Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
1061-IPTPP2.4512.21.2017.2.IR
z 14 marca 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) w związku z art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U., poz. 1948, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 8 stycznia 2017 r. (data wpływu 10 stycznia 2017 r.) uzupełnionym pismem z dnia 17 lutego 2017 r. (data wpływu 22 lutego 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie nieuznania przychodów z tytułu czynności wykonywanych przez biegłego sądowego jako uzyskane z działalności gospodarczej oraz sposobu ich udokumentowania – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 stycznia 2017 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie nieuznania przychodów z tytułu czynności wykonywanych przez biegłego sądowego jako uzyskane z działalności gospodarczej oraz sposobu ich udokumentowania jak również podatku dochodowego od osób fizycznych.

Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 17 lutego 2017 r. poprzez doprecyzowanie opisu sprawy, sformułowanie pytania w zakresie podatku od towarów i usług, przedstawienie własnego stanowiska oraz wpłatę brakującej opłaty.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest inżynierem budownictwa lądowego. Posiada uprawnienia zawodowe do projektowania oraz kierowania i nadzorowania robót budowlanych oraz badania stanu technicznego budynków i budowli. Wnioskodawca ma 36-letnią praktykę zawodową w ww. zakresie. Ukończył również studia podyplomowe w zakresie rynku nieruchomości i był czynnym zarządcą nieruchomości. Aktualnie jest zarejestrowany w Powiatowym Biurze Pracy jako bezrobotny bez prawa do zasiłku.

Wnioskodawca od 1 maja 2017 r. z wykorzystaniem środków finansowych uzyskanych z Powiatowego Biura Pracy, zarejestruje jednoosobową działalność gospodarczą, w ramach której będzie świadczył usługi:

1. kompleksowej obsługi budowy (kierownik budowy, inspektor nadzoru, kosztorysowanie robót),
2. opiniowania i oceny przydatności nieruchomości do zabudowy i działalności gospodarczej (pod względem urbanistycznym, środowiskowym, geotechnicznym, wieczysto-księgowym, geodezyjnym, itp.),
3. obsługi wszelkich formalności potrzebnych do przygotowania budowy i przekazania jej do użytkowania,
4. oceny technicznej budynków i budowli, oceny termowizyjnej (opinie, orzeczenia, oceny),
5. oceny wykonania i odbiorów robót, lokali, budynków i budowli,
6. okresowych przeglądów, prowadzenia książek obiektów budowlanych, rozliczeń czynszów i opłat, audytowania dokumentacji technicznej, obsługi zarządczej nieruchomości.
   
   

Działalność zostanie zarejestrowana pod numerami PKD:

• 71.11. Z (Działalność w zakresie architektury - „przeważająca działalność”),
  

• 71.12.Z (Działalność w zakresie inżynierii i związane z nim doradztwo techniczne),
  

• 71.20.Z (Pozostałe badania i analizy techniczne),
  

• 74.90.Z (Pozostała działalność profesjonalna, naukowa, techniczna, nigdzie indziej niesklasyfikowana),
  

• 68.31.Z (Zarządzanie nieruchomościami wykonywane na zlecenie).
  
  

Ww. kody PKD zostały wybrane, ponieważ najbliżej określają działalność gospodarczą, którą Wnioskodawca planuje prowadzić.

Biznesplan Wnioskodawcy zakłada osiąganie dochodów z działalności na poziomie 72.000 zł rocznie (48.000 zł w 2017 r.). Mimo występowania w kodach PKD terminu „doradztwo” Wnioskodawca nie planuje świadczenia usług w tym zakresie. Mając na względzie powyższe, Wnioskodawca będzie korzystał (zgodnie z art. 113 ust. 1 i ust. 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. - o podatku od towarów i usług, dalej jako: „VAT”) ze zwolnienia podmiotowego. Podatek dochodowy z działalności gospodarczej będzie rozliczał kwartalnie.

