Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB1-2/4511-1-104/16-4/DJ
z 21 września 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 22 lipca 2016 r. (data wpływu 26 lipca 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 10 sierpnia 2016 r. (data wpływu 16 sierpnia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania za niewydanie akcji pracowniczych – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 lipca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania za niewydanie akcji pracowniczych.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Wyrokiem sądowym z 2015 r. sąd pracy zasądził na Jego rzecz od byłego pracodawcy odszkodowanie za niewydanie Wnioskodawcy akcji pracowniczych. Pomimo tego, że Zainteresowany był uprawniony do nieodpłatnego otrzymania określonego pakietu akcji pracowniczych, pracodawca nie wydał Wnioskodawcy tych akcji. Zasądzone wyrokiem sądowym odszkodowanie obejmowało wyłącznie utracony zysk i zostało ustalone jako kwota, którą Wnioskodawca otrzymałby ze sprzedaży akcji, gdyby zostały wydane Zainteresowanemu w pierwotnie przewidzianym terminie. Wyrok sądu II instancji jest ostateczny i kwota odszkodowania została Wnioskodawcy wypłacona, jednak nie jest prawomocny, ponieważ pracodawca wniósł od tego wyroku skargę kasacyjną, na dzień dzisiejszy nierozpatrzoną. W przypadku zmiany rozstrzygnięcia na skutek wspomnianej skargi kasacyjnej Wnioskodawca może być zobowiązany do zwrotu zasądzonych i wypłaconych na Jego rzecz kwot.

Wnioskodawca zawarł z reprezentującym Go w opisanej sprawie sądowej pełnomocnikiem umowę przewidującą zarówno wynagrodzenie za prowadzenie sprawy, jak i wynagrodzenie w formie premii od sukcesu. Z chwilą otrzymania przez Wnioskodawcę odszkodowania wpłacił na rzecz pełnomocnika kaucję na zabezpieczenie roszczenia o wynagrodzenie w formie premii od sukcesu, które stanie się należne i wymagalne dopiero z chwilą prawomocnego zakończenia sporu sądowego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca był zobowiązany do odprowadzenia podatku dochodowego od otrzymanego odszkodowania w rozliczeniu za rok 2015?

Zdaniem Wnioskodawcy, nie miał On obowiązku odprowadzić podatku dochodowego od odszkodowania w rozliczeniu podatkowym za rok 2015. Będzie natomiast obowiązany to zrobić dopiero w rozliczeniu podatkowym za rok, w którym ostatecznie oddalona zostanie kasacja wniesiona w niniejszej sprawie przez pracodawcę.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) opodatkowaniu podatkiem od osób fizycznych podlega dochód. Dochodem jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Orzecznictwo sądowe jednoznacznie stwierdza, że przychodem są wyłącznie sumy otrzymane definitywnie i nie podlegające zwrotowi, argumentując, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym, a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny (tak. m.in. WSA w Poznaniu w wyroku z dn. 14 lipca 2011 r., I SA/Po 382/11; WSA w Rzeszowie w wyroku z dn. 11 grudnia 2014 r., I SA/Rz 975/14).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z dn. 12 kwietnia 2012 r., I SA/GD 87/12 wskazał, że przez pojęcie „otrzymane” należy rozumieć takie pieniądze i wartości pieniężne, które zostały podatnikowi dane. Natomiast „pozostawionymi do dyspozycji” są takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik - wykazując określoną aktywność ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej. Określone środki do dyspozycji podatnika, aczkolwiek nie wynika to wprost z brzmienia art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1992 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 ze zm.), za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego, przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym, a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Otrzymane przez podatnika w 2015 r. nie mają charakteru definitywnego. Nadal istnieje stan niepewności co do tego, czy środki te nie będą musiały zostać zwrócone pracodawcy. Może się to stać, jeśli postępowanie kasacyjne zakończy się w sposób korzystny dla podatnika. Tym samym należy uznać, że na chwilę obecną nie są one przychodem.

