2013.10.01 - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP5/443-136/13-4/PG
z 1 października 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w P oznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 1 lipca 2013 r. (data wpływu 5 lipca 2013 r.) uzupełnionym pismem z 7 sierpnia 2013 r. (data wpływu 9 sierpnia 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług szkoleniowych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 lipca 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług szkoleniowych. Wniosek został uzupełniony pismem z 7 sierpnia 2013 r. (data wpływu 9 sierpnia 2013 r.) o informacje doprecyzowujące opis sprawy oraz podpis Wnioskodawcy pod wnioskiem.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Jednoosobowa firma Wnioskodawcy (dalej: AC), prowadzi działalność edukacyjno-szkoleniową na terenie całego kraju. Zainteresowany nie jest jednostką objętą systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty oraz nie posiada zaświadczenia o wpisie do ewidencji szkół i placówek niepublicznych, a także nie uzyskał akredytacji w rozumieniu przepisów o systemie oświaty dotyczącej tych szkoleń. AC bierze udział w projekcie „Połączeni …”, współfinansowanym przez Unię Europejską w ramach: Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach: Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet VII Promocja Integracji Społecznej, Działanie 7.2 Przeciwdziałania wykluczeniu i wzmocnienie sektora ekonomii społecznej, Poddziałanie: 7.2.1 Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Projekt skierowany jest do osób w wieku 16-24 lat, zagrożonych wykluczeniem społecznym z co najmniej jednego powodu wymienionego w art. 7 ustawy o pomocy społecznej, czyli: ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, bezrobocia, niepełnosprawności, długotrwałej lub ciężkiej choroby, przemocy w rodzinie, potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze, trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy, trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, alkoholizmu lub narkomanii, zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej, klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Celem projektu „Połączeni … ” jest poprawa dostępu do zatrudnienia uczestników projektu poprzez wzrost kompetencji zawodowych i społecznych oraz wzbudzenie zainteresowania wolontariatem sportowym. W zakresie tego projektu zlecone zostały podwykonawczyni usługi szkoleniowe w postaci grupowego i indywidualnego kursu reintegracji społecznej w obszarze dwóch zadań: a) Kurs reintegracji społecznej - obejmuje trening motywacyjny, którego celem jest wykształcenie aktywnej postawy nastawionej na podjęcie i utrzymanie pracy, zdobycie umiejętności społecznych, niezbędnych do aktywizacji społecznej i zawodowej oraz b) Kurs zawodowy pracownik Call Center - obejmuje szkolenie przygotowujące w sposób merytoryczny i praktyczny do pracy na stanowisku Call Center. Kurs reintegracji społecznej był bezpośrednio powiązany z kursem zawodowym „Pracownik … ” relacją przyczynowo-skutkową, o czym świadczy wniosek o dofinansowanie złożony do Wojewódzkiego Urzędu Pracy. Są to zatem usługi, o których mówi pkt 29 ust. 1 art. 43 ustawy o podatku od towarów i usług - ściśle i nierozerwalnie związane z usługami w zakresie kształcenia zawodowego „Pracownik … ”. Projekt „Połączeni … ” realizowany jest przez działających w partnerstwie: DFS - lidera projektu, Gminę - partnera, Stowarzyszenie DID - partnera, Klub KKN - partnera oraz WKS - partnera, a AC był zatrudniony, jako podwykonawca zadań przez jednego z Partnerów tego projektu - DID. Zadania w ramach powyższego projektu są w 15% finansowane z Budżetu Państwa, a w 85% finansowane ze środków Unii Europejskiej, w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Ponadto, Partner projektu przekazał Wnioskodawcy oświadczenie, że koszty szkolenia finansowane są ze środków publicznych. Partnerzy projektu na podstawie zawartej w dniu 28 marca 2011 r. umowy partnerskiej są beneficjentami projektu i bezpośrednio dysponują środkami finansowymi pochodzącymi z ww. źródeł. Firma AC jest czynnym podatnikiem VAT.

