Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP1/4512-39/16-2/MPe
z 21 stycznia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 1 września 2015 r. (data wpływu 22 października 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania kar umownych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 października 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania kar umownych.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

F. świadczy usługi transportowe i spedycyjne. W celu zrealizowania zleceń korzysta z usług podwykonawców.
Od 2015 roku z zleceniodawcami oraz podwykonawcami, zawierane są umowy, w których jednym z punktów zlecenia jest kara/odszkodowanie z tytułu braku palet na wymianę. F. zobowiązuje się do dostarczenia odpowiedniej ilości palet na wymianę, zarówno na załadunek jak i rozładunek. Zlecając usługę podwykonawcy, w umowie (zleceniu) zamieszcza informację o obowiązku posiadania palet na wymianę, a także o konsekwencjach wynikających z ich braku - obciążeniu (karą).

Na załadunku podwykonawca, podstawiając auto, zobowiązany jest, zgodnie z informacją podaną w zleceniu, do posiadania konkretnej ilości palet na wymianę. W przypadku ich nieposiadania zostają one wypożyczone mu z magazynu załadunkowego, podwykonawca zaś zobowiązuje się do zwrotu palet do tego samego magazynu. Jeśli podwykonawca nie dochowa indywidualnie ustalonego terminu, który miał na zwrot palet F. zostaje obciążona przez zleceniodawcę kosztami (karą), wynikającymi z braku palet. Następnie tymi samymi kosztami obciąża swojego podwykonawcę.

Z kolei z magazynu rozładunkowego podwykonawca powinien otrzymać, w ramach wymiany, tą samą liczbę palet, którą dostarczył wraz z towarem. Jeśli podwykonawca nie otrzyma palet ma analogicznie prawo obciążyć F., a F. wówczas przenieść obciążenie, wynikające z braku palet na zleceniodawcę.

Reasumując, F., w razie niespełnienia ww. punktu umowy, obarczona zostaje kosztami (karą), którą w zależności od sytuacji, obciąża zleceniodawcę lub swojego podwykonawcę.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy kara w postaci rachunku za palety od klienta/zleceniobiorcy powinna być traktowana jako transakcja zakupu towaru w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług?
2. Czy odszkodowanie otrzymane przez Spółkę od podwykonawców/klientów powinno być traktowane jako transakcja sprzedaży towaru w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Uregulowania dotyczące kar umownych oraz odszkodowań zawarte są w Kodeksie cywilnym. Przepis art. 433 § 1. k.c. stwierdza, iż można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi poprzez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Stosownie do norm art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy. Cechą konstruktywną umowy przewozu jest przewiezienie rzeczy do miejsca przeznaczenia.

Biorąc pod uwagę fakt, iż zgodnie z umową (zleceniem warunkującym obciążenie), kwota ma być zapłacona zawsze wówczas, gdy kontrahent nie dotrzyma warunku zlecenia, należy przyjąć, iż jest to forma kary umownej, która nie podlega opodatkowaniu VAT. Wobec powyższego brak jest przesłanek do zastosowania art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 oraz w art. 8 ustawy. I tak, na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl natomiast art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde działanie, powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie.

Aby dane świadczenie uznać za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub świadczącego usługę. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca świadczy usługi transportowe i spedycyjne. W celu zrealizowania zleceń korzysta z usług podwykonawców. Od 2015 roku z zleceniodawcami oraz podwykonawcami, zawierane są umowy, w których jednym z punktów zlecenia jest kara/odszkodowanie z tytułu braku palet na wymianę. Wnioskodawca zobowiązuje się do dostarczenia odpowiedniej ilości palet na wymianę, zarówno na załadunek jak i rozładunek. Zlecając usługę podwykonawcy, w umowie (zleceniu) zamieszcza informację o obowiązku posiadania palet na wymianę, a także o konsekwencjach wynikających z ich braku - obciążeniu (karą). Podwykonawca podstawiając auto do załadunku zobowiązany jest, zgodnie z informacją podaną w zleceniu, do posiadania konkretnej ilości palet na wymianę. W przypadku ich nieposiadania zostają one wypożyczone mu z magazynu załadunkowego, podwykonawca zaś zobowiązuje się do zwrotu palet do tego samego magazynu. Jeśli podwykonawca nie dochowa indywidualnie ustalonego terminu, który miał na zwrot palet to Wnioskodawca zostaje obciążony przez zleceniodawcę kosztami (karą), wynikającymi z braku palet. Następnie tymi samymi kosztami Wnioskodawca obciąża swojego podwykonawcę.

Z kolei z magazynu rozładunkowego podwykonawca powinien otrzymać, w ramach wymiany, tą samą liczbę palet, którą dostarczył wraz z towarem. Jeśli podwykonawca nie otrzyma palet ma analogicznie prawo obciążyć Wnioskodawcę, a Wnioskodawca wówczas przenieść obciążenie, wynikające z braku palet na zleceniodawcę.

W razie niespełnienia ww. punktu umowy Wnioskodawca, obarczony zostaje kosztami (karą), którą w zależności od sytuacji, obciąża zleceniodawcę lub swojego podwykonawcę.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii, czy kara w postaci rachunku za palety od klienta/zleceniobiorcy powinna być traktowana jako transakcja zakupu towaru w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług oraz czy odszkodowanie otrzymane przez Spółkę od podwykonawców/klientów powinno być traktowane jako transakcja sprzedaży towaru w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Zauważyć należy, że „odszkodowanie”, czy „kara umowna” są pojęciami niezdefiniowanymi w ustawie o podatku od towarów i usług. Zagadnienie to regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121 z późn. zm.).

I tak, z postanowień art. 361 § 1 ww. ustawy wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (§ 2 ww. artykułu).

Zgodnie z treścią art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto, między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Artykuł 483 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Przepis art. 483 Kodeksu cywilnego jest bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa. Kara umowna ma charakter czynności jednostronnej i nie wiąże się z otrzymaniem jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego. Zapłata kary umownej nie jest związana również ze zobowiązaniem otrzymującego zapłatę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Kara umowna ma w tym wypadku charakter odszkodowawczy. Co do zasady, kara umowna jest rodzajem sankcji cywilnoprawnej zastrzeżonej na wypadek szkód powstałych w wyniku niewłaściwego wykonania umowy. W przypadku kar umownych, które Kodeks cywilny definiuje jako zastrzeżenie naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego, zadośćuczynienie następuje poprzez zapłatę określonej sumy i w związku z tym takie wynagrodzenie nie zawiera ekwiwalentności w postaci świadczenia.

Z uwagi na powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że opisana we wniosku kara umowna/odszkodowanie z tytułu braku palet na wymianę nie stanowi wynagrodzenia za dostawę towarów. W rozpatrywanym przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie, gdyż otrzymane przez Wnioskodawcę kwoty, którymi Wnioskodawca obciąża zleceniodawcę lub podwykonawcę nie wiąże się z przeniesieniem prawa do rozporządzania paletami jak właściciel lecz jak przedstawiono we wniosku wynikają z nie dochowania indywidualnych terminów na zwrot palet, do których zobowiązane były strony zawartej umowy.

Reasumując, kara umowna związana z nienależytym wykonaniem postanowień umowy nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i tym samym nie podlega opodatkowaniu.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Jednocześnie wskazuje się, że niniejsza interpretacja stanowi rozstrzygnięcie w zakresie podatku od towarów i usług, w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.