Zwrot kwot zasądzonych prawomocnym wyrokiem wystąpić może w dwóch przypadkach. Pierwszy zachodzi niezwykle rzadko i dotyczy sytuacji, w której po uprawomocnieniu się wyroku postępowanie zostanie wznowione i w jego następstwie dojdzie do uchylenia prawomocnego wyroku i oddalenia powództwa w całości lub w części.

Z drugim przypadkiem, w którym po uprawomocnieniu się wyroku powód, który uzyskał należność, może zostać zobowiązany do jej zwrotu, praktyka boryka się znacznie częściej. Dotyczy on uchylenia prawomocnego wyroku w postępowaniu kasacyjnym toczącym się przed sądem najwyższym. Przypomnieć bowiem należy, że obecnie postępowanie cywilne jest w naszym prawie dwuinstancyjne, co oznacza, że wyrok II instancji jest prawomocny.

Zgodnie z art. 45 ust. 1, 2 i 4 PIT podatnik do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym zobowiązany jest złożyć zeznanie podatkowe obejmujące dochody uzyskane w zakończonym roku podatkowym, ponieważ podatnik nie ma podstaw aby otrzymane środki potraktować jako przychody.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści tego przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że wyrokiem sądowym z 2015 r. sąd pracy zasądził na rzecz Wnioskodawcy od byłego pracodawcy odszkodowanie za niewydanie akcji pracowniczych, pomimo tego, że Zainteresowany był uprawniony do nieodpłatnego otrzymania określonego pakietu akcji pracowniczych. Zasądzone wyrokiem sądowym odszkodowanie obejmowało wyłącznie utracony zysk i zostało ustalone jako kwota, którą Wnioskodawca otrzymałby ze sprzedaży akcji, gdyby zostały wydane Zainteresowanemu w pierwotnie przewidzianym terminie. Wyrok sądu II instancji jest ostateczny i kwota odszkodowania została Wnioskodawcy wypłacona, jednak nie jest prawomocny, ponieważ pracodawca wniósł od tego wyroku skargę kasacyjną, na dzień dzisiejszy nierozpatrzoną. W przypadku zmiany rozstrzygnięcia na skutek wspomnianej skargi kasacyjnej Wnioskodawca może być zobowiązany do zwrotu zasądzonych i wypłaconych na Jego rzecz kwot.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku zasądzonego wyrokiem sądowym odszkodowania obejmującego wyłącznie utracony zysk i ustalonego w powyższy sposób. Zatem kwota odszkodowania, która została Wnioskodawcy wypłacona na podstawie ww. wyroku sądu zgodnie z dyspozycją art. 9 ust. 1 w związku z art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych (według skali podatkowej), który zgodnie z treścią art. 45 ust. 1 cytowanej ustawy należy wykazać w zeznaniu rocznym PIT-36, w pozycji „inne źródła” i zapłacić należny z ww. tytułu podatek. W zeznaniu tym należy także uwzględnić koszty podlegające odliczeniu, gdyż podatek winien być naliczany od otrzymanego dochodu, tj. otrzymanej kwoty pomniejszonej o koszty jej uzyskania.

Wątpliwości Wnioskodawcy budzi kwestia określenia momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu otrzymania przedmiotowego odszkodowania.

Odnosząc się do treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym – w brzmieniu obowiązującym w 2015 r. – przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przy czym przez pojęcie „otrzymane” - zgodnie ze Słownikiem języka polskiego - należy rozumieć takie pieniądze i wartości pieniężne, które zostały podatnikowi dane. Mając na uwadze istnienie wielu form rozliczeń, należy uznać, że otrzymane pieniądze to nie tylko wypłacona gotówka, ale również kwota, która wpłynęła na rachunek bankowy podatnika.

Natomiast „postawionymi do dyspozycji” są takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik - wykazując określoną aktywność - ma możliwość włączyć do swojego władztwa. Innymi słowy, podatnik ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy, a nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone środki do dyspozycji.

Z uwagi na to, że zasądzone wyrokiem sądowym odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania - co zostało wskazane powyżej - otrzymane odszkodowanie stanowi przychód Wnioskodawcy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Z definicji pojęcia przychodu jako świadczenia otrzymanego czy też w niektórych przypadkach postawionego do dyspozycji wnosić można również o momencie jego uzyskania. Określenie momentu uzyskania przychodu ma bardzo istotne znaczenie, przede wszystkim z tego powodu, że podatek dochodowy od osób fizycznych rozliczany jest w danym czasie. Konieczne jest zatem określenie momentu uzyskania przychodu, by przyporządkować przychód do danego okresu rozliczeniowego - roku podatkowego, a w niektórych przypadkach również - miesiąca (w przypadku zaliczkowego rozliczania podatku).

O powstaniu przychodu można zatem mówić nie tylko w sytuacji, w której podatnik faktycznie otrzyma określoną ilość środków pieniężnych, ale też wtedy gdy zostaną mu one udostępnione w ten sposób, że będzie mógł nimi rozporządzać.

Jak wynika z wniosku, w 2015 r. pracodawca wypłacił Wnioskodawcy zasądzoną wyrokiem kwotę odszkodowania. Zatem w tym roku Wnioskodawca otrzymał przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co z kolei oznacza, że w tym samym roku powstał obowiązek podatkowy z tego tytułu. Bez znaczenia pozostaje w tym przypadku fakt, że pracodawca wniósł od tego wyroku skargę kasacyjną, na dzień dzisiejszy nierozpatrzoną i w konsekwencji - w przypadku zmiany rozstrzygnięcia na skutek wspomnianej skargi kasacyjnej Wnioskodawca może być zobowiązany do zwrotu zasądzonych i wypłaconych na Jego rzecz kwot.

Mając na uwadze przywołane przepisy nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, że obowiązek podatkowy powstanie dopiero w dacie, w której wypłacona kwota uzyska status odszkodowania niepodlegającego zwrotowi.

Zaznaczyć należy, że ewentualny zwrot wypłaconej kwoty na wypadek skargi kasacyjnej, może być podstawą do zastosowania, w roku, w którym zwrot nastąpi, odliczenia, o którym mowa w art. 26 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem, podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 29-30c, art. 30e i art. 30f, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 3b-3e, 4-4e i 6 lub art. 24b ust. 1 i 2, lub art. 25, po odliczeniu kwot dokonanych w roku podatkowym zwrotów nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu, w kwotach uwzględniających pobrany podatek dochodowy, jeżeli zwroty te nie zostały potrącone przez płatnika.

Zatem nie ma racji Wnioskodawca twierdząc, że nie ma obowiązku odprowadzenia podatku dochodowego od odszkodowania w rozliczeniu podatkowym za rok 2015. W świetle powyższych wyjaśnień organ nie podziela stanowiska, że Wnioskodawca będzie zobowiązany to zrobić dopiero w rozliczeniu podatkowym za rok, w którym ostatecznie oddalona zostanie kasacja wniesiona w niniejszej sprawie przez pracodawcę.

Dochód taki Wnioskodawca uzyskał z momentem, gdy pracodawca wypłacił Zainteresowanemu przedmiotowe świadczenie.

Reasumując, należy stwierdzić, że Wnioskodawca był zobowiązany do odprowadzenia podatku dochodowego od otrzymanego odszkodowania w rozliczeniu za rok, w którym pracodawca wypłacił Zainteresowanemu zasądzoną wyrokiem kwotę odszkodowania, tj. za 2015 rok. Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy dotyczące określenia momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu otrzymanego świadczenia należało uznać za nieprawidłowe.

W odniesieniu do przywołanych przez Wnioskodawcę wyroków wojewódzkich sądów administracyjnych, tut. Organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.