Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-1-2/4510-734/16-1/BKD
z 12 września 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z 1 lipca 2016 r. (data wpływu do tut. Biura 11 lipca 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy do uczestnictwa podmiotów powiązanych w strukturze cash poolingu i wykonywania przypisanych im w Umowie zadań znajdą zastosowanie przepisy art. 11 ustawy o CIT oraz czy w związku z tym Spółka zobowiązana będzie do sporządzania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a ustawy o CIT (pytanie oznaczone nr 4)

– jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 lipca 2016 r. wpłynął do tut. Biura wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy do uczestnictwa podmiotów powiązanych w strukturze cash poolingu i wykonywania przypisanych im w Umowie zadań znajdą zastosowanie przepisy art. 11 ustawy o CIT oraz czy w związku z tym Spółka zobowiązana będzie do sporządzania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a ustawy o CIT.

We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca zamierza przystąpić do oferowanego przez bank (dalej: „Bank”) systemu zarządzania płynnością finansową, tj. cash poolingu rzeczywistego. Umowa cash poolingu jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny), którym jest rachunek Lidera i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów, a jej celem jest przede wszystkim optymalizacja zarządzania środkami finansowymi, efektywne finansowanie bieżących potrzeb uczestników systemu w zakresie kapitału obrotowego, poprawa płynności finansowej poszczególnych uczestników oraz optymalizacja wykorzystania dostępnych środków finansowych całej grupy. Dzięki temu, dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. Usługa cash poolingu będzie opierać się na Umowie o Grupowe Zarządzanie Płynnością (dalej: „Umowa”), która zostanie zawarta między Bankiem a Spółką (dalej; „Lider”) i innymi podmiotami należącymi do grupy kapitałowej Spółki (dalej: „Uczestnicy”), w tym i Wnioskodawcą. Będzie ona polegać na kompleksowej usłudze zarządzania płynnością finansową (dalej: „System”) świadczonej przez Bank na rzecz Uczestników. Wszystkie operacje związane z funkcjonowaniem struktury cash pooling będą zautomatyzowane i nie będą wymagać zaangażowania w te operacje Uczestników. Celem umowy będzie optymalizacja wykorzystywanych przez Uczestników usług świadczonych przez Bank poprzez efektywne wykorzystanie środków gromadzonych na rachunkach przez Uczestników. Warunkiem uczestnictwa Uczestnika w Systemie będzie prowadzenie przez Bank na rzecz Uczestnika - Rachunku na podstawie odrębnej umowy oraz dostarczenie do Banku oświadczenia o przystąpieniu do Systemu jak również dostarczenie listy rachunków bankowych prowadzonych przez Bank na rzecz podmiotów, które mają uczestniczyć w Systemie. W ramach zawartej Umowy każdy Uczestnik nieodwołalnie ustanowi Lidera swoim pełnomocnikiem (z prawem do udzielania dalszych pełnomocnictw) do reprezentowania go wobec Banku, innych Uczestników i wszelkich osób trzecich we wszelkich sprawach związanych z:

1. wszelkimi czynnościami faktycznymi i prawnymi dokonywanymi na podstawie Umowy lub w związku z nimi oraz
2. wszelkimi rozliczeniami związanymi z Umową.
   
   

W szczególności lecz nie wyłącznie, Lider będzie upoważniony do dokonywania w imieniu każdego Uczestnika następujących czynności faktycznych i prawnych:

1. składania i odbierania wszelkich oświadczeń woli związanych z Umową w tym składania i odbierania wszelkich zawiadomień,
2. do podpisywania wszelkich dokumentów na podstawie Umowy lub w związku z nimi, w tym Oświadczenia o Przystąpieniu oraz
3. składania wszelkich Dyspozycji oraz otrzymywania i dokonywania wszelkich płatności.
   