W piśmie z 7 sierpnia 2013 r. (data wpływu 9 sierpnia 2013 r.), będącym uzupełnieniem wniosku, Zainteresowany wskazał, że:

świadczone przez niego usługi szkoleniowe nie są prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach,
zgodnie z Umową Partnerską podpisaną pomiędzy: DFS, DID, GW, WKS oraz KKN, Liderem projektu jest DFS, a pozostałe organizacje są partnerami projektu. Oznacza to, że partnerzy są beneficjentami projektu i że bezpośrednio dysponują środkami finansowymi. Wnioskodawca ma podpisaną umowę z DID (będącym beneficjentem projektu i dysponującym bezpośrednio środkami finansowymi tego projektu; zadania w ramach powyższego projektu są w 15% finansowane z budżetu państwa, a w 85% finansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy prowadzone usługi szkoleniowe kurs reintegracji społecznej oraz kurs zawodowy pracownik Call Center oraz towarzyszące im działania (usługa wykonania skryptu do kursu reintegracji społecznej i kursu zawodowego „Pracownik … ”), zlecone AC w ramach projektu „Połączeni … ”, finansowane w 100% ze środków publicznych, są zwolnione od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26-29 lit. c - ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054) (dalej: ustawa o VAT)?

Zdaniem Wnioskodawcy, na gruncie przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054) (dalej: ustawa o VAT), zwalnia się od podatku usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, inne niż wymienione w pkt 26: a) prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach, lub b) świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów o systemie oświaty - wyłącznie w zakresie usług objętych akredytacją, lub c) finansowane w całości ze środków publicznych - oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związane. Zgodnie z pismem z dnia 26 lipca 2011 r. skierowanym do Pani Elżbiety Bieńkowskiej, Minister Rozwoju Regionalnego, z dniem 1 stycznia 2011 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 29 października 2010 r. (Dz.U. Nr 226, poz. 1476), która uchyliła dotychczasowy załącznik nr 4, zawierający wykaz usług zwolnionych od podatku. Uregulowania dotyczące tematyki zwolnień zostały przeniesione do treści ustawy. Przy określeniu zakresu zwolnień, które dotychczas były ujęte w załączniku nr 4, odstąpiono od ich identyfikacji przy pomocy klasyfikacji statystycznych, określając ich zakres z wykorzystaniem treści przepisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE. Zasadniczym powodem odejścia od stosowania klasyfikacji statystycznych przy określaniu zakresu zwolnień od podatku było zapewnienie pełniejszej interpretacji przepisów unijnych, w szczególności Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Przy określaniu zakresu zwolnień od podatku usług kształcenia uwzględnione zostały przepisy art. 132 ust. 1 lit. i) i j) Dyrektywy, zgodnie z którymi państwa członkowskie zwalniają: kształcenie dzieci lub młodzieży, kształcenie powszechne lub wyższe, kształcenie zawodowe lub przekwalifikowanie, łącznie ze świadczeniem usług i dostawą towarów, ściśle z tą działalnością związanych, prowadzonych prze odpowiednie podmioty prawa publicznego lub inne podmioty działające w tej dziedzinie, których cele uznane są za podobne przez dane państwo członkowskie; nauczanie prywatne przez nauczycieli, obejmujące kształcenie powszechne lub wyższe. W liście tym powołano się również na ustawę o podatku od towarów i usług - art. 43 ust. 1 pkt 26-29 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), według których zwolnieniem objęto:

usługi świadczone przez:
1. jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, w zakresie kształcenia i wychowania;
2. uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz jednostki badawczo rozwojowe, w zakresie kształcenia na poziomie wyższym;
- oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane;
usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, gimnazjalnym, ponadgimnazjalnym i wyższym, świadczone przez nauczycieli;
usługi nauczania języków obcych oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, inne niż wymienione w pkt 26, pkt 27 i pkt 29 ust. 1 art. 43 cytowanej ustawy o podatku od towarów i usług;
usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, inne niż wymienione w pkt 26 ust. 1 art. 43 cytowanej ustawy o podatku od towarów i usług: a) prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach, lub b) świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów o systemie oświaty - wyłącznie w zakresie usług objętych akredytacją, lub c) finansowane w całości ze środków publicznych
- oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związane.

