem umowy była naprawa drogi powiatowej nr …, na odcinku od … do … na długości 1,9 km oraz drogi powiatowej nr …, na odcinku od … do drogi wojewódzkiej numer … na długości 1.5 km. Droga …. Droga … została naprawiona przez Wnioskodawczynię, zaś droga … była przez Wnioskodawczynię naprawiana systematycznie w miarę jej użytkowania. Na moment wybudowania własnej drogi dojazdowej przez Wnioskodawczynię i zaprzestanie korzystania z dróg powiatowych droga powiatowa nr … miała ubytki i nie została na niej położona warstwa ścieralna.

Wnioskodawczyni dokonała naprawy drogi powiatowej nr …, natomiast droga powiatowa nr … była ulepszana w czasie rzeczywistego korzystania z niej przez Wnioskodawczynię. Na moment wybudowania własnej drogi dojazdowej przez Wnioskodawczynię i zaprzestanie korzystania z dróg powiatowych, droga powiatowa nr … miała ubytki i nie została na niej położona warstwa ścieralna.

Postępowanie przed Sądem zostało wszczęte w związku z tym, iż Wnioskodawczyni wybudowała swoją własną drogę dojazdową łączącą teren kopalni z drogą wojewódzką. W związku z zaprzestaniem korzystania z dróg powiatowych, objętych umową z dnia 10 maja 2011 roku, strony szukały rozwiązania na zaprzestanie wykonywania bieżących remontów dróg należących do Powiatu. W związku z tym, że droga powiatowa nr … miała ubytki i nie została na niej położona warstwa ścieralna, strony zgodnie oświadczyły, że Powiatowi … przysługuje wobec Pani … roszczenie o wykonanie remontu drogi powiatowej nr …, na odcinku od … do … na długości 1,9 km, polegające na położeniu dywanika z betonu asfaltowego lub zapłatę kosztów wykonania zastępczego takiego remontu, zgodnie z postanowieniami umowy z dnia 10 maja 2011 roku. Strony ugody określiły wartość wyżej wskazanego przedmiotu świadczenia Wnioskodawczyni … wobec uczestnika postępowania Powiatu … na kwotę 356.237,52 złotych w cenie brutto. Strony postanowiły także, że Wnioskodawczyni w ramach niniejszej ugody spełni świadczenie zamienne w stosunku do wskazanego wyżej przedmiotu ugody i wyda Powiatowi … pospółkę, zwaną również kruszywem, spełniającą normę uziarnienia 0-31.5 mm w ilości 36.203 tony w przeliczeniu po 9,84 zł za jedną tonę kruszywa w cenie brutto na potrzeby remontu, utrzymania drogi powiatowej do odbioru na terenie kopalń w miejscowości …. W związku z powyższym dnia 31 sierpnia 2017 roku Wnioskodawczyni rozpoczęła wydawanie Powiatowi … kruszywa - pospółki w ramach realizacji ugody sądowej.

W zamian za wykonanie dokończenia naprawy drogi nr … (bo bieżące naprawy były wykonywane) Wnioskodawczyni w ramach ugody sądowej z dnia 20 marca 2017 roku zobowiązała się przekazać Powiatowi … kruszywo. W związku z tym Powiat … zwolnił Wnioskodawczynię z obowiązku wykonania remontu i bieżącego utrzymania drogi powiatowej nr ….

W związku z przekazaniem przez Wnioskodawczynię ww. pospółki, na rzecz Powiatu …, wygasną roszczenia Powiatu wobec Wnioskodawczym o naprawę drogi nr ….

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

(ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku) Czy przekazanie przez Wnioskodawczynię na rzecz Powiatu … towaru - pospółki w ilości wskazanej w ugodzie, w zamian za zwolnienie Wnioskodawczyni z remontu drogi powiatowej nr … na odcinku 1,9 km, który miał być wykonany w celu doprowadzenia wskazanej wyżej drogi do stanu poprzedniego sprzed rozpoczęcia przez Wnioskodawczynię działalności gospodarczej w zakresie eksploatacji kruszywa oraz w celu osiągnięcia i utrzymania parametrów pozwalających na ruch pojazdów ciężarowych wywożących kruszywo ze złoża wydobywczego należącego do Wnioskodawczyni stanowi odszkodowanie w rozumieniu przepisów art. 361-363 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny?
(ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku) Czy przekazanie przez Wnioskodawczynię na rzecz Powiatu … towaru -pospółki w ilości wskazanej w ugodzie, w zamian za zwolnienie Wnioskodawczyni z remontu drogi powiatowej nr … na odcinku 1,9 km, który miał być wykonany w celu doprowadzenia wskazanej wyżej drogi do stanu poprzedniego sprzed rozpoczęcia przez Wnioskodawczynię działalności gospodarczej w zakresie eksploatacji kruszywa oraz w celu osiągnięcia i utrzymania parametrów pozwalających na ruch pojazdów ciężarowych wywożących kruszywo ze złoża wydobywczego należącego do Wnioskodawczyni stanowi odszkodowanie, biorąc pod uwagę treści przepisów art. 2 pkt 6, art. 5, art. 7 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług?
Czy przekazanie przez Wnioskodawczynię na rzecz Powiatu … towaru - pospółki w ilości wskazanej w ugodzie, w zamian za zwolnienie Wnioskodawczyni z remontu drogi powiatowej nr … na odcinku 1,9 km, który miał być wykonany w celu doprowadzenia wskazanej wyżej drogi do stanu poprzedniego sprzed rozpoczęcia przez Wnioskodawczynię działalności gospodarczej w zakresie eksploatacji kruszywa oraz w celu osiągnięcia oraz utrzymania parametrów pozwalających na ruch pojazdów ciężarowych wywożących kruszywo ze złoża wydobywczego należącego do Wnioskodawczyni winno być dokumentowane notą księgową i protokołem przekazania?

Zdaniem Wnioskodawczyni:

Ad. 1 (stanowisko przedstawione w uzupełnieniu wniosku):

Zapłata za wyrządzone szkody oraz poniesione przez kogoś starty jest – w świetle regulacji Kodeksu cywilnego - odszkodowaniem. W związku z tym, że przepisy podatkowe nie zawierają definicji odszkodowania, toteż w tym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Na gruncie regulacji zawartych w Kodeksie cywilnym, odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem, a zaistniała w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Kwestię odszkodowań regulują przepisy art. 361-363 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r.. poz. 121. z późn. zm.), zwanej dalej k.c. Na mocy art. 361 § 1 i § 2 k.c., zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Powołany powyżej artykuł 361 § 1 k.c. stosuje się do obowiązku naprawienia szkody bez względu na źródło jej powstania - dotyczy on zarówno szkód z czynów niedozwolonych (ex delicto), naruszenia obowiązków umownych (ex contractu), jak i naruszenia obowiązków naprawienia szkody opartych na innych tytułach.

Na podstawie art. 363 § 1 i § 2 k.c., naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego. bądź przez powrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

W związku z przejazdem przez drogi powiatowe samochodów ciężarowych należących do Wnioskodawczyni, na przedmiotowych drogach powstały uszkodzenia. Wnioskodawczyni w zamian za przywrócenie tychże dróg do stanu pierwotnego zobowiązała się przekazać Powiatowi …. kruszywo, co zdaniem Wnioskodawczyni, stanowi formę odszkodowania za dokonanie uszkodzeń powstałych na drodze powiatowej nr … i woli naprawy tych uszkodzeń.

Podstawa prawna: art. 361-363 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16. poz. 93 z pózn. zm.).

Ad. 2 (stanowisko przedstawione w uzupełnieniu wniosku):

Jak stanowi przepis art. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U z 2011r., nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), dalej zwana ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają wykonywane w ramach prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju; eksport towarów; import towarów; wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju; wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Mając powyższe na uwadze, można stwierdzić, że sama wypłata odszkodowania, podobnie jak i jego otrzymanie, co do zasady, nie może być uznana za czynność opodatkowaną ze względu na to, że przekazany towar jest w gruncie rzeczy przekazany w ramach odszkodowania za spowodowane straty (jest poniekąd rekompensatą pieniężną, bowiem szkoda została przeliczona najpierw na wartość pieniężną, a następnie na odpowiadającą tej wartości ilość pospółki) i w gruncie rzeczy nie stanowi dostawy. W związku z przekazanym kruszywem Wnioskodawczyni nie otrzymała żadnej zapłaty bądź świadczenia mającego charakter zapłaty za dostawę materiału.

Odszkodowanie wypłacane jest jako zadośćuczynienie za szkodę, która została wyrządzona podmiotowi, lub za utracone przez niego korzyści, a więc nie może być uznana za usługę.

Przekazanie kruszywa nie jest zatem odpłatną, czy nieodpłatną dostawą towarów, ani też świadczeniem usług, gdyż czynność ta nie wypełniła przesłanek z art. 7 ust. 1 i 2 oraz art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Ponadto wydanie towaru, które następuje w ramach podpisanej ugody sądowej, nie stanowi nieodpłatnego wydania towaru zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT. Definiując ww. przepis, przez dostawę towarów rozumie się także nieodpłatne przekazanie towarów należących do firmy, a w szczególności:

przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste przedsiębiorcy lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

wszelkie inne darowizny - jeżeli właścicielowi firmy przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. Jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie ma bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia, wówczas kwota wypłaconych odszkodowań nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt l ustawy o VAT i jako taka nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Jednocześnie wskazać należy, że opodatkowaniu podlegają dostawa towarów i świadczenie usług za wynagrodzeniem, które powinno mieć formę przysporzenia (zwiększenia aktywów po stronie beneficjenta) z tytułu konkretnego świadczenia. W sytuacji kar, odszkodowań czy rekompensat, brak jest zachowania symetrii pomiędzy świadczeniem a wynagrodzeniem. W takich przypadkach mamy do czynienia jedynie z wynagrodzeniem, które zwykle stanowi formę zadośćuczynienia, a zatem nie ma zwiększenia aktywów po stronie beneficjenta. W konsekwencji, wypłacenie odszkodowania za straty, stanowiące rekompensatę za szkodę, nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT i tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji, tylko wówczas, gdy płatność, również ta o charakterze odszkodowawczym, nie będzie miała bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony kontrahenta, wówczas kwota wypłaconego odszkodowania nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Odnosząc powołane przepisy w kontekście przedstawionego opisu sprawy, uznać należy, że w rozpatrywanym stanie faktycznym nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie. Odszkodowanie jest efektem powstałej szkody i zobowiązaniem Wnioskodawczyni do przywrócenia drogi do stanu sprzed rozpoczęcia przez nią prowadzenia działalności gospodarczej. Zatem w niniejszej sprawie wydanie pospółki przez Wnioskodawczynię wypełnia de facto definicję odszkodowania i stanowi rekompensatę finansową za poniesioną przez Powiat … szkodę.

Odszkodowaniem jest wypłata określonej kwoty pieniędzy, która stanowi wynagrodzenie za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej, służące zadośćuczynieniu poniesionym przez nią stratom. Otrzymanie lub przekazanie odszkodowania nie zostało wymienione w art. 5 ustawy o VAT, jako czynność podlegająca opodatkowaniu VAT.

W przepisie art. 7 ust. 1 ustawy o VAT zawarta została definicja pojęcia odpłatną dostawa towarów. W myśl tego przepisu za dostawę towarów uznaje się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast definicja towaru w rozumieniu przepisów ustawy o VAT określona została w art. 2 pkt 6 ustawy. Ustawodawca w przepisie tym wskazał, że za towary uznaje się: rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu VAT, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Wypłata odszkodowania nie jest zatem dostawą towarów. Przez odpłatne świadczenie usług w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, należy uznać każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej oraz zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Z uwagi na to, że wypłacone odszkodowanie stanowi zadośćuczynienie za szkodę, która została wyrządzona podmiotowi, lub za utracone przez niego korzyści, czynność tego rodzaju nie może zatem być uznana za wykonanie usługi.

Przeprowadzona powyżej analiza doprowadza do wniosku, że sama wypłata odszkodowania, podobnie jak i jego otrzymanie, co do zasady, nie może być uznana za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT.

Podstawa prawna: art. 2 pkt 6, art. 5, art. 7 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

Ad. 3

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie jest ona zobowiązana do wystawienia faktury VAT. Przekazanie pospółki w ramach odszkodowania w niniejszym stanie faktycznym może być udokumentowane na podstawie innego dokumentu księgowego, w tym chociażby notą księgową.

Zasady wystawiania faktur regulują przepisy art. 106a-106q ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177. poz. 1054 z późn. zm ), zwanej dalej ustawą. I tak, zgodnie z art. 106a ustawy, przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do:

sprzedaży, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 1a, w których usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego i faktura dokumentująca te transakcje nie jest wystawiana przez usługobiorcę lub nabywcę towarów w imieniu i na rzecz usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów;
dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych przez podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, z którego dokonywane są te czynności, a w przypadku braku na terytorium kraju siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej - posiadającego na terytorium kraju stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu, z którego dokonywane są te czynności, w przypadku gdy miejscem świadczenia jest terytorium:
1. państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca towaru lub usługodawca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnika,
2. państwa trzeciego.

Stosownie do art. 106b ust. 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

sprzedaż, a takie dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
otrzymanie przez niego całości lub części przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.

W tym miejscu wskazać należy, że w świetle art. 5 ust 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast przez świadczenie usług - na mocy art. 8 ust. 1 ustawy - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Definicja świadczenia usług ma zatem charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Ponadto wskazać należy, że czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć związek bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Tym samym muszą być spełnione następujące warunki:

w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że obydwa ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność (dostawa towarów czy też usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniom wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia. Zatem biorąc pod uwagę stan faktyczny przedstawiony we wniosku Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do wystawienia faktury VAT z tytułu przekazania kruszywa - pospółki w ramach odszkodowania za wyrządzoną szkodę. Zdaniem Wnioskodawczyni, czynność ta może być udokumentowana na podstawie innego dokumentu księgowego, w tym chociażby notą księgową.

Należy jednak zaznaczyć, że nota księgowa nie jest dokumentem przewidzianym przez przepisy ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie jest objęta regulacją tych przepisów, brak jest jednakże przeciwwskazań na gruncie przepisów dotyczących podatku od towarów i usług, dla takiego sposobu dokumentowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Należy wskazać, że w rozumieniu ustawy w określeniu "jak właściciel" zawiera się możliwość uznania za dostawę faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. Zatem "dostawa" oznacza wszelkiego rodzaju rozporządzanie towarem (sprzedaż, zamiana, darowizna, oraz każdą inną transakcję, która w aspekcie ekonomicznym będzie prowadziła do podobnego rezultatu).

Zgodnie z art. 7 ust. 2 tejże ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatane przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
wszelkie inne darowizny

–jeżeli podatnikowi przysługiwało w całości lub w części prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Przez towary – na mocy art. 2 pkt 6 ustawy – rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przepis art. 8 ust. 1 ustawy jest niejako dopełnieniem art. 7 ust. 1 ustawy i ma na celu objęcie opodatkowaniem każdej transakcji wykonywanej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, która nie stanowi dostawy towarów, przez co realizowana jest w ten sposób zasada powszechności opodatkowania.

Z powyższego wynika, że usługa jest takim świadczeniem, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, beneficjent świadczenia odnoszący z niego korzyść. Ponadto, świadczenie jest opodatkowane, jeżeli jest odpłatne, czyli odbywa się za wynagrodzeniem. Przy czym musi istnieć związek pomiędzy świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem, tj. ze stosunku prawnego musi wynikać korzyść otrzymującego świadczenie i związane z tą korzyścią wynagrodzenie. Przy czym związek pomiędzy otrzymaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć związek bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

W tym miejscu wskazać należy, że termin odszkodowania nie został zdefiniowany w ustawie. Regulacje dotyczące odszkodowania zostały jednak zawarte w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.).

I tak, z postanowień art. 361 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

W myśl § 2 tego artykułu, w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Na podstawie art. 363 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

Stosownie do art. 471 Kodeksu cywilnego – dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie – co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Ustalanie statusu wypłaconego odszkodowania, jako podlegającego bądź niepodlegającego opodatkowaniu VAT, należy więc oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Zatem, jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie będzie miała bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony otrzymującego należność, wówczas kwota tych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i jako taka nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Z powyższego wynika, że istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że wypłata odszkodowania nie wiąże się z żadnym świadczeniem.

Jednocześnie należy wskazać, że w myśl art. 453 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Jest to instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Celem tego świadczenia jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania, poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jak wygasłoby przez zwykłe wykonanie zobowiązania (np. przez wykonanie remontu drogi), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania – poza umową stron – jest rzeczywiste dokonanie świadczenia (np. wydanie kruszywa) przez dłużnika. Rzeczowa forma zwolnienia się z określonego zobowiązania, stanowi tylko sybstytut świadczenia pierwotnego.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, że Wnioskodawczyni była zobowiązana do naprawienia wyrządzanych szkód w postaci naprawienia dróg objętych zakresem wniosku. Zgodnie z umową z dnia 10 maja 2011 roku, przedmiotem umowy była naprawa drogi powiatowej nr …, na odcinku od … do … na długości 1,9 km oraz drogi powiatowej nr …, na odcinku od … do drogi wojewódzkiej numer … na długości 1.5 km. Droga …. Droga … została naprawiona przez Wnioskodawczynię, zaś droga … była przez Wnioskodawczynię naprawiana systematycznie w miarę jej użytkowania. Na moment wybudowania własnej drogi dojazdowej przez Wnioskodawczynię i zaprzestanie korzystania z dróg powiatowych droga powiatowa nr … miała ubytki i nie została na niej położona warstwa ścieralna. W związku z tym, że wymagana naprawa drogi powiatowej nr … nie została dokonana, na mocy zawartej ugody, Wnioskodawczyni została zobowiązana do spełnienia świadczenia zastępczego, tj. przekazania określonej ilości pospółki zamiast wykonanie remontu drogi powiatowej nr …. Z zawartej ugody sądowej wynika, że w związku z tym, że droga powiatowa nr … miała ubytki i nie została na niej położona warstwa ścieralna, strony zgodnie oświadczyły, że Powiatowi … przysługuje wobec Pani … roszczenie o wykonanie remontu drogi powiatowej nr …, na odcinku od … do … na długości 1,9 km, polegające na położeniu dywanika z betonu asfaltowego lub zapłatę kosztów wykonania zastępczego takiego remontu, zgodnie z postanowieniami umowy z dnia 10 maja 2011 roku. Strony ugody określiły wartość wyżej wskazanego przedmiotu świadczenia Wnioskodawczyni … wobec uczestnika postępowania Powiatu … na kwotę 356.237,52 złotych w cenie brutto. Strony postanowiły także, że Wnioskodawczyni w ramach niniejszej ugody spełni świadczenie zamienne w stosunku do wskazanego wyżej przedmiotu ugody i wyda Powiatowi … określoną ilość pospółki, zwanej kruszywem, na potrzeby remontu, utrzymania drogi powiatowej do odbioru na terenie kopalń w miejscowości …. W związku z powyższym dnia 31 sierpnia 2017 roku Wnioskodawczyni rozpoczęła wydawanie Powiatowi … kruszywa - pospółki w ramach realizacji ugody sądowej. W zamian za wykonanie dokończenia naprawy drogi nr … Wnioskodawczyni w ramach ugody sądowej z dnia 20 marca 2017 roku zobowiązała się przekazać Powiatowi … kruszywo. W związku z tym Powiat … zwolnił Wnioskodawczynię z obowiązku wykonania remontu i bieżącego utrzymania drogi powiatowej nr ….

Biorąc pod uwagę ww. okoliczności sprawy należy wskazać, że Wnioskodawczyni nie otrzymuje świadczenia wzajemnego od Powiatu, lecz pierwotnie była zobowiązana do naprawienia szkody poprzez remont drogi powiatowej nr …. Następnie w wyniku ugody sądowej ww. obowiązek został zamieniony na obowiązek przekazania Powiatowi pospółki/kruszywa.

Zatem w okolicznościach niniejszej sprawy przekazanie na rzecz Powiatu … pospółki, w związku z postanowieniami ugody sądowej, stanowi formę odszkodowania, należnego Powiatowi od Wnioskodawczyni za zniszczona drogę powiatową nr ….

Tym samym należy uznać, że przekazanie przez Wnioskodawczynię pospółki na rzecz Powiatu …, do czego Wnioskodawczyni była zobowiązana w związku ze zniszczeniem drogi powiatowej nr …, nie stanowi dostawy towarów ani świadczenia usług w rozumieniu art. 7 i art. 8 ustawy i w konsekwencji nie podlega opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Na podstawie art. 106b ust. 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.

Jak wynika z powyższego fakturę wystawia się w celu udokumentowania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Analiza przedstawionego opisu sprawy i powołanych regulacji prawnych prowadzi do stwierdzenia, że przekazanie pospółki przez Wnioskodawczynię na rzecz Powiatu … z tytułu zniszczenia drogi powiatowej nr … ma w przedmiotowym konkretnym przypadku charakter odszkodowawczy. Stanowi rekompensatę za poniesione straty (zniszczoną drogę), która to czynność nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy i tym samym – jak wskazano wyżej – nie podlega opodatkowaniu. W konsekwencji należy przyjąć, że skoro przedmiotowe przekazanie pospółki nie podlega opodatkowaniu, tym samym nie powinno być udokumentowane fakturami.

Zatem Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do wystawiania faktur z tytułu przekazania pospółki na rzecz Powiatu …. Przekazanie to może być udokumentowane innym dokumentem księgowym, np. notą księgową lub protokołem przekazania.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytań) Zainteresowanej. Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, które nie zostały objęte pytaniami nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Niniejszą interpretacją załatwiono wniosek w przedmiocie podatku od towarów i usług.

Wniosek w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie załatwiony odrębnymi rozstrzygnięciami.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin