INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 20 marca 2012 r. (data wpływu do tut. Biura – 23 marca 2012 r.), uzupełnionym w dniu 06 czerwca 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia majątku tytułem darowizny – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 marca 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn m.in. w zakresie skutków podatkowych nabycia majątku tytułem darowizny.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych pismem z dnia 15 maja 2012 r. znak: IBPB II/1/436-99/12/MCZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 06 czerwca 2012 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Z małżeństwa babki i dziadka Wnioskodawcy urodził się syn - ojciec Wnioskodawcy. W czasie, gdy ojciec Wnioskodawcy był jeszcze małoletni - dziadek Wnioskodawcy rozstał się z babką, a babka powtórnie wyszła za mąż. Wraz z drugim mężem wychowywała małoletniego syna.

Obecnie zarówno babka Wnioskodawcy jak i jego ojciec nie żyją. Majątek drugiego męża babki prawdopodobnie w drodze dziedziczenia lub darowizny przypadnie Wnioskodawcy.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że:

• ani Wnioskodawca ani jego ojciec nie zostali prawnie przysposobieni przez drugiego męża babci, jedynie poprzez akt ślubu babci z drugim mężem z automatu przysposobił on (przejął opiekę) ojca Wnioskodawcy, który wówczas miał 2 lata,
• we wniosku wskazano dwa zdarzenia przyszłe, tj. spadkobranie oraz darowiznę, dlatego uiszczono podwójną opłatę w wysokości 80 zł.
  
  

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawcy przysługuje zwolnienie, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn w przypadku otrzymania darowizny od drugiego męża jego babki lub dziedziczenia po drugim mężu jego babki...

Wnioskodawca wskazał, iż art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, że zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli wypełnią przesłanki określone w pkt 1 i 2 ww. artykułu.

Swoistą cechą zwolnienia opisanego w art. 4a cyt. ustawy jest bliskość relacji pomiędzy podatnikiem a darczyńcą czy spadkodawcą. Relacja tego rodzaju jest charakterystyczna dla osób pochodzących z najbliższego kręgu rodziny, związanych więzią fizyczną i emocjonalną.

Według Wnioskodawcy, definiując „zstępnego” - nie zawsze należy stosować kryterium czysto formalne, jakim jest stopień pokrewieństwa. Powinny o tym decydować takie czynniki jak: bliskość kontaktu pomiędzy dwojgiem ludzi, stopień łączących ich uczuć czy powiązania gospodarcze. Powyższe elementy czasami mogą przeważać nad bliskością pokrewieństwa. Stąd konkretyzacja tego, kto w danym wypadku jest zstępnym powinna należeć do organu orzekającego, przy czym nie koniecznie będzie nim najbliższy krewny.

Z uwagi na bardzo bliską relację występującą pomiędzy Wnioskodawcą a drugim mężem babki, zdaniem Wnioskodawcy jest on zstępnym drugiego męża babki, a w konsekwencji w przypadku otrzymania darowizny lub dziedziczenia po drugim mężu babki będzie Wnioskodawcy przysługiwało zwolnienie przewidziane w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje:

Na wstępie należy wskazać, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest wyłącznie ocena stanowiska Wnioskodawcy zajęta na gruncie podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia majątku tytułem darowizny W zakresie skutków podatkowych nabycia majątku tytułem spadku wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Celem darowizny jest dokonanie nieodpłatnego przysporzenia na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Może ona polegać zarówno na przesunięciu do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych formach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego – do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Zgodnie z art. 890 § 1 Kodeksu oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy, prawa i inne świadczenia.

Stosownie do art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń

Przy czym, zgodnie z treścią art. 6 ust. 4 cyt. ustawy jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Według art. 9 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 4.902 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca – art. 14 ust. 1 ww. ustawy.

Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe - art. 14 ust. 2 ww. ustawy.

Stosownie do art. 14 ust. 3 tejże ustawy do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1. do grupy I - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2. do grupy II - zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3. do grupy III - innych nabywców.
   
   

Za rodziców w rozumieniu ustawy uważa się również przysposabiających, a za zstępnych także przysposobionych i ich zstępnych – ust. 4 art. 14 powołanej wyżej ustawy.

Stosownie do art. 15 ust. 2 pkt 3 ww. ustawy podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolna od podatku, według następującej skali:

Stosownie do przepisu art. 4a ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka,

zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy a od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują – w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
   
   

Zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych dokonać należy na formularzu SD-Z2 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz. U. Nr 243, poz. 1762 ze zm.).