Zainteresowany powołał się także na list Podsekretarza Stanu, w którym podkreśla on, że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2010 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 246, poz. 1694 ze zm.), zwolnione od podatku zostały m.in.:

Usługi w zakresie kształcenia, inne niż wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy, świadczone przez uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty badawcze oraz świadczenie usług i dostawa towarów ściśle z tymi usługami związane (§ 13 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia);
Usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, finansowane w co najmniej 70% ze środków publicznych oraz świadczenie usług i dostawa towarów ściśle z tymi usługami związane (§ 13 ust. 1 pkt 20 rozporządzenia).

Kierując się definicją kształcenia zawodowego i przekwalifikowania zamieszczoną w rozporządzeniu wykonawczym Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającym środki wykonawcze do Dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. L. Nr 77 str. 1), w artykule 44 zawarto następującą definicję kształcenia zawodowego i przekwalifikowania: „usługi w zakresie kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania świadczone na warunkach określonych w art. 132 ust. 1 lit. i) i j) dyrektywy 2006/112/WE obejmują nauczanie pozostające w bezpośrednim związku z branżą lub zawodem, jak również nauczanie mające na celu uzyskanie lub uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych”. Mając na uwadze powyższe: kurs reintegracji społecznej był bezpośrednio powiązany z kursem zawodowym „Pracownik … ” relacją przyczynowo-skutkową, o czym świadczy wniosek o dofinansowanie złożony do Wojewódzkiego Urzędu Pracy; są to zatem usługi, o których mówi pkt 29 ust. 1 art. 43 ustawy o podatku od towarów i usług - ściśle i nierozerwalnie związane z usługami w zakresie kształcenia zawodowego „Pracownik … ”. Zgodnie z Umową Partnerską podpisaną pomiędzy: DFS, DID, GW, WKS oraz KKN, Liderem projektu jest DFS, a pozostałe organizacje są partnerami projektu. Oznacza to, że partnerzy są beneficjentami projektu i że bezpośrednio dysponują środkami finansowymi. Ponadto, kierując się pismem Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Departament Zarządzania Europejskim Funduszem Społecznym z dnia 31 stycznia 2012 r. (nr sprawy DZF-IV-82252-54-IK/12) pojęcie „finansowanie ze środków publicznych” obejmuje zarówno sytuacje, gdy ww. usługi są opłacane przez podmioty zaliczane do sektora finansów publicznych, jak i gdy usługi te opłacają inne podmioty bezpośrednio dysponujące tymi środkami. Na podstawie ww. interpretacji według opinii instytucji Pośredniczącej PO KL: „wszystkie szkolenia w ramach Programu powinny stanowić usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego. Jednym z celów głównych Programu jest wzrost zatrudnienia. Stąd generalnie przedmiot szkoleń realizowanych w ramach PO KL wiąże się z kształceniem zawodowym lub przekwalifikowaniem zawodowym zdefiniowanym w przepisach prawa podatkowego. Z uwagi na powyższe, w opinii Instytucji Zarządzającej PO KL wszystkie szkolenia w ramach PO KL powinny być zwolnione z podatku od towarów i usług, o ile są finansowane w co najmniej 70% ze środków publicznych”. Stanowisko Wnioskodawcy odnośnie prawa do skorzystania ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26-29 lit. c ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług potwierdza także interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi (IPTPP1/443-760/12-4/AK z dnia 3 grudnia 2012 r.) „W art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. c ustawy nie ma mowy o tym, aby źródłem finansowania danej usługi były środki publiczne, lecz dana usługa była finansowana ze środków publicznych, a co za tym idzie ustawodawca położył nacisk na konkretną usługę, czynność wykonywaną pomiędzy usługodawcą, a usługobiorcą przy czym nie można mylić tego ostatniego z beneficjentem ostatecznym usługi. Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że tylko szkolenia w zakresie kształcenia zawodowego i przekwalifikowania zawodowego przeprowadzane przez podmiot będący podwykonawcą bezpośredniego beneficjenta środków można uznać za szkolenia finansowane ze środków publicznych”.