Ponadto, Wnioskodawca od 25 lat jest biegłym sądowym w zakresie budownictwa i zarządzania nieruchomościami, tj. takim który pokrywa się z przedmiotem planowanej działalności gospodarczej. Przychody ze sprawowania tej funkcji Wnioskodawca kwalifikuje jako przychody z działalności wykonywanej osobiście. Wynagrodzenie i wydatki nalicza zgodnie z zasadami dwóch rozporządzeń Ministra Finansów z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określania stawek wynagradzania biegłych w postępowaniach cywilnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 518) i karnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 508). Za wykonane dla sądów opinie Wnioskodawca wystawia rachunki obejmujące należne wynagrodzenie oraz wydatki niezbędne dla wydania opinii (przesyłki pocztowe, ryczałty za dojazdy na wizję i do sądu, materiały biurowe, koszty ksero, itp.). Sąd regulując rachunek potrąca zaliczki na podatek dochodowy. Wnioskodawca po zakończeniu roku z sądów otrzymuje PIT-8, który uwzględnia w rozliczeniu rocznym podatku dochodowego od osób fizycznych. W minionych latach Wnioskodawca osiągał jako biegły dochody nieprzekraczające 25.000 zł, osiągając równolegle dochody ze stosunku pracy (ok. 25.000 zł).

W piśmie z dnia 17 lutego 2017 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku, Wnioskodawca wskazał, że dochody będzie osiągał tylko z:

1. działalności gospodarczej zdefiniowanej w:
   • art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1829, z późn. zm.),
     
   • art. 5a pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032, z późn. zm., dalej jako: „PDOF”),
   • art. 15 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r., poz. 710, z późn. zm., dalej jako: „VAT”),
2. działalności wykonywanej osobiście, zdefiniowanej w art. 13 pkt 6 ustawy o PDOF.
   
   

Wnioskodawca działalność gospodarczą będzie wykonywał jednoosobowo po jej zarejestrowaniu w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, w ramach której będzie wykonywał wskazane usługi inżynierskie, których rodzaj opisał we wniosku. Wnioskodawca będzie prowadził podatkową księgę przychodów i rozchodów. Dochody opodatkuje na zasadach ogólnych, zaliczki na podatek dochodowy w pierwszym roku działalności będzie wpłacał co miesiąc (w następnych latach kwartalnie). Wyniki z działalności gospodarczej na podstawie podsumowania rocznego w podatkowej księdze przychodów i rozchodów Wnioskodawca uwzględni w wierszu „pozarolnicza działalność gospodarcza” w części D. rozliczenia rocznego PIT-36.

Wnioskodawca wskazał również, że mimo występowania w kodach PKD terminu „doradztwo” nie planuje świadczenia usług w tym zakresie. Będzie korzystał ze zwolnienia podmiotowego w podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 113 ust. 1 i ust. 9 ustawy o VAT (nie przewiduje, że Jego przychody z działalności gospodarczej i wykonywania usług biegłego sądowego łącznie przekroczą kwotę 200.000 zł rocznie i 2/3 tej kwoty w 2017 r., czyli nie będzie miał zastosowania do Jego działalności art. 113 ust. 13 ustawy o VAT).

Po spełnieniu obowiązku rejestrowego w zakresie ZUS Wnioskodawca będzie opłacał składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Swoje usługi będzie wykonywał dla firm, jednostek samorządu i ich zakładów budżetowych i jednostek organizacyjnych oraz spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych i będzie je dokumentował fakturami. Dla osób fizycznych usługi Wnioskodawca będzie wykonywał sporadycznie, nie przekraczając limitu obrotów uprawniającego do zwolnienia z obowiązku ich ewidencjonowania na kasie fiskalnej.

Przepisy nie określają definicji działalności wykonywanej osobiście. Ustawodawca określił jedynie źródła i rodzaje przychodów, które do niej należą. Zgodnie z dyspozycją art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o PDOF, źródłem przychodów z działalności wykonywanej osobiście jest działalność, o której mowa w art. 13 pkt 6 ustawy o PDOF, czyli przychody biegłych w postępowaniu sądowym (z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10 ww. ustawy, który działalności biegłego nie dotyczy).

