Na podstawie art. 14 a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa,( Dz. U. nr 137, poz. 926 z późn. zm. ), w związku z zapytaniem Spółki z dnia21.10.2004 r.(data wpływu 25.10.2004r.) – Naczelnik Lubelskiego Urzędu Skarbowego w Lublinie przedstawia stanowisko w sprawie stosowania przepisów ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych ( Dz. U. nr 86 poz. 959 z późn. zm. ).

Podatek od czynności cywilnoprawnych
1. Z przedstawionego przez podatnika stanu faktycznego wynika, że Spółka posiada należności od szpitali za dostarczone towary. Jednocześnie posiada zobowiązania wobec innej spółki X. W celu zmniejszenia zobowiązań wobec spółki X strony podpisują „ umowę o świadczenie w miejsce wykonania” (datio in solutum). Na podstawie tej umowy Spółka zwalnia się z części długu wobec spółki X i przelewa na nią przysługujące Spółce należności od szpitali, spółka X przyjmuje ten przelew i zwalnia Spółkę z długu.

Art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności podlegających temu podatkowi. O zakwalifikowaniu konkretnej umowy, jako czynności podlegającej temu podatkowi rozstrzygają przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Konstrukcja określona jako datio in solutum została uregulowana w art. 453 k.c., polega ona na tym, że dłużnik zamiast świadczenia, które powinien spełnić zgodnie z treścią zobowiązania, ofiarowuje wierzycielowi inne świadczenie, a wierzyciel je przyjmuje. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie.
Konieczną przesłanką do wygaśnięcia zobowiązania oprócz umowy stron jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika. Bez dokonania świadczenia może dojść - co najwyżej - do odnowienia zobowiązania ( art. 506 k.c.).

Ponieważ datio in solutum ( świadczenie w miejsce wykonania) nie jest wymienione w powołanym na wstępie przepisie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, dlatego przeniesienie wierzytelności na jego podstawie nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.
2. Kolejne pytanie dotyczy opodatkowania zbywanych przez Spółkę na rzecz podmiotów zajmujących się profesjonalnym obrotem wierzytelnościami, licznych przeterminowanych należności z tytułu sprzedaży.

Ustawodawca w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych dokonał rozgraniczenia zakresów opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnychi podatkiem od towarów i usług. Zgodnie z art. 2 pkt 4 ww. ustawy, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona, z wyjątkiem umów sprzedaży i zamiany zwolnionych z podatku od towarów i usług, których przedmiotem są nieruchomości lub ich części albo prawo użytkowania wieczystego.

Oznacza to, że jeśli jedna ze stron będzie podatnikiem podatku od towarów i usług świadczącym usługi pośrednictwa finansowego, które są zwolnione z podatkuna podstawie Załącznika nr 4 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku VAT, to wówczas czynności polegające na świadczeniu usług pośrednictwa finansowego nie podlegają podatkowiod czynności cywilnoprawnych.

Podatek od towarów i usług
W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się - zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT - każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej. Z przedmiotowego stanu prawnego wynika, iż wykonywane czynności wymienione w zapytaniu są objęte zakresem przedmiotowym opodatkowania podatkiem od towarów i usług, zgodnie z powołanym art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Czynności wymienione w piśmie nie zostały wymienione w art. 6 ustawy o VAT, który stanowi, iż przepisów ustawy nie stosuje się do: transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans; czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy; działalności w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych, gier na automatach i gier na automatach o niskich wygranych, podlegającej opodatkowaniu podatkiem od gier na zasadach określonych w odrębnej ustawie.

W świetle art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. Jednocześnie w poz. nr 3 załącznika nr 4 do ustawy wymieniono usługi pośrednictwa finansowego z wyłączeniem:
1. działalności lombardów, z wyjątkiem usług świadczonych przez banki,
2. usług polegających na oddaniu w odpłatne użytkowanie rzeczy ruchomej,
3. usług doradztwa finansowego (PKWiU ex 67.13.10-00.20),
4. usług doradztwa ubezpieczeniowego oraz wyceny dla towarzystw ubezpieczeniowych (PKWiU ex 67.20.10- 00.20, -00.30), z wyjątkiem świadczonych przez zakład ubezpieczeń w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej oraz świadczonych w tym zakresie przez podmioty działające w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń,
5. usług ściągania długów oraz faktoringu,
6. usług zarządzania akcjami, udziałami w spółkach lub związkach, obligacjami i innymi rodzajami papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
7. usług przechowywania akcji, udziałów w spółkach lub związkach, obligacji i innych rodzajów papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
8. transakcji dotyczących dokumentów ustanawiających tytuł własności,
9. transakcji dotyczących praw w odniesieniu do nieruchomości.

Zatem w przypadku zakwalifikowania przedmiotowych usług do usług pośrednictwa finansowego wg Polskiej Kwalifikacji Wyrobów i Usług sekcja J symbole 65 do 67, które nie zostały wyłączone ze zwolnienia od opodatkowania - usługi te będą podlegały zwolnieniu z opodatkowania podatkiem do towarów i usług. Zasadą jest, że zainteresowany podmiot sam klasyfikuje prowadzoną działalność, swoje produkty (wyroby i usługi), towary, środki trwałe i obiekty budowlane wg zasad określonych w poszczególnych klasyfikacjach i nomenklaturach. Zaś w przypadku jakichkolwiek trudności w ustaleniu właściwego grupowania, można się zwrócić do Ośrodka Interpretacji Standardów Klasyfikacyjnych Urzędu Statystycznego w Łodzi (ul. Suwalska 29, 93-176 Łódź).

W odpowiedzi na zapytanie dotyczące dokumentowania w/w czynności fakturami VAT informuję, że zgodnie z art. 106 ust. 1 cytowanej ustawy o podatku od towarów i usług podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy. Obowiązku wystawiania faktur nie mają podatnicy w przypadku dokonywania sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób podatnicy są obowiązani do wystawienia faktury (art. 106 ust. 4 ustawy o VAT). Czynności podlegające przepisom ustawy o podatku od towarów i usług wykonywane na rzecz podatników o których mowa w art. 15 ustawy powinny być więc dokumentowane przez Spółkę fakturami VAT.