Podsumowując: 1) szkolenia przeprowadzone w projekcie „Połączeni … ” są finansowane w całości ze środków publicznych; 2) kurs zawodowy „Pracownik … ” jest usługą kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, inną niż wymienione w pkt 26 ust. 1 art. 43 ustawy o podatku od towarów i usług, ale opisaną w pkt 29 ust. 1 art. 43 tejże ustawy; 3) kurs reintegracji społecznej, poprzedzający kurs zawodowy „Pracownik … ” jest usługą ściśle związaną z kursem zawodowym „Pracownik … ”, a więc spełnia założenie opisane w pkt 29 ust. 1 art. 43 ustawy o podatku od towarów i usług; 4) przygotowanie skryptów do kursu reintegracji społecznej oraz przygotowanie skryptów do kursu zawodowego „Pracownik … ” było ściśle z tymi usługami związane, a więc spełnia założenie opisane w pkt 29 ust. 1 art. 43 ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
eksport towarów;
import towarów na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Przez dostawę towarów, zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast, stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Według art. 5a ustawy, towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jak stanowi art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i ust. 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone między innymi w art. 43 ustawy.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy, zwalnia się od podatku usługi świadczone przez:

jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, w zakresie kształcenia i wychowania,
uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz jednostki badawczo rozwojowe, w zakresie kształcenia na poziomie wyższym

– oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.

Z uregulowań zawartych w wyżej cytowanym art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. a ustawy wynika, że zwolnienie od podatku od towarów i usług obejmuje usługi w zakresie kształcenia i wychowania świadczone przez jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane. Zatem aby możliwe było skorzystanie ze zwolnienia, przewidzianego w powołanym przepisie ustawy, dany podmiot musi być jednostką objętą systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty oraz musi świadczyć usługi w zakresie kształcenia. Natomiast jeśli chodzi o kwestię wychowania, należy wskazać, że jest ona przypisana podmiotom, do których uczęszczanie jest obowiązkowe i regulowane przepisami. Zatem to szkoły obowiązkowe mają za zadanie realizować program wychowywania. Nie jest przy tym konieczne, by usługa w zakresie kształcenia była jednocześnie usługą w zakresie wychowania. Na podstawie przedmiotowego przepisu zwolnieniem od podatku mogą być objęte zarówno usługi w zakresie kształcenia, jak i usługi w zakresie wychowania.

Ze zwolnienia wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. b ustawy, mogą natomiast korzystać uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz jednostki badawczo-rozwojowe, o ile świadczone przez te podmioty usługi są usługami kształcenia na poziomie wyższym.

W myśl natomiast art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy, zwalnia się od podatku usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, inne niż wymienione w pkt 26:

prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach, lub
świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów o systemie oświaty - wyłącznie w zakresie usług objętych akredytacją, lub
finansowane w całości ze środków publicznych

– oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związane.

Jak stanowi art. 43 ust. 17 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a, nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:

nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a lub
ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

Ponadto przepisem art. 43 ust. 17a ustawy ustawodawca doprecyzował zwolnienie dotyczące dostawy towarów i świadczenia usług związanych z wymienionymi wyżej usługami, wskazując, że zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18a, 23, 26, 28, 29 i 33 lit. a, mają zastosowanie do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez podmioty świadczące usługi podstawowe.

Określenie „ścisły związek” oznacza, że do wykonania usługi podstawowej niezbędna jest dostawa towarów lub świadczenie usług pomocniczych, przy czym nie może to być jakikolwiek związek, lecz relacja o charakterze wskazującym na nieodzowność tych ostatnich dla prawidłowego przebiegu podstawowej działalności.

Analiza powołanych wyżej przepisów wskazuje, że zwolnienia, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 26 i pkt 29 ustawy, stosuje się również do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi dokonywanych przez podmioty świadczące usługę podstawową, pod warunkiem że:

są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej,
ich głównym celem nie jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

Zatem świadczenia dodatkowe związane z usługami wymienionymi w art. 43 ust. 1 pkt 26, i pkt 29 ustawy, takie jak np. zapewnienie wykładowców lub/i materiałów szkoleniowych, korzystają również ze zwolnienia od podatku pod warunkiem, że będą ściśle związane z wykonywaniem usługi podstawowej, tj. usługi szkoleniowej lub wręcz będą elementem złożonej usługi szkoleniowej.

Jednocześnie, stosownie do treści § 13 ust. 1 pkt 19 obowiązującego od dnia 6 kwietnia 2011 r. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 247 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem, zwalnia się od podatku usługi w zakresie kształcenia, inne niż wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy, świadczone przez uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty badawcze oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związane.

Natomiast na podstawie § 13 ust. 1 pkt 20 rozporządzenia, zwolnione od podatku od towarów i usług są usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, finansowane w co najmniej 70% ze środków publicznych, oraz świadczenie usług i dostawa towarów ściśle z tymi usługami związane.

Ponadto, stosownie do § 13 ust. 8 rozporządzenia, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 19, 20, 24, 25 i 26 stosuje się do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi dokonywanych przez podmioty świadczące usługę podstawową.

Na mocy § 13 ust. 9 rozporządzenia, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 19, 20, 24, 25 i 26, nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:

nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 19, 20, 24 i 25 oraz art. 43 ust. 1 pkt 24 ustawy, lub
ich głównym celem nie jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

Przytoczone wyżej przepisy prawa podatkowego przewidują zwolnienie dla usług kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego prowadzonych w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach lub świadczonych przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, wyłącznie w zakresie usług objętych akredytacją lub finansowanych w całości ze środków publicznych. Co więcej przepisy przewidują zwolnienie dla usług kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego finansowanych w co najmniej 70% ze środków publicznych, oraz świadczenia usług i dostawy towarów ściśle z tymi usługami związanych. Dla zastosowania przedmiotowych zwolnień istotne jest uznanie danej usługi za usługę kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania, a następnie spełnienie dodatkowych warunków wynikających z niniejszego przepisu, tj. prowadzenie danego szkolenia w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach lub uzyskanie akredytacji na dany rodzaj szkolenia lub finansowanie danego szkolenia w całości ze środków publicznych lub też finansowanie danego szkolenia w co najmniej 70% ze środków publicznych.

W myśl art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.) środkami publicznymi są:

dochody publiczne;
środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA);
środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi, inne niż wymienione w pkt 2;
przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzące:
1. ze sprzedaży papierów wartościowych,
2. z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego,
3. ze spłat pożyczek i kredytów udzielonych ze środków publicznych,
4. z otrzymanych pożyczek i kredytów,
5. z innych operacji finansowych;
przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzące z prowadzonej przez nie działalności oraz pochodzące z innych źródeł.

Ustawa o finansach publicznych wymienia wprost co należy uznać za środki publiczne. Przepisy zaliczają do środków publicznych dochody publiczne, środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz wskazane przychody budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzące z różnych źródeł (art. 5 ust. 1 pkt 4 i 5 cyt. wyżej ustawy). Środkami publicznymi są również środki pochodzące z funduszy strukturalnych.

W dniu 1 lipca 2011 r. weszły w życie przepisy rozporządzenia Rady (WE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do Dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. L Nr 77 str. 1). Rozporządzenie Rady nr 282/2011 wiąże wszystkie państwa członkowskie i jest stosowane bezpośrednio. Oznacza to, że przepisy tego rozporządzenia z dniem 1 lipca 2011 r. stają się częścią porządku prawnego, obowiązującego na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, bez konieczności ich implementacji w drodze ustawy. Rozporządzenie Rady nr 282/2011 zastąpiło rozporządzenie Rady nr 1777/2005, które przyjęte zostało w celu jednolitego stosowania przez wszystkie państwa członkowskie systemu podatku od wartości dodanej, opartego na postanowieniach Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich, dotyczących podatków obrotowych Wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa opodatkowania (77/388/EEC ze zm.).

Przepis art. 44 ww. rozporządzenia nr 282/2011 wyjaśnia, co należy rozumieć przez usługi kształcenia zawodowego i przekwalifikowania. W myśl tego przepisu, usługi w zakresie kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania świadczone na warunkach określonych w art. 132 ust. 1 lit. i) Dyrektywy 2006/112/WE obejmują nauczanie pozostające w bezpośrednim związku z branżą lub zawodem, jak również nauczanie mające na celu uzyskanie lub uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych. Czas trwania kursu w zakresie kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania nie ma w tym przypadku znaczenia.