   

O ile z kontekstu danego postanowienia Umowy nie wynika inaczej, Lider będzie wykonywał przyznane mu prawa i nałożone na niego obowiązki również w imieniu i za zgodą wszystkich Uczestników. Przystępując do Umowy, każdy Uczestnik zatwierdza i potwierdza wszelkie czynności, jakich Lider lub dalszy pełnomocnik ustanowiony przez Lidera dokona lub będzie miał dokonać na mocy swojego powołania. Natomiast Lider nieodwołalnie ustanowi Bank swoim pełnomocnikiem do dokonania w jego imieniu rozliczenia na rzecz Uczestników. Każdy Uczestnik Systemu będzie mógł wykonywać Transakcje do wysokości środków znajdujących się na jego Rachunku powiększonych o kwotę wyliczoną zgodnie ze wzorem określonym w Umowie (dalej: „Limit”), ustanowioną na jego rzecz przez Lidera oraz powiększonych o dostępne środki na innych Rachunkach w Systemie (dalej: „Saldo Netto”). Warunkiem ustanowienia na rzecz Uczestnika Limitu będzie posiadanie przez Lidera przyznanego na podstawie odrębnej umowy kredytu („Kredyt”). Suma wszystkich Limitów przyznanych Uczestnikom nie będzie mogła być wyższa niż kwota Kredytu, którą będzie mógł dysponować Lider. Cofnięcie lub zmniejszenie przyznanego konkretnemu Uczestnikowi Limitu uzależnione będzie od stanu wykorzystania Limitu w ciągu dnia.

Uczestnicy będą mogli korzystać z usług Saldo Netto w ramach Systemu zgodnie z następującymi zasadami:

1. Saldo Netto będzie stanowić suma wszystkich środków zgromadzonych przez Uczestników na Rachunkach.
2. Uczestnik będzie mógł zlecać transakcje w ciężar z Rachunku, o ile suma środków Saldo Netto pozwala na realizację transakcji.
3. Przy wysłaniu Transakcji przez Klienta, Bank dokona walidacji dostępnego Salda Netto.
4. Transakcje wykonywane będą do wysokości salda zgromadzonego na tym Rachunku, w przypadku kiedy kwota transakcji przekroczy saldo Rachunku, Bank pobierze środki z innych Rachunków w ramach Systemu.
5. Klient będzie mógł dokonać Transakcji tylko i wyłącznie do sumy środków znajdujących się na wszystkich Rachunkach w ramach Systemu.
6. Bank pobierze środki z Innych Rachunków natychmiast po wykonaniu Transakcji, aktualizacja zapisu księgowego na poszczególnych Rachunkach nastąpi na koniec dnia.
7. Klient będzie posiadał bieżącą informację o stanie Salda Netto na Rachunkach poprzez bankowość internetową. Aktualny stan środków na poszczególnych Rachunkach będzie dostępny po dokonaniu wyrównywania sald.
8. Podczas realizacji Transakcji Bank będzie korzystał jedynie ze środków Klienta znajdujących się na Rachunkach Uczestników.
   
   

Bank dokona proporcjonalnego wyrównania sald Rachunków w ramach Systemu w sytuacji otrzymania zajęcia w postępowaniu egzekucyjnym w stosunku do dowolnego Rachunku. Obliczenia dokonywane przez Bank w ramach Systemu Zarządzania Płynnością na podstawie Umowy będą dokonywane na koniec każdego dnia roboczego lub na koniec miesiąca. Postanowienia szczególne Umowy, określające sposoby obliczania odsetek i wysokość stóp oprocentowania stosowanych w ramach Systemu, prowizji należnych Bankowi z tytułu Umowy oraz datę wejścia w życie Umowy, zawierać będzie Załącznik do Umowy. Zabezpieczeniem dla Banku z tytułu realizacji Transakcji zleconych przez Uczestnika na kwotę przekraczającą ilość zgromadzonych przez Uczestnika środków, będzie kwota Limitu przyznana przez Lidera. Ustanowienie Limitu oznaczać będzie, że Lider nie może skorzystać w tej kwocie z Kredytu w Rachunku. Wszyscy Uczestnicy Systemu będą ponosić wobec Banku solidarną odpowiedzialność za wykonanie wobec Banku zobowiązań przez poszczególnych Uczestników wynikających z Umowy. Na koniec każdego dnia roboczego po ustaleniu sald dziennych Rachunków Uczestników, Bank dokona rozliczenia Systemu, które to rozliczenia polegać będą na:

