Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB3-1.4012.261.2017.1.IK
z 7 września 2017 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 6 czerwca 2017 r. (data wpływu 7 czerwca 2017 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie stawki podatku VAT dla usług związanych z udzielaniem pożyczki:

  • opisanych w pkt 1-5 oraz 7-10 stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego - jest prawidłowe,
  • opisanych w pkt 6 stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 czerwca 2017 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie stawki podatku VAT dla usług związanych z udzielaniem pożyczki.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny/zdarzenie przyszłe.

I. Sp. z o.o. (dalej „Wnioskodawca”, „Spółka”) jest osobą prawną mającą swoją siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Wnioskodawca jest czynnym i zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r o podatku od towarów i usług (tekst jednolity Dz.U z 2016 r, poz. 710, ze zmianami, dalej Ustawa VAT). Spółka zajmuje się udzielaniem pożyczek mikroprzedsiębiorcom.

W związku z udzieloną pożyczką Spółka może obciążyć pożyczkobiorcę następującymi opłatami:

  • odsetkami od pożyczki pobieranymi w trakcie trwania umowy pożyczki,
  • opłatą za ryzyko pobieraną przy uruchomieniu pożyczki,
  • opłatą za monitoring pożyczki (accounting fee) pobieraną przy uruchomieniu pożyczki,
  • opłatą za wcześniejszą spłatę pożyczki pobieraną w trakcie trwania umowy pożyczki,
  • opłatą za zmianę harmonogramu pobieraną w trakcie trwania umowy pożyczki,
  • opłatami za wysyłanie monitów związanych z nieterminową spłatą pożyczki pobieranymi w trakcie trwania umowy pożyczki,
  • opłatami za wizyty windykacyjne wynikające z nieterminowej spłaty pożyczki pobieranymi w trakcie trwania umowy pożyczki,
  • odsetkami karnymi w przypadku opóźnień w spłacie pożyczki i/lub odsetek,
  • karami w przypadku niespełnienie warunków umowy,
  • kosztami związanymi z windykacją sądową pożyczki (prowizje komornicze).

    Czynności windykacyjne, z tytułu których Spółka pobiera opłaty wskazane w punkcie 7 nie są realizowane przez Wnioskodawcę we własnym zakresie - Wnioskodawca zleca te czynności podmiotom zewnętrznym.

    W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

    1. Czy opłaty nakładane przez Spółkę na pożyczkobiorców wskazane w punktach 1-6 wyliczenia pobieranych przez Spółkę opłat (dalej zestawienie opłat) będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i jednocześnie będą korzystały ze zwolnienia od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy VAT?
    2. Czy opłaty nakładane przez Spółkę na pożyczkobiorców wskazane w punktach 7-10 zestawienia opłat nie stanowią wynagrodzenia za odpłatne świadczenie usług stosownie do art. 5 ust 1 pkt 1 Ustawy VAT w związku z art. 8 ust 1 Ustawy VAT i tym samym me podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

    Stanowisko Wnioskodawcy:

    Ad. 1

    Opłaty nakładane przez Spółkę na pożyczkobiorców wskazane w punktach 1-6 zestawienia opłat będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i jednocześnie będą korzystały ze zwolnienia od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy VAT.

    Ad. 2

    Zdaniem Wnioskodawcy, opłaty nakładane przez Spółkę na pożyczkobiorców wskazane w punktach 7-10 zestawienia opłat nie stanowią wynagrodzenia za odpłatne świadczenie usług stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT w związku z art. 8 ust. 1 Ustawy VAT i tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług

    Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

    Ad. 1

    Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów Zgodnie natomiast z art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy VAT, zwalnia się z podatku od towarów i usług usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę

    Zdaniem Spółki czynność udzielenia pożyczki w zamian za wynagrodzenie, stanowi odpłatne świadczenie usługi w świetle regulacji Ustawy VAT. Wynagrodzeniem w tym przypadku są odsetki od pożyczki jak i opłata za ryzyko, które ponosi Spółka udzielając pożyczek mikroprzedsiębiorcom. Czynność udzielania pożyczek została zwolniona z opodatkowania na podstawie ww. art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy VAT. Zatem wynagrodzenie otrzymywane z tego tytułu w postaci odsetek i opłaty za ryzyko (opłaty wskazane w punkcie 1-2 zestawienia opłat) podlega zwolnieniu z podatku od towarów i usług Z kolei możliwość wcześniejszej spłaty pożyczki oraz zmiana harmonogramu jest ściśle związana z pożyczką, ale stanowi usługę odrębną od czynności udzielania pożyczki. Jest ona bowiem realizowana tylko na wniosek pożyczkobiorcy, już po podpisaniu umowy i jej celem nie jest zrealizowanie usługi zasadniczej - udzielenia pożyczki. Ustalenie nowych warunków spłaty pożyczki (opłaty wskazane w punktach 4-5 zestawienia opłat) w celu ustalenia takiego kształtu pożyczki aby odpowiadał interesowi obu stronom umowy następuje w ramach sprawowania zarządu i w efekcie stanowi czynność zarządzania pożyczką.

    W terminie zarządzania pożyczką mieszczą się również czynności realizowane w ramach opłaty za monitoring pożyczki (accounting fee) wskazanej w punkcie 3 zestawienia opłat. Czynności te obejmują bowiem bieżące nadzorowanie realizacji harmonogramu, kontrolę spłaty pożyczki, bieżącą korespondencję z pożyczkobiorcą w zakresie realizacji postanowień umowy, telefoniczną obsługę klientów, koordynację procesów ustanawiania i odnawiania przedmiotu zabezpieczeń pożyczki (cesje z polis ubezpieczeniowych, przewłaszczenie na zabezpieczenie itp.).

    Przepisy Ustawy VAT nie wyjaśniają co należy rozumieć pod pojęciem zarządzania pożyczką. Według definicji zawartej w Słowniku Języka Polskiego PWN, zarządzać to: „1. wydać polecenie, 2 sprawować nad czymś zarząd”( http7/sjp pwn.pl).

    W interpretacji z 12 sierpnia 2015 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPP2/4512-509/15-2/AO) również wskazał co należy rozumieć pod pojęciem „zarządzania”. Zarządzanie w szerokim ujęciu oznacza „zrobienie czegoś za pomocą wysiłków innych osób” (por. B. Kudrycka, B. G. Peters, P. J. Suwaj, Nauka administracji, Warszawa 2009). organizowanie działań dla osiągnięcia określonych celów przy zachowaniu zasad skuteczności i sprawności organizacyjnej z uwzględnieniem realnej odpowiedzialności za osiągnięte rezultaty.

    Zatem jeśli wziąć pod uwagę, że na podstawowe i kluczowe etapy zarządzania składają się: planowanie, organizowanie zasobów, wdrażanie tego co zaplanowane oraz monitoring, ewaluacja i kontrola przeprowadzonych działań (...).”

    Wobec powyższego w ocenie Wnioskodawcy czynności realizowane w ramach opłaty za monitoring pożyczki (accounting fee) wskazanej w punkcie 3 zestawienia opłat mieszczą się w pojęciu usług zarządzania rozumianego jako monitoring i kontrolowanie.

    W konsekwencji powyższego opłata za opłatą za monitoring pożyczki (accounting fee) wskazana w punkcie 3 zestawienia opłat, opłata za wcześniejszą spłatę pożyczki wskazana w punkcie 4 oraz opłata za zmianę harmonogramu wskazana w punkcie 5 zestawienia opłat jako wynagrodzenie za czynności zarządzania pożyczkami podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy VAT.

    Stanowisko to znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach organów skarbowych:

    Minister Finansów w interpretacji z dnia 2 lutego 2017 r. (sygn. PT8 8101.153.2016.WCH.499) wskazał, iż: „Z uwagi na fakt, że ustawodawca unijny w art. 135 ust. 1 lit. b) ww. dyrektywy uznał, że zwolnieniu powinny podlegać nie tylko transakcje polegające na udzielaniu kredytów ale też pośrednictwo kredytowe oraz zarządzanie owymi kredytami przez kredytodawcę, zatem w ocenie Ministra Rozwoju i Finansów intencją tego przepisu i jego odpowiednika w prawie krajowym było co do zasady objęcie zwolnieniem z podatku VAT ogółu czynności związanych z udzielaniem kredytu (pożyczki). Z uwagi na fakt, że wydłużenie okresu spłaty pożyczki jest czynnością związaną z daną pożyczką, polegającą na ustaleniu nowych warunków spłaty pożyczki w celu dostosowania zobowiązania z tytułu umowy pożyczki do aktualnej sytuacji finansowej pożyczkobiorcy, zatem pobierane opłaty za wydłużenie okresu spłaty pożyczki podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT”.

    Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 12 sierpnia 2015 r. (sygn. IPPP2/4512-509/15-2/AO) uznał również, iż wydłużenie okresu spłaty pożyczki podlega zwolnieniu z podatku „(...) opłata należna Wnioskodawcy z tytułu przedłużenia terminu spłaty pożyczki, jako opłata za czynność zarządzania pożyczką, korzysta ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji, wynagrodzenie to przysługuje za usługę zwolnioną od podatku od towarów i usług i w związku z tym nie jest obciążone tym podatkiem”.

    Analogiczne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, w interpretacji z dnia 10 marca 2015 r. (sygn. IPTPP2/4512-9/15-2/JSz): „(...) przedłużenie terminu płatności jest ustaleniem nowych warunków spłaty pożyczki w celu dostosowania zobowiązania z tytułu umowy pożyczki do obecnej sytuacji finansowej klienta. Zatem bez wątpienia pojęcie przedłużenia terminu płatności mieści się w pojęciu zarządzania pożyczką. Tym samym usługa polegająca na przedłużeniu terminu płatności, za którą pobierane jest wynagrodzenie stanowi czynność podlegającą zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.”

    Również WSA w Poznaniu w wyroku z dnia 2 lipca 2015 r. (sygn. akt I SA/Po 312/15) orzekł, że „(…) czynności (usługi) polegające na przedłużeniu terminu spłaty pożyczki oraz polegające na podwyższeniu kwoty pożyczki, jako niewątpliwie związane z udzieleniem pożyczki, ale dokonane po jej udzieleniu, podlegają zwolnieniu, jako czynność (usługa) z zakresu zarządzania pożyczką.”

    Jak zostało wskazane w stanie faktycznym w przypadku nieterminowej spłaty pożyczki Spółka wysyła we własnym zakresie monity - opłata wskazana w punkcie 6 zestawienia opłat. Powyższe czynności są realizowane jako efekt procesu monitorowania pożyczki w przypadku jej nieterminowej spłaty. Zatem należy uznać, że czynność wysyłania monitów wraz z pozostałymi czynnościami, za które Spółka pobiera opłaty wskazane w punktach 3-5 zestawienia opłat składają się na jedno świadczenie złożone, którym jest zarządzenie pożyczką.

    Wobec powyższego w ocenie Wnioskodawcy opłaty wskazane w punkcie 6 pobierane za czynności stanowiące element świadczenia złożonego jakim jest sprawowanie zarządu nad pożyczką podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy VAT.

    Prezentowane stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w wyroku WSA w Poznaniu z 2 lipca 2015 r. (sygn. akt I SA/Po 312/15), w którym sąd odnosząc się do opłaty dodatkowych pobieranych za następujące czynności: wysłanie pisemnego wezwanie do zapłaty, przesłanie wezwania SMS-em lub mailem: wezwanie do zapłaty telefonicznie wskazał, że „(...) jeżeli wymienione wyżej czynności dotyczące udzielonej przez siebie pożyczki skarżąca spółka wykonuje we własnym zakresie i nie korzysta w tym zakresie z usług podmiotów „trzecich”, to w rezultacie czynności te będą podlegały zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o PTU, gdyż mieszczą się w pojęciu „zarządzania pożyczkami pieniężnymi przez pożyczkodawcę”.”

    Ad. 2

    Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług, w świetle Ustawy VAT, jest, aby czynność ta znajdowała się katalogu czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Wnioskodawca pragnie zauważyć, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie do art. 8 ust. 1 Ustawy VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Za odpłatne świadczenie usługi rozumie się wykreowanie stosunku prawnego między świadczącym a odbiorcą usługi, który wiąże się z wykonaniem świadczenia na rzecz odbiorcy usługi przez świadczącego usługę w zamian za co świadczący otrzymuje od odbiorcy usługi wynagrodzenie. Tym samym z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać bezpośrednia korzyść na rzecz każdej z zaangażowanych stron stosunku prawnego.

    W przypadku opłat za wizyty windykacyjne (opłaty wskazana w punkcie 7 zestawienia opłat) realizowanych przez podmioty zewnętrzne nie można mówić, iż są one wynagrodzeniem za świadczenie usług. Zapłata tych należności stanowi swoistą konsekwencję - karę za zachowanie się pożyczkobiorcy, niezgodne z zawartą umową - niespłacanie pożyczki.

    W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że opłaty za wizyty windykacyjne mające charakter sankcji nie należą do - wymienionego w art. 5 ust. 1 Ustawy VAT - katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w szczególności nie stanowią odpłatności za świadczenie usług w rozumieniu przepisów tej ustawy. Powyższe płatności mają wyłącznie charakter sankcji za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, zaś podmiot dokonujący płatności (tu: pożyczkobiorca) nie uzyskuje jakiegokolwiek świadczenia ekwiwalentnego do tej płatności. Ze względu zatem na charakter zbliżony do kary, opłata wskazana w punkcie 7 zestawienia opłat nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów iusług.

    Potwierdzeniem powyższego jest wyrok z 14 lipca 2016 r. (sygn. akt I FSK 244/15), w którym NSA stwierdził, że „Prawidłowo też Sąd wskazując, że usługi polegające na ściąganiu długów należy rozumieć szeroko uznał, że za czynności takie nie można uznać działania skarżącego polegającego na refakturowamu na Pożyczkobiorcę kosztów wezwania i czynności windykacyjnych w miejscu zamieszkania czy zakładzie pracy poniesionych uprzednio przez Pożyczkodawcę na rzecz Pośrednika. Pożyczkodawca bowiem żądając zwrotu pożyczki i mocując Pośrednika do działań windykacyjnych w swoim imieniu nie świadczy usług tylko dochodzi należnego mu długu, niewątpliwie więc to Pośrednik wykonuje usługę i z tego tytułu wystawia Pożyczkodawcy stosowną fakturę.”

    Nie budzi również wątpliwości, iż opłaty wskazane w punktach 8-10 (odsetki karne w przypadku opóźnień w spłacie, kary za niespełnienie warunków umowy, jak również koszty windykacji sądowej) nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie usług w świetle regulacji Ustawy VAT. Są to opłaty o charakterze sankcyjnym i pożyczkobiorca nie uzyskuje jakiegokolwiek świadczenia ekwiwalentnego w stosunku do tej płatności.

    Potwierdzeniem powyższego jest wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-222/81 (B.A.Z. BAUSYSTEM AG), w którym TSUE stwierdził, że odsetki karne z tytułu nieterminowej płatności me mogą zostać uznane za wynagrodzenie w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, i tym samym nie mogą stanowić podstawy opodatkowania tym podatkiem. TSUE uznał bowiem, że wypłata odsetek karnych nie ma żadnego związku ze świadczeniem i konsumowaniem usługi, a kwota odsetek karnych nie stanowi wynagrodzenia dla świadczącego usługę, lecz rekompensatę za opóźnioną płatność, poniesioną szkodę.

    Również WSA w Poznaniu w wyroku z 2 lipca 2015 r. (sygn. akt I SA/Po 312/15) uznał, iż: „świadczenie w postaci odsetek za opóźnienie, jako wynikające wprost z treści umowy pożyczki, a w braku regulacji umownej wynikające z ustawy, rodzajowo jest wyraźnie odmienne od pozostałych opłat wymienionych we wniosku. Świadczeniu odsetkowemu nie towarzyszy bowiem konkretna czynność skarżącej (jako pożyczkodawcy), którą można kwalifikować jako usługę. Odsetki za opóźnienie należą się skarżącej wyłącznie jako konsekwencja braku spłaty pożyczki w określonym terminie, nie powstają one natomiast jako konsekwencja konkretnego zachowania skarżącej, kwalifikowanego jako usługa w rozumieniu ustawy o PTU.”

    Podobne stanowisko wyraził Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z dnia 15 września 2015 r. (sygn. ITPP1/4512-639/15/KM) wskazując, że „Opłaty o charakterze karnym nie powinny być traktowane jako wynagrodzenie za usługę finansową. Zapłata ich stanowi swoistą konsekwencję zachowania się pożyczkobiorcy, niezgodną z zawartą umową, czyli nieterminowe płatności. Odsetki karne nie są częścią kwoty należnej z tytułu dostawy towarów, czy świadczenia usług, ani też nie mają wpływu na cenę dostarczanych towarów bądź świadczonych usług, w związku z czym nie można uznać, że stanowią podstawę opodatkowania.”

    W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w zakresie stawki podatku VAT dla usług związanych z udzielaniem pożyczki:

    • opisanych w pkt 1-5 oraz 7-10 stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego - jest prawidłowe,
    • opisanych w pkt 6 stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego - jest nieprawidłowe.

    Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2016 r., poz. 1221, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

    W oparciu o art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

    Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

    1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
    2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
    3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

    Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

    1. w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
    2. świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

    Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

    Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podatnika.

    Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

    Działalność gospodarcza – na mocy ust. 2 powołanego artykułu – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

    Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane będą przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

    Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

    Jak stanowi art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i ust. 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

    Podkreślić należy, że zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

    Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone między innymi w art. 43 ustawy.

    Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

    Ponadto, w świetle art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

    1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
    2. usług doradztwa;
    3. usług w zakresie leasingu.

    Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

    Sprecyzowanie przepisów regulujących zwolnienie od podatku od towarów i usług dla usług finansowych ma na celu zapewnienie jednolitego stosowania tego zwolnienia w odniesieniu do rynku wspólnotowego, jak również zapewnienie spójności przepisów dotyczących podatku od towarów i usług z przepisami krajowymi regulującymi funkcjonowanie rynku finansowego.

    Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek implementacji odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L Nr 347, poz. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą.

    W myśl art. 135 ust. 1 lit. b Dyrektywy, państwa członkowskie zwalniają transakcje udzielania kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę.

    Przytoczone przepisy Dyrektywy dotyczą tylko ściśle wymienionych rodzajów czynności, których charakter pozwala na zakwalifikowanie ich do kategorii usług związanych z obrotem bankowym i finansami. W związku z tym należy uznać, że wszelkie inne czynności niewymienione w tym przepisie, nawet jeśli mają charakter czynności bankowych, bądź finansowych lub zakres ich jest zbliżony do tego typu usług, nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie tego przepisu. Powyższe zwolnienia obejmują w praktyce większość typowych transakcji dokonywanych na rynkach finansowych, a w szczególności usługi świadczone przez banki, biura maklerskie, fundusze inwestycyjne i powiernicze itp.

    Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca, czynny zarejestrowany podatnik podatku VAT, zajmuje się udzielaniem pożyczek mikroprzedsiębiorcom.

    W związku z udzieloną pożyczką Wnioskodawca może obciążyć pożyczkobiorcę następującymi opłatami:

    1. odsetkami od pożyczki pobieranymi w trakcie trwania umowy pożyczki,
    2. opłatą za ryzyko pobieraną przy uruchomieniu pożyczki,
    3. opłatą za monitoring pożyczki (accounting fee) pobieraną przy uruchomieniu pożyczki,
    4. opłatą za wcześniejszą spłatę pożyczki pobieraną w trakcie trwania umowy pożyczki,
    5. opłatą za zmianę harmonogramu pobieraną w trakcie trwania umowy pożyczki,
    6. opłatami za wysyłanie monitów związanych z nieterminową spłatą pożyczki pobieranymi w trakcie trwania umowy pożyczki,
    7. opłatami za wizyty windykacyjne wynikające z nieterminowej spłaty pożyczki pobieranymi w trakcie trwania umowy pożyczki,
    8. odsetkami karnymi w przypadku opóźnień w spłacie pożyczki i/lub odsetek,
    9. karami w przypadku niespełnienie warunków umowy,
    10. kosztami związanymi z windykacją sądową pożyczki (prowizje komornicze).


    Czynności windykacyjne, z tytułu których Spółka pobiera opłaty wskazane w punkcie 7 nie są realizowane przez Wnioskodawcę we własnym zakresie - Wnioskodawca zleca te czynności podmiotom zewnętrznym.

    Przy tak przedstawionym opisie sprawy wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii zwolnienia od podatku ww. czynności związanych z udzielaniem pożyczek wykonywanych przez Wnioskodawcę, a ponadto uznania czynności związanych z zarządzaniem udzielonymi pożyczkami oraz odsetek za nieterminową spłatę za pozostające poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT.

    Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r., poz. 459 z późn. zm.). Zgodnie z ww. przepisem, przez umowę pożyczki, dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

    W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

    Czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych podlegających oprocentowaniu stanowią odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług.

    W efekcie, udzielenie pożyczki stanowi świadczenie na rzecz innego podmiotu, polegające na udostępnianiu kapitału na wskazany w umowie okres. Czynność udzielenia pożyczki w zamian za wynagrodzenie w postaci odsetek lub prowizji z tytułu korzystania z cudzego kapitału traktowana jest jako świadczenie usług.

    W świetle powyższego, czynność udzielenia pożyczki spełnia definicję usługi zawartą w art. 8 ust. 1 ustawy, można bowiem zidentyfikować beneficjenta świadczenia, którym będzie pożyczkobiorca, mogący korzystać z kapitału udostępnionego przez pożyczkodawcę.

    Zaznaczyć należy, że skoro czynność udzielenia pożyczki jest na gruncie ustawy, uznana za świadczenie usług podlegające tej ustawie, to wszelkie opłaty związane z zawartą umową pożyczki podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

    Jak wskazano w wyroku WSA we Wrocławiu z 18 kwietnia 2012 r. o sygn. I SA/Wr 189/12 „Usługa udzielania pożyczek (kredytów) stanowi proces złożony, który rozpoczyna się od poszukiwania osób zainteresowanych ich zaciągnięciem, następnie przechodzi przez fazę negocjacji, gromadzenia stosownej dokumentacji, dochodząc do fazy przyznania pożyczki (podpisania umowy). Przy czym, usługa ta nie kończy się z dniem podpisania umowy pożyczkowej i przekazania na rzecz klienta środków pieniężnych. Jest ona kontynuowana do czasu, kiedy wygasną wzajemne roszczenia (zobowiązania) stron umowy pożyczkowej. Zazwyczaj relacje na linii instytucja finansowa - klient kończą się w momencie całkowitej spłaty pożyczki (niejednokrotnie potwierdzonej dokumentem potwierdzającym ten fakt)”.

    W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju. Usługa polegająca na udzieleniu pożyczki nie kończy się z dniem podpisania umowy pożyczkowej i przekazania na rzecz pożyczkobiorcy środków pieniężnych. Jest ona kontynuowana do czasu, aż wygasną wzajemne roszczenia (zobowiązania) stron umowy pożyczkowej. Umowa pożyczki może przewidywać pobieranie różnego rodzaju opłat związanych z udzieleniem pożyczki. Mogą być również naliczane opłaty dotyczące restrukturyzacji pożyczki, które dokonywane są na wniosek pożyczkobiorcy (np. wydłużenie okresu spłat, zmiana wysokości rat itp.). Realizowane czynności dodatkowe, po udzieleniu pożyczki (podpisaniu umowy pożyczkowej), są konsekwencją udzielonej pożyczki. Jednakże odmiennie od opłat związanych z udzieleniem pożyczki restrukturyzacja pożyczki wpływa na stosunki pomiędzy stronami zmieniając ich sytuację prawną i finansową.

    W świetle utrwalonej linii orzeczniczej Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej odnoszącej się do świadczeń kompleksowych całe świadczenie kompleksowe podlega takim regulacjom opodatkowania VAT, w tym w zakresie stosowania właściwej stawki podatku VAT, jakie dotyczą świadczenia głównego. Oznacza to, że opodatkowanie świadczeń pomocniczych, składających się na świadczenie kompleksowe, podlega takim samym zasadom opodatkowania, jakim podlega świadczenie główne. Pogląd taki został ukształtowany w orzeczeniu TSUE w sprawie C-349/96, w którym TSUE stwierdził, że „Z jedną usługą mamy do czynienia zwłaszcza wtedy, gdy jeden lub kilka elementów należy uznać za usługę główną, a jeden lub kilka elementów za usługi pomocnicze, objęte tym samym reżimem podatkowym, co usługa główna.” (podobnie w orzeczeniu w sprawie C-41/04).

    Na usługę złożoną składa się kombinacja różnych czynności, prowadzących do realizacji określonego celu - do wykonania świadczenia głównego, na które składają się różne czynności pomocnicze. Przy czym, czynność należy uznać za pomocniczą jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Zatem pojedyncza czynność traktowana jest jak element usługi kompleksowej kiedy cel świadczenia czynności pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać usługi głównej bez czynności pomocniczej.

    Należy wskazać, że co do zasady, każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy jedna usługa obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę kompleksową, obejmującą kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu usługi kompleksowej.

    W odniesieniu do zasad kwalifikacji usług jako jednolitego świadczenia należy uznać, że usługę udzielenia pożyczki można uznać za kompleksową składającą się z kombinacji różnych czynności. Do takich zaliczyć należy czynności wykonywane przed faktycznym udzieleniem pożyczki, których celem jest tylko i wyłącznie zrealizowanie usługi zasadniczej. Usługa zasadnicza w postaci udzielenia pożyczki nie mogłaby być wykonana bez czynności „przygotowawczych”. Działania przygotowawcze nie stanowią celu samego w sobie, lecz są środkiem do pełnego i należytego wykonania usługi zasadniczej. Zatem można w przypadku świadczeń, które wykonywane są przed faktycznym udzieleniem pożyczki mówić o jednym świadczeniu głównym – udzielaniu pożyczki, na które składają się inne świadczenia pomocnicze, które uznać można za usługi „przygotowawcze”. Przygotowawcze usługi jako usługi pomocnicze mają ścisły związek z udzieleniem pożyczki i ich funkcjonowanie samoistne, w oderwaniu od usługi udzielenia pożyczki pozbawione byłoby sensu. Ponadto oddzielenie świadczeń „przygotowawczych” od usługi zasadniczej (udzielenia pożyczki) miałoby charakter sztuczny.

    W konsekwencji, w ocenie tut. Organu, w analizowanej sprawie wskazane we wniosku czynności, za które pobierane są opłaty, takie jak:

    • odsetki od pożyczki pobierane w trakcie trwania umowy pożyczki (pkt 1 stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego),
    • opłata za ryzyko pobierana przy uruchomieniu pożyczki (pkt 2 stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego),
    • opłata za monitoring pożyczki (accounting fee) pobierana przy uruchomieniu pożyczki (pkt 3 stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego),

    składają się na usługę udzielenia oprocentowanej pożyczki (są jej częściami składowymi), która to będzie podlegać zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

    Natomiast w odniesieniu do czynności dodatkowych występujących w trakcie trwania pożyczki: możliwość wcześniejszej spłaty pożyczki, zmiana harmonogramu, (pkt 4 i 5 stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego) wskazać należy że są ściśle związane z umową pożyczki, lecz nie jest to ścisły związek z usługą udzielania pożyczki.

    W świetle przedstawionej treści wniosku i przywołanych uregulowań oraz istoty świadczeń złożonych należy stwierdzić, że czynność polegająca na możliwości wcześniejszej spłaty pożyczki, zmianie harmonogramu spłaty nie powinna być traktowana jako element kompleksowej usługi udzielania pożyczek. Usługa ta nie ma w stosunku do usługi udzielenia pożyczki charakteru pomocniczego, lecz jest samodzielnym, odrębnym świadczeniem, które może funkcjonować samoistnie, a jej oddzielenie od usługi udzielania pożyczek nie ma charakteru sztucznego.

    W niniejszych okolicznościach świadczenie polegające na możliwości wcześniejszej spłaty pożyczki, zmianie harmonogramu spłaty jest czynnością dodatkową, wykonywaną przez Wnioskodawcę za dodatkowe wynagrodzenie. Jako czynność dodatkowa nie jest podejmowana zapewne wobec wszystkich pożyczkobiorców, lecz tylko tych którzy zwrócą się do Wnioskodawcy z takim zapotrzebowaniem. Czynności te są płatne.

    Z tych dodatkowych czynności pożyczkobiorca może skorzystać, lecz nie musi. Czynności te wykonywane są na wniosek pożyczkobiorcy. Zatem nie mają one wpływu na samo udzielenie pożyczki. Pożyczkodawca udzieli pożyczki również wtedy kiedy pożyczkobiorca nie wybierze tych dodatkowych usług. Zatem te opisane dodatkowe czynności są wykonywane po faktycznym udzieleniu pożyczki, a ich celem nie jest zrealizowanie usługi zasadniczej – udzielenie pożyczki.

    Usługa w postaci udzielenia pożyczki może być bez przeszkód wykonana bez dodatkowych czynności takich jak wcześniejsza spłata pożyczki, zmiana harmonogramu spłaty. Ponadto specyfika tego świadczenia powoduje, że omawiane działanie stanowi cel sam w sobie, nie będąc przy tym środkiem do pełnego i należytego wykonania usługi zasadniczej. Może mieć charakter samoistny. Zatem nie ma podstaw do traktowania usług polegających na możliwości wcześniejszej spłaty pożyczki, zmianie harmonogramu jako elementu usługi kompleksowej. W konsekwencji, te wyżej wskazane czynności świadczone w zamian za wynagrodzenie nie może być traktowane jako świadczenie o charakterze kompleksowym dla usługi udzielenia pożyczki.

    Jak wskazano wyżej usługa polegająca na możliwości wcześniejszej spłaty pożyczki, zmianie harmonogramu spłaty jest związana z usługą pożyczki i mieści się w jej szeroko ujętej definicji. Dla określenia właściwej stawki podatku od towarów i usług dla tej usługi należy poddać analizie całą treść art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług. Przepis ten stanowi nie tylko o udzieleniu pożyczki, ale także o zarządzeniu pożyczkami przez pożyczkodawcę.

    Należy wskazać, że przepisy ustawy o VAT nie wyjaśniają co należy rozumieć pod pojęciem zarządzania pożyczką. Zarządzanie w szerokim ujęciu oznacza „zrobienie czegoś za pomocą wysiłków innych osób” (por. B. Kudrycka, B.G. Peters, P.J. Suwaj, Nauka administracji, Warszawa 2009); organizowanie działań dla osiągnięcia określonych celów przy zachowaniu zasad skuteczności i sprawności organizacyjnej z uwzględnieniem realnej odpowiedzialności za osiągnięte rezultaty.

    Zatem jeśli wziąć pod uwagę, że na podstawowe i kluczowe etapy zarządzania składają się: planowanie, organizowanie zasobów, wdrażanie tego co zaplanowane oraz monitoring, ewaluacja i kontrola przeprowadzonych działań to należy uznać, że wynagrodzenie należne za wcześniejszą spłatę pożyczki, zmianę harmonogramu oraz wysyłanie monitów związanych z nieterminową spłatą pożyczki mieści się w pojęciu zarządzania pożyczką. Tym samym, usługa polegająca na wcześniejszej spłacie pożyczki, zmianie harmonogramu, stanowi czynność podlegającą zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług.

    Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pkt 1-5 stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

    Z kolei odnośnie pkt 6-10 stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, wskazać należy co następuje:

    Jak wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, dla uznania, że dostawa towaru lub świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność.

    Ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje, co należy rozumieć przez czynność odpłatną, jednakże kwestia ta była niejednokrotnie przedmiotem rozpatrywania przez Trybunał Sprawiedliwości UE. Jak zauważył TSUE w wyroku C-102/86 Apple and Pear Development Council v. Commissioners of Customs and Excise „czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem”.

    Należy też zwrócić uwagę na wyrok C-16/93 pomiędzy R.J Tolsma v. Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie Trybunał zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”. Z kolei w orzeczeniu z dnia 5 lutego l981 r., C-154/80 Staatssecretaris van Financien v. Stowarzyszenie spółdzielcze „Cooperatieve Aardappelenbewaarplaats GA” Trybunał stwierdził, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w przypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

    Zatem pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

    Jak wyjaśniono wyżej, aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

    W orzeczeniu C-222/81 z dnia 1 lipca 1972 r. między BAZ Bausystem AG a Finanzamt Munchen fur Korperschaften, Trybunał stwierdził, że odsetki karne z tytułu nieterminowej płatności nie mogą zostać uznane za wynagrodzenie w rozumieniu przepisów o VAT i tym samym nie mogą stanowić podstawy opodatkowania tym podatkiem. TSUE uznał bowiem, że wypłata odsetek karnych nie ma żadnego związku ze świadczeniem i konsumowaniem usługi, a kwota odsetek karnych nie stanowi wynagrodzenia świadczącego usługę, lecz rekompensatę za opóźnioną płatność/poniesioną szkodę.

    Opłaty dotyczące czynności windykacyjnych, którymi w analizowanej sprawie Wnioskodawca obciąża swoich klientów w przypadku opóźnienia z zapłatą czy to monity czy wizyty windykacyjne oraz odsetki karne, kary i opłaty windykacyjne sądowe są opłatami o charakterze karnym, a zatem nie mogą być traktowane jako wynagrodzenie za usługę. Zapłata tych należności stanowi konsekwencję zachowania się klienta, niezgodnego z zawartą umową – nieterminowe płatności. Opłaty o charakterze karnym nie są częścią kwoty należnej z tytułu dostawy towarów, czy świadczenia usług, ani też nie mają wpływu na cenę dostarczanych towarów bądź świadczonych usług, w związku z czym nie można uznać, że stanowią podstawę opodatkowania VAT. Opłaty te są naliczane w sytuacjach, gdy klient nie wywiązuje się z postanowień zawartych w umowie, natomiast nie stanowią wynagrodzenia za dostawę towaru ani też świadczenie usługi. Wnioskodawca domagając się zapłaty opłat karnych, nie realizuje żadnej usługi, domaga się tylko pewnego rodzaju rekompensaty, wynikającej z faktu opóźnienia nabywcy w dokonywaniu płatności, której termin już minął.

    Wnioskodawca poprzez swoje działania np. w postaci wysyłanych monitów, wezwań do zapłaty, za które obciąża swoich klientów opłatami sankcyjnymi, jedynie w ten sposób chce doprowadzić do uregulowania przez danego klienta należności za wykonane usługi. Klient z tytułu działań windykacyjnych Wnioskodawcy nie nabywa żadnego świadczenia, z którego chociażby potencjalnie mógłby odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym.

    W konsekwencji należy stwierdzić, że opisane opłaty dotyczące czynności windykacyjnych opisanych w pkt 6 7 i 10 stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego oraz odsetki karne i kary (pkt 8 i 9 stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego) nie należą do wymienionego w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią odpłatności ani za dostawę towarów, ani za świadczenie usług w rozumieniu przepisów ustawy. Powyższe płatności mają wyłącznie charakter rekompensaty za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, zaś podmiot dokonujący płatności nie uzyskuje jakiegokolwiek świadczenia ekwiwalentnego do tej płatności.

    W rozpatrywanym przypadku nie mamy więc do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że zapłata tych kwot podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Pobierane opłaty, kary i odsetki karne (pkt 6-10 stanu faktycznego zdarzenia przyszłego) dotyczące czynności windykacyjnych nie stanowią odpłatności za czynności określone w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, a zatem nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

    Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie opisanym w pkt 6 stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe, natomiast w zakresie opisanym w pkt 7-10 stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

    Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w części dotyczącej zdarzenia przyszłego – stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

    Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku zaistniałego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny/zdarzenie przyszłe, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

    Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

    1. z zastosowaniem art. 119a;
    2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

    Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

    Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

    Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.


    doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

  • Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
    Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

    Reklama

    Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

    czytaj

    O nas

    epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

    czytaj

    Regulamin

    Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

    czytaj