Zauważyć należy, że definicja usług kształcenia zawodowego i przekwalifikowania zawarta w ww. rozporządzeniu (282/2011) kładzie nacisk na „bezpośredni” związek nauczania z daną branżą lub zawodem, co narzuca stosowanie specyficznego programu nauczania dla skonkretyzowanego odbiorcy.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność edukacyjno-szkoleniową na terenie całego kraju. Zainteresowany nie jest jednostką objętą systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty oraz nie posiada zaświadczenia o wpisie do ewidencji szkół i placówek niepublicznych, a także nie uzyskał akredytacji w rozumieniu przepisów o systemie oświaty dotyczącej tych szkoleń. Wnioskodawca bierze udział w projekcie „Połączeni … ”, współfinansowanym przez Unię Europejską w ramach: Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach: Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet VII Promocja Integracji Społecznej, Działanie 7.2 Przeciwdziałania wykluczeniu i wzmocnienie sektora ekonomii społecznej, Poddziałanie: 7.2.1 Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Projekt skierowany jest do osób w wieku 16-24 lat, zagrożonych wykluczeniem społecznym z co najmniej jednego powodu wymienionego w art. 7 ustawy o pomocy społecznej, czyli: ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, bezrobocia, niepełnosprawności, długotrwałej lub ciężkiej choroby, przemocy w rodzinie, potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, bezradności w sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze, trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy, trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, alkoholizmu lub narkomanii, zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej, klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Kurs reintegracji społecznej - obejmuje trening motywacyjny, którego celem jest wykształcenie aktywnej postawy nastawionej na podjęcie i utrzymanie pracy, zdobycie umiejętności społecznych, niezbędnych do aktywizacji społecznej i zawodowej, oraz
Kurs zawodowy pracownik Call Center - obejmuje szkolenie przygotowujące w sposób merytoryczny i praktyczny do pracy na stanowisku Call Center.

Kurs reintegracji społecznej był bezpośrednio powiązany z kursem zawodowym „Pracownik … ” relacją przyczynowo-skutkową, o czym świadczy wniosek o dofinansowanie złożony do Wojewódzkiego Urzędu Pracy. Są to zatem usługi, o których mówi pkt 29 ust. 1 art. 43 ustawy o podatku od towarów i usług - ściśle i nierozerwalnie związane z usługami w zakresie kształcenia zawodowego „Pracownik … ”. Projekt „Połączeni … ” realizowany jest przez działających w partnerstwie: DFS - lidera projektu, GW - partnera, Stowarzyszenie DID - partnera, KKN - partnera oraz WKS - partnera, a Zainteresowany był zatrudniony, jako podwykonawca zadań przez jednego z Partnerów tego projektu - DID. Zadania w ramach powyższego projektu są w 15% finansowane z Budżetu Państwa, a w 85% finansowane ze środków Unii Europejskiej, w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Ponadto, Partner projektu przekazał Wnioskodawcy oświadczenie, że koszty szkolenia finansowane są ze środków publicznych. Partnerzy projektu na podstawie zawartej w dniu 28 marca 2011 r. umowy partnerskiej są beneficjentami projektu i bezpośrednio dysponują środkami finansowymi pochodzącymi z ww. źródeł. Firma Zainteresowanego jest czynnym podatnikiem VAT.