Stosownie do art. art. 4a ust. 4 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
   
   

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 cyt. ustawy).

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca może w przyszłości otrzymać tytułem darowizny majątek od drugiego męża swojej babki. Ani Wnioskodawca ani jego ojciec nie zostali prawnie przysposobieni przez drugiego męża babci; jedynie poprzez akt ślubu babci z drugim mężem z automatu przysposobił on (przejął opiekę) 2-letniego wówczas ojca Wnioskodawcy. Wnioskodawcę i darczyńcę łączą bliskie relacje charakterystyczne dla osób z najbliższego kręgu rodziny.

Na tle powyższego zauważyć należy, iż istota przedmiotowej sprawy sprowadza się do kwestii, czy w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym Wnioskodawca jako osoba formalnie niespokrewniona z darczyńcą ale związana z nim emocjonalnie spełni dyspozycję art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn i w konsekwencji, w związku z ewentualną darowizną, skorzysta ze zwolnienia podmiotowego określonego w tym przepisie.

Analizując treść przepisu art. 4a ust. 1 powołanej wyżej ustawy o podatku od spadków i darowizn wskazać należy, iż ustawodawca jednoznacznie określił, że ze zwolnienia podatkowego wymienionego w tym przepisie, mogą skorzystać wyłącznie enumeratywnie wymienione w nim osoby: małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha. Wnioskodawca wskazał w uzupełnieniu wniosku, że nie jest formalnie spokrewniony z darczyńcą, ponieważ ani on ani jego ojciec nie zostali prawnie przysposobieni przez drugiego męża babci (darczyńcę), co oznacza, że pod względem faktycznym i prawnym ojciec Wnioskodawcy był niespokrewnionym, „przybranym” synem (pasierbem) drugiego męża babci – był wychowywany przez niego bez zmiany statusu prawnego. Natomiast Wnioskodawca jest jego niespokrewnionym, „przybranym” wnukiem. Powyższe niewątpliwie pozwala na powstanie więzi emocjonalnej pomiędzy ww. osobami jednak nie wywołuje skutków prawnych, takich jak dla dzieci i wnuków spokrewnionych (biologicznych) lub też prawnie przysposobionych. Wnioskodawcy nie można uznać za „zstępnego” drugiego męża babci (darczyńcy). „Zstępnym” jest bowiem, każdy kolejny potomek tej samej osoby (dziecko, wnuk, prawnuk), jak również osoba przysposobiona lub wnuk będący potomkiem dziecka przez tą osobę prawnie przysposobionego.

W przedmiotowej sprawie ze względu na brak naturalnego pokrewieństwa Wnioskodawcy z drugim mężem babci oraz ze względu na fakt nieprzysposobienia prawnego ojca Wnioskodawcy przez drugiego męża jego babci czy też nieprzysposobienie samego Wnioskodawcy przez tą osobę, które skutkowałoby powstaniem takiego samego stosunku prawnego jak przy naturalnym pokrewieństwie, Wnioskodawca może zostać zakwalifikowany jedynie do grona tzw innych nabywców, których zalicza się do III grupy podatkowej. Ustawodawca w ww. przepisie nie uwzględnił bowiem osób niespokrewnionych, które łączy więź emocjonalna i nie upoważnił – wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy - również Organu do dokonywania wiążących ustaleń w tym względzie.

W analizowanej sprawie tut. Organ podziela powszechnie reprezentowany szeroko w orzecznictwie sądowym pogląd, iż wykładni przepisów wprowadzających ulgi lub zwolnienia podatkowe albo wprowadzających inne wyjątki od konstytucyjnych zasad równości i powszechności opodatkowania, należy dokonywać w sposób ścisły. Powyższe oznacza, że przy interpretacji postanowień art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn - jako wprowadzających wyjątek od ogólnych zasad opodatkowania - nie można dokonywać wykładni w sposób rozszerzający.

Wobec tego, w przedmiotowej sprawie w związku z tym, iż Wnioskodawcy nie można, z wyżej wskazanych względów, zaliczyć do grona osób uprawnionych do skorzystania ze zwolnienia od podatku wymienionego w art. 4a ust. 1 ww. ustawy, a jedynie do nabywców zaliczanych III grupy podatkowej - osoby niespokrewnionej z darczyńcą, to ewentualne nabycie majątku tytułem darowizny od drugiego męża babci nie będzie korzystało ze zwolnienia podatkowego przewidzianego w tym przepisie i będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej, wskazanych w wyżej powołanych przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy, należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.