INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 23 stycznia 2012 r. (data wpływu 27 stycznia 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 3 kwietnia 2012 r. (data wpływu 5 kwietnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwolnienia podmiotowego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 stycznia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwolnienia podmiotowego.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych określonych w art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej, w związku z powyższym pismem z dnia 28 marca 2012 r. nr ILPB2/436-34/12-2/MK, wezwano Wnioskodawczynię do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawczynię, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ, a jego uzupełnieniem nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 28 marca 2012 r., skutecznie doręczono dnia 30 marca 2012 r., zaś w dniu 5 kwietnia 2012 r. (data nadania 4 kwietnia 2012 r.), do tut. organu wpłynęła odpowiedź, w której Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 20 maja 2010 r. w kancelarii notarialnej przed notariuszem sporządzony został akt notarialny, z treści którego wynika, iż brat Wnioskodawczyni (…) przyjął darowiznę od małżonki w postaci ww. lokalu mieszkalnego, dla którego to prawa Sąd Rejonowy wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą.

Brat Wnioskodawczyni wraz z żoną nabyli powyższą nieruchomość, do majątku wspólnego, od Spółdzielni Mieszkaniowej w drodze umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia własności lokalu na podstawie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z dnia 16 listopada 2009 r. Przedmiotową umowę sporządzono przed notariuszem, strony umowy zapewniły, iż pozostają w związku małżeńskim, w którym panuje ustrój ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej.

Następnie małżonkowie darują opisany wyżej lokal wraz ze związanym z nim udziałem w prawie użytkowania wieczystego gruntu i w prawie własności części wspólnej budynku – bratu Wnioskodawczyni wyłącznie do jego majątku osobistego polecając jednocześnie obdarowanemu ustanowienie nieodpłatnej dożywotniej służebności mieszkania, polegającej na wspólnym korzystaniu ze wszystkich pomieszczeń lokalu na rzecz darczyńcy. Strony przedmiotowej umowy oświadczyły, że ww. prawo stanowiące dotąd ich majątek wspólny – na zasadzie wspólności małżeńskiej #61485; stanowić będzie odtąd majątek osobisty obdarowanego. Wartość darowizny oszacowano na 160 000 tys. zł. Podatku od darowizny oraz od ustanowienia nieodpłatnego ograniczonego prawa rzeczowego nie pobrano na podstawie art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. Nr 142, poz. 1514 ze zm.), albowiem opisana czynność została dokonana pomiędzy małżonkami.

Również w dniu 20 maja 2010 r. w kancelarii notarialnej brat Wnioskodawczyni złożył ofertę darowizny ww. lokalu swoim dwóm siostrom, w tym Zainteresowanej, w udziale wynoszącym po 1/2 do ich majątków osobistych. Umowa darowizny przedmiotowego lokalu zostanie sporządzona w formie aktu notarialnego. W ofercie darowizny, darczyńca oświadcza, że w akcie notarialnym – umowie darowizny z dnia 20 maja 2010 r. została ustanowiona na rzecz (…) nieodpłatna i dożywotnia służebność mieszkania.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn przyjęcie, przez siostry darczyńcy, lokalu mieszkalnego, na którym ustanowiona została wcześniej służebność osobista, na rzecz małżonki darczyńcy...
2. Czy podlega zgłoszeniu naczelnikowi urzędu skarbowego umowa darowizny, która zostanie zawarta w formie aktu notarialnego...
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy (…) lub praw majątkowych (…), tytułem: darowizny, polecenia darczyńcy. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 tej ustawy obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Stosownie natomiast do brzmienia art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma, macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2 (…). Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego (art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy podatkowej).

Z powyższego wynika, że zwolnieniu z podatku od spadków i darowizn podlega darowizna na rzecz rodzeństwa, jeżeli nabycie w wyniku darowizny następuje w formie aktu notarialnego, to nie ma obowiązku zgłoszenia takiej darowizny.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że brat Wnioskodawczyni ma zamiar darować swoim siostrom po 1/2 udziału w lokalu mieszkalnym, który stanowi jego majątek odrębny. Lokal ten obciążony jest ciężarem w postaci służebności, ustanowionej na rzecz małżonki brata.

Darowizna lokalu mieszkalnego, który obciążony jest służebnością mieszkania nie może rodzić zarówno po stronie Wnioskodawczyni, jak i jej siostry jakiegokolwiek obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn. Zauważyć bowiem należy, że przedmiotem darowizny będzie mieszkanie (obciążone już służebnością mieszkania) należące do majątku odrębnego darczyńcy (brata Wnioskodawczyni). W konsekwencji, taka darowizna na mocy art. 4a ust. 1 korzystać będzie ze zwolnienia w podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 oraz pkt 6 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem odpowiednio: darowizny i polecenia darczyńcy oraz nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, iż obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje - przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń. Z kolei, w sytuacji nabycia w drodze nieodpłatnej służebności, renty oraz użytkowania – z chwilą ustanowienia tych praw (art. 6 ust. 1 pkt 8 analizowanej ustawy).

Zgodnie z art. 7 ust. 1 zd. 1 powyższej ustawy, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Oznacza to, że z punktu widzenia ustalania podstawy opodatkowania długi i ciężary pomniejszają wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych. Pojęcie długów w rozumieniu przedmiotowego artykułu obejmuje wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem nabycia. Z kolei ciężarem w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy jest inne niż dług obciążenie nabytej rzeczy lub prawa, które w chwili nabycia zmniejsza wartość rynkową tej rzeczy lub prawa.

Według art. 9 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9 637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Jednakże, zgodnie z art. 4a ust.1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 (tj. dla I grupy podatkowej 9 637 zł) - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
   
   

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych winno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz. U. Nr 243, poz. 1762 z późn. zm.).

Z kolei w myśl art. 4a ust. 4 przedmiotowej ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków jedynie, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
   
   

W cytowanych przepisach nie zostały wyszczególnione ani rodzaj, czy charakter darowanych składników majątku objętych zwolnieniem, ani sposób, czy czas ich użytkowania jak również ich maksymalna wartość. Należy jednak mieć na uwadze, że podstawowym kryterium uprawniającym do skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest zakwalifikowanie obdarowanego jako jednej z osób wymienionych w tym przepisie.

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, przedmiotowe nabycie podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej - art. 4a ust. 3 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, notariusze są płatnikami podatku od darowizny dokonanej w formie aktu notarialnego albo zawartej w tej formie umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności lub ugody w tym przedmiocie.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni wraz siostrą mają otrzymać od swojego brata w drodze umowy darowizny (akt notarialny) nieruchomość w postaci lokalu mieszkalnego. Na przedmiocie darowizny na rzecz żony darczyńcy ustanowiona jest nieodpłatna i dożywotnia służebność osobista mieszkania.

Jak z powyższego wynika opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlegają wyłącznie czynności, które zostały wymienione w art. 1 tej ustawy, tj. czynności prawne, których skutkiem jest nieodpłatne nabycie rzeczy lub praw majątkowych przez osoby fizyczne (m.in. umowa darowizny i nieodpłatna służebność). Uzupełnienie powyższego stanowi również przywołany art. 6 ust. 1 pkt 4 i pkt 8 regulujący moment powstania obowiązku podatkowego. Innymi słowy, skoro w przedmiotowej sprawie nie dojdzie do ustanowienia nieodpłatnej służebności mieszkania w związku z zawarciem umowy darowizny, to nie powstanie również obowiązek podatkowy w tym zakresie. Zauważyć należy, jak słusznie wskazała w uzasadnieniu swojego stanowiska Wnioskodawczyni, że przedmiotowe ograniczone prawo rzeczowe, na gruncie analizowanej sprawy, można jedynie rozpatrywać w kategorii ciężaru, który, zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn pomniejsza podstawę opodatkowania.

Końcowo stwierdzić zatem należy, że planowana darowizna nieruchomości na rzecz Wnioskodawczyni i jej siostry dokonana przez ich brata w formie aktu notarialnego będzie korzystać ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jednocześnie, z uwagi na formę w jakiej umowa ta zostanie zawarta na obdarowanych nie będzie ciążył obowiązek zgłoszenia faktu nabycia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, bowiem w sprawie znajdzie zastosowanie art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Ponadto, mając na uwadze fakt, że wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej stosowania przepisów ustawy od spadków i darowizn, został złożony przez jedną ze stron planowanej czynności (Wnioskodawczynię) zaznacza się, iż interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla pozostałych stron planowanej umowy darowizny, tj. darczyńcy i drugiego obdarowanego (siostry Wnioskodawczyni). Zgodnie bowiem z art. 14b § 1 ww. ustawy Ordynacja podatkowa, minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Tak więc, interpretację przepisów prawa podatkowego wydaje się wyłącznie na pisemny wniosek zainteresowanego i tylko w jego indywidualnej sprawie. Tym samym druga z obdarowanych, tj. siostra Wnioskodawczyni, chcąc uzyskać interpretację indywidualną musi wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej udzielenie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.