Dodatkowo Wnioskodawca wskazał, że świadczone przez niego usługi szkoleniowe nie są prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach. Zgodnie z Umową Partnerską podpisaną pomiędzy: DFS, DID, GW, WKS oraz KKN, Liderem projektu jest DFS, a pozostałe organizacje są partnerami projektu. Oznacza to, że partnerzy są beneficjentami projektu i że bezpośrednio dysponują środkami finansowymi. Zainteresowany ma podpisaną umowę z DID, będącym beneficjentem projektu i dysponującym bezpośrednio środkami finansowymi tego projektu. Zadania w ramach powyższego projektu są w 15% finansowane z budżetu państwa, a w 85% finansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy Zainteresowany wnioskuje o potwierdzenie jego stanowiska, zgodnie z którym prowadzone przez niego szkolenia: kurs reintegracji społecznej i kurs zawodowy pracownik Call Center oraz towarzyszące im działania (usługa wykonania skryptu do kursu reintegracji społecznej i kursu zawodowego pracownik Call Center) zlecone w ramach projektu „Połączeni … ”, są zwolnione od podatku od towarów i usług.

Dla oceny tego, czy usługi wykonywane przez Wnioskodawcę są zwolnione od podatku od towarów i usług, konieczne jest stwierdzenie:

czy są to usługi w zakresie kształcenia i wychowania świadczone przez jednostkę objętą systemem oświaty lub
czy są to usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego oraz
1. czy są prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach lub
2. czy są świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów o systemie oświaty lub
3. czy szkolenia finansowane są w co najmniej 70% ze środków publicznych.

W opisie sprawy Zainteresowany wprost wskazał, że nie jest jednostką objętą systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty oraz nie posiada zaświadczenia o wpisie do ewidencji szkół i placówek niepublicznych. Ponadto, z opisu sprawy nie wynika aby Zainteresowany był jednostką naukową Polskiej Akademii Nauk oraz jednostką badawczo rozwojową, w zakresie kształcenia na poziomie wyższym.

Biorąc powyższe informacje pod uwagę stwierdzić należy, że usługi szkoleniowe, o których mowa we wniosku nie korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy, ponieważ nie są spełnione przesłanki wynikające z powołanego przepisu.

W związku z czym należy przeanalizować, czy spełnione zostaną przesłanki warunkujące prawo do skorzystania ze zwolnienia w oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy.

Aby przedmiotowe usługi mogły korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy, muszą być uznane za usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego oraz spełniać jeden z warunków określonych w lit. a-c powyższego przepisu.

Powołane wyżej przepisy prawa podatkowego przewidują zwolnienie dla usług kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego prowadzonych w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach lub świadczonych przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów o systemie oświaty - wyłącznie w zakresie usług objętych akredytacją lub finansowanych w całości ze środków publicznych. Zwolnieniu podlegają również usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, finansowane w co najmniej 70% ze środków publicznych, o czym stanowi § 13 ust. 1 pkt 20 rozporządzenia z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Zatem dla zastosowania zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy lub § 13 ust. 1 pkt 20 rozporządzenia, istotne jest - w pierwszej kolejności - uznanie danej usługi za usługę kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że celem projektu „Połączeni … ” jest poprawa dostępu do zatrudnienia jego uczestników poprzez wzrost kompetencji zawodowych i społecznych oraz wzbudzenie zainteresowania wolontariatem sportowym. W zakresie tego projektu zostały zlecone Wnioskodawcy usługi szkoleniowe w postaci grupowego i indywidualnego kursu reintegracji społecznej w obszarze dwóch zadań: kurs reintegracji społecznej, który obejmuje trening motywacyjny i celem jego jest kształcenie aktywnej postawy nastawionej na podjęcie i utrzymanie pracy, zdobycie umiejętności społecznych niezbędnych do aktywizacji społecznej i zawodowej oraz kurs zawodowy pracownik Call Center, który obejmuje szkolenie przygotowujące w sposób merytoryczny i praktyczny do pracy na stanowisku Call Center.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że przedmiotowe usługi szkoleniowe realizowane w ramach projektu „Połączeni … ” spełniają definicję usług kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy.

Jednocześnie Zainteresowany poinformował, że usługi te nie są prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach oraz nie uzyskał on akredytacji w rozumieniu przepisów o systemie oświaty.

Uwzględniając powyższe informacje stwierdzić należy, że usługi szkoleniowe, o których mowa we wniosku nie korzystają także ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. a i b ustawy, ponieważ nie spełniają wymogów zawartych w tym przepisie.