1. ustaleniu w jakiej wysokości Uczestnicy skorzystali z przyznanych im Limitów,
2. ustaleniach jakie środki zostały zgromadzone przez Uczestników na Rachunkach,
3. ustaleniu wyniku netto Systemu poprzez zsumowanie kwoty z pkt „a” oraz pkt „b” powyżej.
   
   

Na skutek opisanych powyżej operacji zdefiniowanych w prawie cywilnym jako subrogacja:

1. Lider wstąpi w prawa zaspokojonego wierzyciela w stosunku do wierzytelności, które Bank będzie posiadał wobec Uczestnika, powstałych w związku z przekroczeniem przez poszczególnych Uczestników środków zgromadzonych na ich Rachunkach. Uczestnik wyrazi zgodę na nabycie takich wierzytelności bez konieczności zawierania odrębnych umów.
2. Lider wstąpi w prawa zaspokojonego wierzyciela w stosunku do wierzytelności, które Uczestnik będzie posiadał wobec Banku o zwrot środków na rzecz tych Uczestników, o których mowa w pkt. „b” powyżej. Bank wyrazi zgodę na przejęcie przez Lidera tych zobowiązań bez konieczności zawierania odrębnych umów.
   
   

Na koniec każdego dnia roboczego, w celu umożliwienia dokonania rozliczenia Systemu przez Lidera z Bankiem, Bank wykona następujące Transakcje pomiędzy Rachunkami Uczestników:

1. wszelkie środki znajdujące na Rachunkach Uczestników zostaną przekazane na Rachunek Lidera,
2. z Rachunku Lidera zostaną przekazane środki tym z Uczestników, którzy skorzystali z przyznanych Limitów, w wysokości w jakich z tych Limitów skorzystali.
   
   

Na początku następnego dnia roboczego, stan na poszczególnych Rachunkach Lidera oraz Uczestników będzie taki sam jaki był stan na koniec dnia poprzedniego. W związku z tym:

1. w przypadku przekazania środków na Rachunek Uczestnika - Bank wstąpi w prawa zaspokojonego wierzyciela za zgodą Lidera w stosunku do Banku,
2. w przypadku gdy na koniec poprzedniego dnia roboczego miała miejsce sytuacja opisana powyżej w pkt. „a” - Uczestnik wstąpi w prawa zaspokojonego wierzyciela za zgodą Lidera w stosunku do Banku.
   
   

Opisane powyżej działania nie będą wymagały zawarcia odrębnych umów. Bank uzna Rachunek Klienta kwotami odsetek należnych Klientowi od środków zdeponowanych na Rachunku Lidera lub obciąży Rachunek Lidera kwotami odsetek należnych Bankowi od wykorzystanego Kredytu z uwzględnieniem uczestnictwa Klienta w Systemie Zarządzania Płynnością („Alokacja Odsetek”). Podstawę Alokacji Odsetek stanowić będzie suma kwot odsetek wyliczonych na Rachunku Lidera w danym miesiącu za każdy dzień odrębnie („Miesięczna Suma Odsetek”). Bank dokona Alokacji Odsetek poprzez zapisanie Miesięcznej Sumy Odsetek na Rachunku Lidera, poprzez dokonanie księgowania:

1. wielkość dodatnią - Bank uzna Rachunek Klienta Miesięczną Sumą Odsetek,
2. wielkość ujemną - Bank obciąży Rachunek Klienta Miesięczną Sumą Odsetek.
   
   

Bank będzie dokonywał Alokacji Odsetek w pierwszym Dniu Roboczym po upływie każdego miesiąca kalendarzowego za miesiąc poprzedni. Stopy oprocentowania i sposoby naliczania odsetek, które Bank zastosuje dokonując Alokacji Odsetek określą Szczególne Warunki Umowy. W zakresie określenia wysokości oprocentowania Umowa zastąpi postanowienia dotyczące oprocentowania Rachunku Klienta oraz oprocentowania Kredytu w Rachunku Bieżącym, zawarte w odrębnych umowach pomiędzy Bankiem a Klientem, z wyjątkiem postanowień tych umów dotyczących sposobu zmiany wysokości oprocentowania, które pozostaną w mocy. Na koniec każdego Dnia Roboczego będzie uważać się za powtórzone wszelkie zapewnienia i oświadczenia złożone Bankowi przez Uczestnika przy zawieraniu Umowy i po jej zawarciu. Za czynności opisane powyżej w pierwszym dniu roboczym każdego miesiąca kalendarzowego, Bank pobierze od Uczestników prowizje z tytułu Umowy w wysokości i w ciężar rachunków określonych w Szczególnych Warunkach Umowy. Z tytułu wykonywania pewnych niezbędnych czynności administracyjnych i reprezentowania wszystkich Uczestników w ramach umowy cash poolingu nie przewiduje się pobierania przez Lidera struktury wynagrodzenia z tytułu pośredniczenia w relacjach pomiędzy wszystkimi uczestnikami a bankiem. Dotyczy to zarówno wynagrodzenia od banku na rzecz Lidera, jak i od poszczególnych Uczestników na rzecz Lidera. Wnioskodawca pragnie wskazać, że Uczestnicy są podmiotami powiązanymi z Liderem, w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Lider posiada 100% udziału w kapitałach zakładowych w pozostałych spółkach grupy kapitałowej bezpośrednio bądź pośrednio (np. X S.A. 100% w Y Sp. z o.o., a Y Sp. z o.o. 100% w Z Sp. z o.o).

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy do uczestnictwa podmiotów powiązanych w strukturze cash poolingu i wykonywania przypisanych im w Umowie zadań znajdą zastosowanie przepisy art. 11 ustawy o CIT oraz czy w związku z tym Spółka zobowiązana będzie do sporządzania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a ustawy o CIT?

Zdaniem Wnioskodawcy, do uczestnictwa podmiotów powiązanych w strukturze cash poolingu i wykonywania przypisanych im w Umowie zadań nie znajdą zastosowanie przepisy art. 11 ustawy CIT, a Wnioskodawca nie jest zobowiązany do sporządzania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a ustawy CIT.

Zgodnie z art. 9a ustawy CIT, podatnicy dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami - w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 ustawy CIT są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej obejmującej wskazane w przepisie elementy. Ww. regulacje nie definiują wykorzystywanego w nich terminu transakcji, ani nie zawierają odesłania do terminów prawa cywilnego z zakresu normatywnego czynności cywilnoprawnych, wobec czego należy przypisywać znaczenie nadane mu w języku potocznym obejmujące „zawarcie umowy, zwłaszcza handlowej, dotyczącej kupna lub sprzedaży; układ, porozumienie jako wynik rokowań” (por. Paweł Małecki, Komentarz Lex do art. 9a ustawy CIT., część IV teza 2). Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku struktury cash poolingu o występowaniu „transakcji” w ww. znaczeniu można mówić jedynie w relacji podmioty uczestniczące-Bank. Struktura ta stanowi bowiem usługę świadczoną przez Bank na warunkach określonych w Umowie Uczestnikom. Bank prowadzi na rzecz każdego z Uczestników rachunki bankowe oraz dokonuje rozliczeń, niezbędnych z punktu widzenia funkcjonowania usługi zarządzania płynnością finansową grupy, w tym obliczeń i wypłaty odsetek odpowiednio z poszczególnych rachunków Uczestników i Lidera. Usługa ta świadczona jest w taki sposób, że wszystkie operacje związane z funkcjonowaniem struktury cash pooling są zautomatyzowane i nie wymagają zaangażowania w te operacje Uczestników. W zamian za powyższe świadczenia, Uczestnicy zobowiązani są do zapłaty na rzecz Banku określonego w Umowie wynagrodzenia. Działania podejmowane przez podmioty uczestniczące w strukturze (zarówno wyłącznie w roli Uczestnika, jak i Lidera) stanowią jedynie konsekwencję usługi świadczonej przez Bank, mają wyłącznie pomocniczy charakter i stanowią nie samodzielne transakcje, ale niezbędny element funkcjonowania całej struktury cash poolingu, konieczny do efektywnego wykonywania usługi przez Bank. Biorąc pod uwagę, że Wnioskodawca w ramach struktury cash poolingu jest wyłącznie odbiorcą usługi świadczonej przez Bank, a nie podmiotem powiązanym z nią w rozumieniu przepisów ustawy CIT. Nie dochodzi więc do wykonywania transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 9a w związku z art. 11 ustawy CIT. Warto też zauważyć, że w orzecznictwie sądów administracyjnych podkreślane jest również to, że przewidziany w ww. regulacjach sposób dokumentowania jest formą przeciwdziałania ustaleniom przez podmioty powiązane, warunków różniących się od tych, które ustaliłyby podmioty ze sobą niepowiązane i doprowadzenia w ten sposób do niewykazywania dochodów bądź też wykazywania dochodów niższych od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby nie istniały powiązania pomiędzy tymi podmiotami. Umowa cash poolingu natomiast jest formą zarządzania finansami stosowaną wprawdzie przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie, której istota sprowadza się do zapewnienia płynności finansowej grupy, przy prawnie dopuszczalnym koncentrowaniu środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy (...) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą z wykorzystaniem korzyści skali. Umowa cash poolingu nie ma więc na celu fałszowania dochodu, przez ustalenie pomiędzy powiązanymi podmiotami warunków odbiegających od zwykle określanych, lecz jest prawnie dopuszczalnym zarządzaniem środkami pieniężnymi - bilansowaniu sald - uczestników, celem uzyskania niższego oprocentowania zadłużenia względem banku i korzystniejszego lokowania nadwyżek finansowych, na warunkach umówionych z bankiem (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 5 maja 2015 r„ sygn. akt I SA/Gd 186/15). W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, do uczestnictwa podmiotów powiązanych w strukturze cash poolingu i wykonywania przypisanych im w Umowie zadań nie znajdą zastosowanie przepisy art. 11 ustawy CIT, a Spółka nie jest zobowiązana do sporządzania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a ustawy CIT. Analogiczne stanowisko wyrażane jest powszechnie przez sądy administracyjne, np. w wyrokach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 5 maja 2015 r., sygn. akt I SA/Gd 186/15, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 12 maja 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 2072/14, czy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 19 sierpnia 2015 r., sygn. akt I SA/Łd 391/15.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje:

Umowa „cash poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem, tzw. pool leadera (agenta), którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy. Zgodnie z art. 9a ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851, z późn. zm., dalej: „updop”), podatnicy dokonujący transakcji, w tym zawierający umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze, z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami – w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 – lub transakcji, w związku z którymi zapłata należności wynikających z takich transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, w tym zawierający umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze, jeżeli jedną ze stron takiej umowy jest podmiot mający miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej (takich) transakcji, obejmującej:

1. określenie funkcji, jakie spełniać będą podmioty uczestniczące w transakcji (uwzględniając użyte aktywa i podejmowane ryzyko);
2. określenie wszystkich przewidywanych kosztów związanych z transakcją oraz formę i termin zapłaty;
3. metodę i sposób kalkulacji zysków oraz określenie ceny przedmiotu transakcji;
4. określenie strategii gospodarczej oraz innych działań w jej ramach – w przypadku gdy na wartość transakcji miała wpływ strategia przyjęta przez podmiot;
5. wskazanie innych czynników – w przypadku gdy w celu określenia wartości przedmiotu transakcji przez podmioty uczestniczące w transakcji uwzględnione zostały te inne czynniki, a w przypadku zawarcia umowy spółki niebędącej osobą prawną, umowy wspólnego przedsięwzięcia lub umowy o podobnym charakterze – w szczególności przyjętych w umowie zasad dotyczących praw wspólników (stron umowy) do udziału w zysku oraz uczestnictwa w stratach;
6. określenie oczekiwanych przez podmiot obowiązany do sporządzenia dokumentacji korzyści związanych z uzyskaniem świadczeń – w przypadku umów dotyczących świadczeń (w tym usług) o charakterze niematerialnym.
   
   

Powyższy obowiązek, na podstawie art. 9a ust. 2 updop, obejmuje transakcję lub transakcje między podmiotami powiązanymi, w których łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość:

1. 100.000 EURO – jeżeli wartość transakcji nie przekracza 20% kapitału zakładowego, określonego zgodnie z art. 16 ust. 7, albo
2. 30.000 EURO – w przypadku świadczenia usług, sprzedaży lub udostępnienia wartości niematerialnych i prawnych, albo
3. 50.000 EURO – w pozostałych przypadkach.
   
   

Zgodnie z art. 9a ust. 3 updop, obowiązek sporządzenia dokumentacji, o którym mowa w ust. 1, obejmuje również transakcję, w związku z którą zapłata należności wynikająca z takiej transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, jeżeli łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość 20 000 euro.

Definicja podmiotów powiązanych została zamieszczona w art. 11 ust. 1 updop. I tak, jeżeli:

1. osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, mająca miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwana dalej „podmiotem krajowym”, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwem położonym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego przedsiębiorstwa, albo
2. osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, mająca miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwana dalej „podmiotem zagranicznym”, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego podmiotu krajowego, albo
3. ta sama osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej równocześnie bezpośrednio lub pośrednio bierze udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w ich kontroli albo posiada udział w kapitale tych podmiotów,

- i jeżeli w wyniku takich powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podatnik nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały - dochody danego podatnika oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.

Natomiast stosownie do art. 11 ust. 4 updop, przepisy ust. 1-3a stosuje się odpowiednio, gdy:

1. podmiot krajowy bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu innym podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale innego podmiotu krajowego,
2. ta sama osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej równocześnie bezpośrednio lub pośrednio bierze udział w zarządzaniu podmiotami krajowymi lub w ich kontroli albo posiada udział w kapitale tych podmiotów.
   
   

Zgodnie z art. 11 ust. 5a updop, posiadanie udziałów w kapitale innego podmiotu, o którym mowa w ust. 1 i 4, oznacza sytuację, w której dany podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada w kapitale innego podmiotu udział nie mniejszy niż 5%. Natomiast na podstawie art. 11 ust. 5b updop określając wielkość udziału pośredniego, jaki podmiot posiada w kapitale innego podmiotu, przyjmuje się zasadę, że jeżeli jeden podmiot posiada w kapitale drugiego podmiotu określony udział, a ten drugi posiada taki sam udział w kapitale innego podmiotu, to pierwszy podmiot posiada udział pośredni w kapitale tego innego podmiotu w tej samej wysokości; jeżeli wartości te są różne, za wysokość udziału pośredniego przyjmuje się wartość niższą.

Z uwagi na powyższe, konieczność sporządzenia dokumentacji cen transferowych zachodzi w przypadku, gdy spełnione są kumulatywnie następujące warunki:

1. dochodzi do transakcji,
2. transakcja jest realizowana pomiędzy podmiotami powiązanymi oraz
3. łączna kwota transakcji przekracza kwoty wskazane w art. 9a ust. 2 updop.
   
   

Pojęcie „transakcja” nie zostało zdefiniowane w przepisach polskiego prawa podatkowego ani cywilnego zatem można uznać, że nie posiada ono definicji legalnej. W takim przypadku należy posłużyć się znaczeniem słownikowym, w myśl którego (według Internetowego Słownika języka polskiego – http:/sjp.pwn.pl), transakcja to operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów i usług lub umowa handlowa na kupno lub sprzedaż towarów lub usług. W ocenie tutejszego organu pojęcie transakcja obejmuje wszelkiego rodzaju operacje i czynności dokonywane przez podmioty oraz wszelkie świadczenia i przepływy między tymi podmiotami. Pojęcie transakcji dotyczy obrotu dobrami i usługami, nie ogranicza się jednak tylko do sprzedaży bądź kupna towarów lub usług. Pojęcie transakcji w rozumieniu art. 9a updop należy rozpatrywać w kontekście celu tego przepisu. Dokumentacja podatkowa dokonywanych przez podmioty powiązane transakcji przedstawiać ma warunki dokonywanych transakcji w celu ich porównania z warunkami stosowanymi przez podmioty niezależne w porównywalnych okolicznościach. Wskazać należy ponadto, że zgodnie ze stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego (np. wyrok z dnia 10 stycznia 2012 r., sygn. II FSK 1319/10) „przepis art. 9a u.p.d.o.p. pełni funkcję gwarancyjną, to znaczy, że gwarantuje podmiotom powiązanym, o których mowa w art. 11 ust. 1 i 4, a także art. 11 ust. 5 u.p.d.o.p., że przedłożenie merytorycznie poprawnej dokumentacji, pozwoli ocenić transakcje między nimi, jako spełniające warunki transakcji rynkowych”. Przepis art. 9a updop, obejmuje więc także sytuacje lub zachowania podmiotów powiązanych nietypowe z punktu widzenia obrotu gospodarczego, w celu ich skonfrontowania z sytuacjami lub zachowaniami podmiotów niezależnych. Postępowanie to wynika z zasady ceny rynkowej, zgodnie z którą podmioty powiązane powinny, we wzajemnych relacjach, ustalać warunki, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane.

Umowa cash poolingu nie została uregulowana w polskim systemie prawnym, jest zatem tzw. umową nienazwaną w rozumieniu prawa cywilnego. Jednakże, biorąc pod uwagę charakter tej umowy i jej cele, stwierdzić należy, że ma ona cechy zbliżone do umowy pożyczki (udostępnianie określonej kwoty pieniędzy w zamian za odpowiednie wynagrodzenie – odsetki). Zatem faktycznym jej celem jest udostępnianie środków pieniężnych pomiędzy podmiotami z grupy oraz osiąganie przez te podmioty korzyści m.in. w postaci odsetek. Jest to zatem rodzaj pożyczek udzielanych pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w tym systemie.

Jak już wskazano wyżej, celem umowy cash poolingu jest ograniczenie – u podmiotów uczestniczących w takim porozumieniu – kosztów związanych z finansowaniem prowadzonej przez nie działalności. Jeżeli dzięki tej umowie u każdego z uczestników systemu (w tym Wnioskodawcy) saldo odsetek otrzymanych nad odsetkami zapłaconymi jest wyższe od analogicznego salda, jakie podmiot taki zrealizowałby, gdyby w umowie nie uczestniczył, lecz pożyczał środki finansowe na prowadzoną działalność i jednocześnie lokował swoje środki, dokonując tych czynności z podmiotami niepowiązanymi według zasad rynkowych, to przyjąć należy, że dzięki tej umowie wyżej wspomniany cel jest zrealizowany. Jednakże w każdym indywidualnym przypadku wymagałoby oceny to (co zrealizować można tylko w postępowaniu podatkowym lub kontrolnym), czy stopień korzyści w postaci oszczędności związanych z uczestniczeniem przez podmioty w tej umowie jest adekwatny do angażowanych przez podmioty środków finansowych. Stwierdzenie czy postanowienia danej umowy odbiegają od warunków rynkowych, może wymagać w konkretnym przypadku porównania treści swobodnie zawartych umów ze standardowymi warunkami, określonymi w ofercie bankowej. W szczególności prawdopodobieństwo, że umowne uregulowania mogą odbiegać od rynkowych istnieje, kiedy administratorem rozliczeń staje się podmiot z grupy, natomiast konstrukcja i warunki funkcjonowania cash poolingu zostają określone w umowie zawartej przez podmioty przystępujące do tego porozumienia i będące podmiotami powiązanymi. Warunki ustalania wynagrodzenia dla uczestnika systemu (podmiotu powiązanego z pozostałymi uczestnikami), pełniącego jednocześnie funkcje posiadacza rachunku konsolidującego/docelowego, powinny odzwierciedlać warunki ustalane w porównywalnych okolicznościach przez podmioty niezależne. Kwestia ta powinna również podlegać badaniu przez organy podatkowe/organy kontroli skarbowej oraz znaleźć odzwierciedlenie w dokumentacji podatkowej.

Odnośnie stosowania przepisu art. 9a updop do opisanego przez Spółkę zdarzenia przyszłego, należy raz jeszcze zauważyć, że przepis ten nie wyłącza obowiązku dokumentowania transakcji między podmiotami powiązanymi dokonywanych w ramach cash poolingu. Dokumentacja taka powinna zawierać te informacje, które będą niezbędne do oceny, że warunki określone w ramach umowy odzwierciedlają warunki ustalane w porównywalnych okolicznościach przez podmioty niezależne. Ponadto powinna wskazywać na ekonomiczną zasadność korzystania przez podatnika z umowy cash pooling, tj. że podatnik uczestniczący w takiej umowie (Wnioskodawca) osiąga wyższe korzyści (np. w postaci niższych kosztów), niż gdyby lokował i pożyczał środki finansowe od podmiotów z nim niepowiązanych. Zarazem z dokumentacji tej wynikać powinien ekwiwalentny charakter takiej umowy.

Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, że w przedstawionym opisie zdarzenia przyszłego zostaną spełnione przesłanki wynikające z art. 9a updop, w związku z czym Wnioskodawca będzie zobowiązany do sporządzania dokumentacji podatkowej, o ile nastąpi wypełnienie przesłanki dotyczącej przekroczenia rocznej wartości zawieranych transakcji, o której mowa w art. 9a ust. 2 updop.

Podsumowując, w związku z uczestnictwem Wnioskodawcy w przedstawionej w opisie zdarzenia przyszłego strukturze cash poolingu będzie na nim spoczywał obowiązek dokumentacyjny wynikający z art. 9a updop, jeżeli transakcje między uczestnikami cash poolingu przekroczą w danym roku podatkowym wartości określone w art. 9a ust. 2 updop.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, w zakresie braku obowiązku sporządzania dokumentacji, o której mowa w art. 9a updop w związku z jego uczestnictwem w strukturze cash poolingu, należało uznać za nieprawidłowe.

Odnosząc się natomiast do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych oraz wyroków sądów administracyjnych wskazać należy, że są rozstrzygnięciami w konkretnych sprawach, osadzonymi w określonym stanie faktycznym. W związku z powyższym, nie negując takiego orzecznictwa, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy zauważyć, że moc obowiązująca wyroków zamyka się w obrębie spraw, w których zostały wydane. Z uwagi na powyższe przywołane wyroki sądowe jak i powołane interpretacje indywidualne nie są wiążące dla tut. organu podatkowego.

Końcowo zauważyć należy, że stanowisko organu zawarte w niniejszej interpretacji znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych, m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 19 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Gl 534/15,

Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 września 2015 r., sygn. akt II FSK 3137/14.

Interpretacja dotyczy opisanego zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Jednocześnie nadmienia się, że w zakresie pytania 1,2,3 zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78-79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.