Prawo do wykonywania funkcji biegłego sądowego jest nadawane w określonym trybie i po spełnieniu ściśle określonych warunków wynikających z przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych (Dz. U. z 2005 r., Nr 15, poz. 133). Osoba spełniająca te warunki jest powoływana do pełnienia funkcji biegłego na 5-letnie kadencje. Powołanie Wnioskodawcy kończy się 31 grudnia 2017 r. i przed tą datą wystąpi o odnowienie powołania na kolejną, siódmą z kolei kadencję.

Biegły świadczy usługi tylko dla sądów i organów prowadzących postępowania przygotowawcze w sprawach karnych (prokuratur i policji) w zakresie opiniowania w sprawach cywilnych i karnych zgodnie ze specjalnością, w której jest powołany. Biegły nie może posługiwać się tym tytułem przy opiniowaniu wykonywanym w ramach świadczonych usług inżynierskich (w działalności gospodarczej) pod rygorem odwołania z tej funkcji. Sądy i ww. organy wybierają biegłych do sporządzenia opinii z list prowadzonych przez sądy okręgowe. Biegły sądowy nie doradza lecz tworzy jeden z dowodów mających istotne znaczenie w postępowaniu sądowym lub prokuratorskim, a procesowe czynności dowodowe są sformalizowane co do treści i formy. Biegły samodzielnie sporządza zleconą mu opinię, kierując się wyłącznie posiadaną wiedzą specjalistyczną w dziedzinie, w której został powołany do pełnienia tej funkcji. Opinia biegłego podlega swobodnej ocenie organu procesowego, tak jak każdy dowód, i jest uznawana za właściwą lub organ powołuje innego biegłego. Drugi biegły powoływany jest również każdorazowo, gdy taki wniosek zgłosi uczestnik postępowania procesowego. Usługi biegłego nie są usługami doradztwa, a więc w ramach wykonywanych czynności Wnioskodawca nie będzie świadczył usług w zakresie doradztwa.

Biegłemu przysługuje wynagrodzenie za sporządzoną opinię (wyceniane na podstawie pracochłonności i stawek godzinowych, których wysokość określają przepisy) oraz zwrot wszystkich kosztów jej sporządzenia. Zapłata następuje przelewem na rachunek bankowy.

Podstawami prawnymi do ustalania wynagrodzenia biegłego są:

1. ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594, z późn. zm.),
2. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym (Dz. U. z 2013 r., poz. 518),
3. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu karnym (Dz. U. z 2013 r., poz. 508).
   
   

Ww. przepisy nie określają wprost kwoty wynagrodzenia, a wyłącznie sposób jego wyliczenia. Biegłemu powołanemu przez sąd przysługuje wynagrodzenie za wykonaną pracę oraz zwrot poniesionych przez niego wydatków niezbędnych dla wydania opinii, tj.: kosztów zużytych materiałów i innych wydatków niezbędnych do wydania opinii. Wysokość wynagrodzenia za wykonaną pracę Wnioskodawca będzie każdorazowo ustalał uwzględniając swoje kwalifikacje, potrzebny do wydania opinii czas i nakład pracy, a wysokość wydatków, o których mowa wyżej - na podstawie złożonego rachunku. Podstawę obliczenia stawki wynagrodzenia za godzinę pracy stanowi ułamek kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość określa ustawa budżetowa.

Za wykonaną dla sądu pracę przysługuje również zwrot kosztów podróży i innych wydatków, takich jak reprodukcja opinii (ksero), koszty przesyłek pocztowych. Koszty te Wnioskodawca będzie dokumentował paragonami. Ustawodawca nie zobowiązuje biegłych do prowadzenia ewidencji kosztów, ale zobowiązuje ich do dokumentowania wszelkich wydatków, które ponieśli w celu wydania konkretnej opinii. Ustawodawca pozwala również do składania stosownych oświadczeń o poniesionych kosztach, w tym o kosztach przejazdu (na miejsce oględzin lub do sądu) samochodem, liczonych wg ustalonej stawki ryczałtowej i przejechanych kilometrów. Stawka ryczałtowa nie zmienia się od siedmiu lat i wynosi 0,8358 zł/km.

Rachunek za sporządzoną pracę podlega sprawdzeniu i zatwierdzeniu w postanowieniu sądowym. Sąd - jako płatnik - wypłacając wynagrodzenie przelewem na rachunek bankowy będzie pobierał zaliczkę na podatek dochodowy, którą przekaże na rachunek właściwego urzędu skarbowego.

Podstawę obliczenia zaliczki na podatek stanowi dochód obliczony w następujący sposób:

1. przychód uzyskany przez biegłego za czynności wykonane na zlecenie sądu (po wyłączeniu świadczeń zwolnionych od podatku na podstawie art. 21 ustawy o PDOF),
2. minus zryczałtowane koszty uzyskania przychodu w wysokości 20% przychodu (art. 22 ust. 9 pkt 4 ustawy o PDOF).
   
   

Zgodnie z zasadami określonymi w art. 41 ust. 1 ustawy o PDOF, sąd - jako płatnik - będzie pobierał 18% zaliczkę od dochodu (na wniosek biegłego, przy obliczaniu zaliczki na podatek, sąd może przyjąć stawkę 32%).

Do końca stycznia następnego roku sąd przekazuje do właściwego dla siebie urzędu skarbowego zbiorczą deklarację roczną PIT-4R, a do końca lutego biegłemu oraz urzędowi skarbowemu właściwemu dla miejsca zamieszkania biegłego - imienną informację PIT-11 o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy. Kwoty wykazane w informacji PIT-11 Wnioskodawca będzie uwzględniał w swoim zeznaniu rocznym łącznie z innymi dochodami, uzyskanymi w danym roku i opodatkowanymi według skali podatkowej. Kwoty te Wnioskodawca wykaże w wierszu „działalność wykonywana osobiście, o której mowa w art. 13 ustawy (o PDOF)” części D. rozliczenia rocznego PIT-36.

Wynagrodzenie uzyskiwane w tym trybie w ramach świadczenia usług na rzecz sądów jako biegły w zakresie budownictwa i zarządzania nieruchomościami stanowi obecnie i będzie stanowiło dla Wnioskodawcy przychód z działalności wykonywanej osobiście, o którym mowa w art. 13 pkt 2-9 ustawy o PDOF. Wnioskodawca wykonując działalność osobiście, jako biegły, nie rejestruje jej w ZUS, a składki na ubezpieczenie społeczne i składkę zdrowotną będzie płacił jako przedsiębiorca.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (sformułowane w piśmie z dnia 17 lutego 2017 r.).

Czy w świetle przedstawionego wyżej stanu przyszłego, po rozpoczęciu działalności gospodarczej i równoległym wykonywaniu jako biegły opinii dla sądów i organów procesowych, przy nieprzekroczeniu w roku podatkowym łącznie dochodów uprawniających do korzystania za zwolnienia podmiotowego w podatku od towarów i usług, dochody biegłego będzie Wnioskodawca mógł uznawać na podstawie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT za dochody, które nie są dochodami z działalności gospodarczej i rozliczać je rachunkami, tj. na zasadach określonych w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2010.90.594 j.t. ze zm.) oraz dwóch rozporządzeniach Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym (Dz.U.2013.518) oraz w postępowaniu karnym (Dz.U.2013.508)?

Zdaniem Wnioskodawcy (sformułowanym w piśmie z dnia 17 lutego 2017 r.), czynności biegłego sądowego w świetle art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT są usługami świadczonymi w ramach działalności wykonywanej osobiście, a więc nie mogą być uznane za usługi świadczone w ramach samodzielnej działalności gospodarczej. Działalność wykonywana osobiście oraz działalność gospodarcza w świetle art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT są działalnościami odrębnymi, więc dochody z nich uzyskiwane mają różne zasady opodatkowania.

Biegły rozlicza się za świadczone dla organów procesowych usługi wystawiając rachunki na zasadach określonych w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2010.90.594 z późn.zm.) oraz rozporządzeniach Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym (Dz.U.2013.518) oraz w postępowaniu karnym (Dz.U.2013.508).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2016 r. Nr 710, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W świetle art. 2 pkt 22 ustawy, przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Powołany wyżej przepis wskazuje, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres. Nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności, bądź sytuacji. Należy jednak zauważyć, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Zatem czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Tak więc, aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie.

W konsekwencji, nie budzi wątpliwości, że czynności biegłych w postępowaniu sądowym stanowią usługi. Wskazuje na to w szczególności powołany powyżej przepis art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy. Ich istotą jest dokonanie na zlecenie określonego świadczenia – wydanie opinii, ekspertyzy, za wynagrodzeniem. Mamy zatem do czynienia z czynnością opodatkowaną – odpłatnym świadczeniem usług w rozumieniu art. 8 ustawy.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, czy też świadczenie usług w rozumieniu art. 8 tej ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W świetle art. 15 ust. 3 ustawy za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności:

1. z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307, z późn. zm.);
2. (uchylony);
3. z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
   
   

Jak wynika z opisu sprawy Wnioskodawca jest biegłym sądowym w zakresie budownictwa i zarządzania nieruchomościami. Przychody ze sprawowania tej funkcji kwalifikuje jako przychody z działalności wykonywanej osobiście. W minionych latach Wnioskodawca jako biegły sądowy osiągnął dochody nieprzekraczające 25.000 zł. Od 1 maja 2017 r. Wnioskodawca zamierza zarejestrować jednoosobową działalność gospodarczą, w ramach której będzie świadczył usługi:

• kompleksowej obsługi budowy (kierownik budowy, inspektor nadzoru, kosztorysowanie robót),
  

• opiniowania i oceny przydatności nieruchomości do zabudowy i działalności gospodarczej (pod względem urbanistycznym, środowiskowym, geotechnicznym, wieczysto-księgowym, geodezyjnym, itp.),
  

• obsługi wszelkich formalności potrzebnych do przygotowania budowy i przekazania jej do użytkowania,
  

• oceny technicznej budynków i budowli, oceny termowizyjnej (opinie, orzeczenia, oceny),
  

• oceny wykonania i odbiorów robót, lokali, budynków i budowli,
  

• okresowych przeglądów, prowadzenia książek obiektów budowlanych, rozliczeń czynszów i opłat, audytowania dokumentacji technicznej, obsługi zarządczej nieruchomości.
  
  

Mimo występowania w kodach PKD terminu „doradztwo” Wnioskodawca nie planuje świadczenia usług w tym zakresie, a zatem będzie korzystał ze zwolnienia podmiotowego w podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 113 ust. 1 i ust. 9 ustawy. Wnioskodawca nie przewiduje, że przychody z działalności gospodarczej i wykonywania usług biegłego sądowego łącznie przekroczą kwotę 200.000 zł rocznie, czyli nie będzie miał zastosowania do jego działalności art. 113 ust. 13 ustawy.

Odnosząc się do wątpliwości Wnioskodawcy wskazać należy, iż oceny zakresu stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług w odniesieniu do czynności wykonywanych przez biegłych sądowych na zlecenie organu władzy należy dokonywać w świetle uregulowań zawartych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy.

I tak, z zakresu podmiotowego ustawy o podatku od towarów i usług wyłączone zostały podmioty osiągające przychody, o których stanowi art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016., poz. 2032, z późn. zm.). Jednocześnie przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy przewiduje niezbędny warunek, aby czynności osoby fizycznej nie były uznawane za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy. Warunek ten dotyczy związania wykonującego czynność ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności. Oznacza to, że wyłączenie z opodatkowania jest możliwe tylko wówczas kiedy przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych a stosunek prawny istniejący pomiędzy zleceniodawcą a zleceniobiorcą, oprócz wynagrodzenia oraz warunków wykonywania czynności będzie określał odpowiedzialność tego pierwszego względem osób trzecich. Przy czym, kryteria te muszą zostać spełnione łącznie.

Należy zauważyć, że niewątpliwie przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy nawiązuje do konstrukcji umów cywilnoprawnych, tj. umowy zlecenia i umów o podobnym charakterze. Jednakże przy powoływaniu biegłego przez organ procesowy, nawet przy przyjęciu, że organ jest zlecającym wykonanie czynności nie jest możliwe nawiązanie stosunku prawnego, którego elementem jest odpowiedzialność zlecającego wykonanie tych czynności. Powołanie biegłych stanowi dla tych osób nie zlecenie wykonania czynności, lecz nakaz wykonywania takich czynności. Na powołanych zaś osobach, a nie na zlecającym spoczywa odpowiedzialność za wykonanie tych czynności. Tak więc w przypadku wykonywania przez biegłego zleconych czynności, zlecający nie bierze na siebie odpowiedzialności za czynności biegłego.

Organy procesowe (sąd, prokuratura) „odpowiadają” za podjęte przez siebie rozstrzygnięcie w danej sprawie. Nie ma natomiast tożsamości czynności organów i biegłego, których odbiorcą byłby uczestnik postępowania sądowego. Organy wydając rozstrzygnięcie dokonują oceny przedstawionych im dowodów, nie mogą zatem wpływać na treść opinii wydanej przez biegłego sądowego. To, że zarówno organy procesowe, bez względu na fazę postępowania (postępowanie przygotowawcze, postępowanie przed sądem), jak i powołani biegli sądowi są uczestnikami tego samego postępowania, nie wprowadza jakichkolwiek zależności (co do treści opinii, ekspertyzy) między tymi podmiotami, chociaż występują tu niewątpliwie zdarzenia mogące być określone wzajemnymi relacjami. Zatem w przypadku wykonywania przez biegłego zleconych czynności, zlecający nie bierze na siebie odpowiedzialności za czynności biegłego.

Jednocześnie wskazać należy, że prawo do wykonywania funkcji biegłego sądowego nabywane jest w określonym trybie i po spełnieniu ściśle określonych warunków wynikających z przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych (Dz. U. Nr 15, poz. 133). Biegły sądowy jest osobą, która posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne w danej dziedzinie, potwierdzone stosownym dokumentem i w pełni samodzielnie sporządza zleconą mu opinię (ekspertyzę), kierując się wyłącznie posiadaną wiedzą w tym zakresie. Opinia wydana przez biegłego jest dowodem w postępowaniu sądowym. Przed objęciem funkcji biegły składa przyrzeczenie, że powierzone mu obowiązki wykonywać będzie z całą sumiennością i bezstronnością. Nikt zatem nie powinien mieć wpływu na treść jego pracy (sporządzenia stosownej opinii).

W kontekście powyższej analizy, czynności wykonywane przez biegłych nie korzystają z wyłączenia z zakresu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Nie jest bowiem spełniony jeden z warunków określonych w powołanym wyżej art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy dotyczący odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę. Należy więc uznać, że czynności biegłego wykonującego powierzone mu funkcje wypełniają dyspozycję art. 8 ust. 1 pkt 3 oraz art. 15 ust. 2 ustawy. Wobec powyższego podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według zasad ogólnych.

W związku z powyższym, stwierdzić należy, iż wykonywane przez Wnioskodawcę - jako biegły sądowy - czynności na rzecz sądów i organów procesowych należy uznać za działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy, a Wnioskodawca z tytułu tych czynności działa w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

Jednakże zaznaczyć należy, iż Wnioskodawca jako podatnik może korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie i według zasad określonych przepisami art. 113 ust. 1-12 ustawy pod warunkiem, że nie wykonuje czynności, o których mowa w art. 113 ust. 13 ustawy.

Odnosząc się z kolei do kwestii dokumentowania wykonywanych przez Wnioskodawcę czynności jako biegły sądowy wskazać należy, że stosownie do zapisu art. 87 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.), jeżeli z odrębnych przepisów nie wynika obowiązek wystawienia faktury, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą są obowiązani, na żądanie kupującego lub usługobiorcy, wystawić rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi.

W myśl art. 2 pkt 31 ustawy, ilekroć mowa o fakturze – rozumie się przez to dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie.

Zgodnie z art. 106a pkt 1 ustawy, przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do sprzedaży, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 1a, w których usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego i faktura dokumentująca te transakcje nie jest wystawiana przez usługobiorcę lub nabywcę towarów w imieniu i na rzecz usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów.

Stosownie do treści art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Jak wynika z art. 106b ust. 2 ustawy, podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3.

W świetle art. 106b ust. 3 ustawy, na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1. czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, z wyjątkiem czynności, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4, oraz otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem tych czynności, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów – jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1,
2. sprzedaż zwolnioną, o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118

– jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę, bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Podkreślenia wymaga, że przepis art. 106b posługuje się pojęciem „podatnika”, nie zaś pojęciem „podatnika VAT czynnego”. Konsekwencją powyższego jest powstanie, co do zasady, obowiązku dla podmiotu zwolnionego od podatku od towarów i usług wystawienia faktury dokumentującej wykonywaną przez niego czynność podlegającą opodatkowaniu, o ile nabywca wystąpi z takim żądaniem w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Kwestie określające jakie dane na fakturze powinni zamieszczać podatnicy korzystający ze zwolnienia, zostały uregulowane w obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz. U. z 2013 r., poz. 1485).

I tak, zgodnie z § 3 pkt 1 ww. rozporządzenia, faktury dokumentujące dostawę towarów lub świadczenie usług zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2-6, 8-36 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy powinna zawierać:

1. datę wystawienia,
2. kolejny numer,
3. imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy,
4. nazwę (rodzaj) towaru lub usługi,
5. miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
6. cenę jednostkową towaru lub usługi,
7. kwotę należności ogółem,
8. wskazanie przepisu ustawy, aktu wydanego na podstawie ustawy, przepisu dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.) lub innej podstawy prawnej, zgodnie z którą podatnik stosuje zwolnienie od podatku.
   
   

Z kolei w myśl § 3 pkt 3 ww. rozporządzenia faktura dokumentująca dostawę towarów lub świadczenie usług zwolnionych od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy powinna zawierać dane, o których mowa w pkt 1 lit. a-g.

Z wyżej przytoczonych przepisów wynika, że podatnik dokumentujący czynności zwolnione podlega pod przepisy ustawy o podatku od towarów i usług (dotyczące faktur), a nie pod przepisy Ordynacji podatkowej. Podatnik ten ma zatem obowiązek wystawienia – na żądanie nabywcy – faktury na podstawie art. 106b ust. 3 pkt 2 ustawy, zawierającej dane zgodne z § 3 pkt 1-3 ww. cytowanego rozporządzenia. Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług obowiązują również wtedy, gdy podatnik dobrowolnie (bez żądania nabywcy) zdecyduje się wystawić taką fakturę. Przepisy nie nakładają obowiązku oznaczania wystawianego dokumentu nazwą faktura, dokument ten musi jednak zawierać dane wymagane (tutaj rozporządzeniem) dla faktury, wtedy też będzie uznawany za fakturę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, i to niezależnie od tego, czy zostanie nazwany „rachunkiem”, czy fakturą.

W świetle powyższego, Zainteresowany korzystając ze zwolnienia na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy podlega pod przepisy ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji ma obowiązek wystawienia na żądanie nabywcy, zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym wykonano usługę, faktury na podstawie art. 106b ust. 3 pkt 2 ustawy, zawierającej dane zgodnie z § 3 pkt 1 i pkt 3 ww. rozporządzenia. Jednocześnie dodać należy, iż przepisy ustawy o podatku od towarów i usług obowiązują również wtedy, gdy podatnik dobrowolnie (bez żądania nabywcy) zdecyduje się udokumentować wykonywane czynności poprzez wystawienie innego dokumentu niż faktury, nazwanego - rachunkiem. Dokument ten musi jednak zawierać dane wymagane dla faktury, a wymienione w § 3 pkt 1-3 ww. rozporządzenia w sprawie wystawiania faktur.

W związku z powyższym, oceniając całościowo stanowisko Wnioskodawcy w zakresie nieuznania przychodów z tytułu czynności wykonywanych przez biegłego sądowego jako uzyskane z działalności gospodarczej oraz sposobu ich udokumentowania, należało uznać je za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Tut. Organ informuje, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy oraz własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Jednocześnie podkreślić należy, iż tut. Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego na podstawie art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia pisemnej informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach zdarzenia przyszłego podanego przez Wnioskodawcę. Tut. Organ informuje, iż nie jest właściwy do przeprowadzenia postępowania dowodowego, które w przedmiotowej sprawie umożliwiłoby weryfikację opisanego zdarzenia przyszłego.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Końcowo tut. Organ informuje, iż niniejszą interpretację załatwiono wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług. Natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.