Jednakże Wnioskodawca wskazał, że ma on podpisaną umowę z podmiotem, który jest beneficjentem projektu i bezpośrednio dysponuje środkami finansowymi tego projektu. Zadania w ramach powyższego projektu są w 15% finansowane z budżetu państwa, a w 85% finansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Biorąc pod uwagę powyższe informacje oraz powołane przepisy należy stwierdzić, że w analizowanej sprawie świadczone przez Zainteresowanego usługi szkoleniowe, które jak wskazał Wnioskodawca - są wykonywane na rzecz podmiotu będącego bezpośrednim beneficjentem środków publicznych i są finansowane w całości z tych środków, wypełniają przesłanki umożliwiające skorzystanie ze zwolnienia od podatku, wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. c ustawy.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą również możliwości zastosowania zwolnienia od podatku w odniesieniu do działań towarzyszących usłudze szkoleniowej, tj. do usługi polegającej na wykonaniu przez Zainteresowanego skryptu do kursu reintegracji społecznej i kursu zawodowego pracownik Call Center.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami art. 43 ust. 1 pkt 29, art. 43 ust. 17 i ust. 17a ustawy, zwolnienia dotyczące dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi (szkoleniowymi) mają zastosowanie jeżeli:

usługi te są wykonywane przez podmiot korzystający ze zwolnienia przy świadczeniu usługi podstawowej,
usługi te są niezbędne do wykonania usługi podstawowej,
ich głównym celem nie jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

Aby ustalić, czy dana czynność ma ścisły związek z usługami podstawowymi, należy zastosować w pierwszym rzędzie wykładnię językową przepisu posiłkując się w tym zakresie definicją słownikową. Zgodnie z Małym Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, s. 1170), „związek” to stosunek różnych elementów łączących się ze sobą, wpływających na siebie, oddziaływających na siebie; spójność, łączność, powiązanie.

Tym samym świadczenia dodatkowe związane z realizacją opisanych we wniosku szkoleń będą również zwolnione od podatku pod warunkiem, że będą ściśle z tymi usługami związane, lub wręcz będą elementem kompleksowej usługi szkoleniowej.

Z wniosku wynika, że wykonywane przez Wnioskodawcę skrypty dotyczą zagadnień będących przedmiotem szkoleń i są wykorzystywane na ich potrzeby. Uznać zatem należy, że przedmiotowe skrypty są ściśle związane z usługą podstawową, tj. usługą szkoleniową i są niezbędne do jej wykonania.

Biorąc powyższe informacje pod uwagę stwierdza się, że działania towarzyszące usłudze szkoleniowej polegające na wykonaniu skryptu do kursu reintegracji społecznej i kursu zawodowego pracownik Call Center, sfinansowane w całości ze środków publicznych mogą korzystać ze zwolnienia od podatku w oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 29 lit c ustawy w związku z art. 43 ust. 17 i ust. 17a ustawy, o ile głównym celem Wnioskodawcy przy ich wykonaniu nie jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

Reasumując, usługi szkoleniowe, tj. kurs reintegracji społecznej oraz kurs zawodowy pracownik Call Center oraz towarzyszące im działania (usługa wykonania skryptu do kursu reintegracji społecznej i kursu zawodowego pracownik Call Center) zlecone Wnioskodawcy w ramach projektu „Połączeni … ” będące usługami kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego finansowanymi w 100% ze środków publicznych, korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. c ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Należy zauważyć, że stosownie do przepisu art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Należy zatem zaznaczyć, że wydając przedmiotową interpretację tut. Organ oparł się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego, w tym na oświadczeniu Wnioskodawcy, że usługi szkoleniowe wykonuje on na zlecenie podmiotu, który jest bezpośrednim beneficjentem środków publicznych. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego stanu faktycznego, udzielona interpretacja traci swą aktualność.

Zwrócić należy uwagę, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie wynikające z opisu sprawy i własnego stanowiska, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej w wydanej interpretacji rozpatrzone.

Dodatkowo wskazać należy, że stosownie do art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, minister właściwy do spraw finansów publicznych na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Podkreślić zatem należy, że w przedmiotowej sprawie powyższa interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla pozostałych partnerów projektu.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin