INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 06.09.2007 r. (data wpływu 10.09.2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącego ustawy Ordynacja podatkowa w zakresie pełnomocnictwa w sprawach kontroli podatkowych - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10.09.2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej ustawy Ordynacja podatkowa w zakresie pełnomocnictwa w sprawach kontroli podatkowych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony zaistniały stan faktyczny.

Wnioskodawca w ramach wykonywanych przez siebie jako doradcy podatkowego usług jest przez podatników, płatników, inkasentów lub następców prawnych w formie pisemnej wyznaczony jako osoba fizyczna, która będzie upoważniona do ich reprezentowania w trakcie kontroli podatkowej i zgłasza ten fakt naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym tychże podatników (płatników, inkasentów).

Po dacie pisemnego zgłoszenia organ uprawniony do kontroli skarbowej przystępuje do jej przeprowadzenia i pomimo wyznaczenia osoby fizycznej w trybie art. 281a wszczyna ją przez doręczenie w trybie art. 284 upoważnienia do kontroli bezpośrednio kontrolującemu pomijając osobę wyznaczoną w trybie art. 281a – twierdząc, iż ma do tego pełne prawo, zupełną dowolność oraz, iż wszystkie podjęte w tym trybie czynności mają moc prawną.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy takie postępowanie organu jest zgodne z prawem oraz czy czynności kontrolne podjęte na podstawie tylko doręczenia upoważnienia bezpośrednio kontrolowanemu (z pominięciem skutecznie ustanowionej osoby w trybie art. 281a) są ważne oraz czy w sytuacji kiedy postępowanie kontrolne wszczyna Urząd Kontroli Skarbowej, a nie Naczelnik Urzędu Skarbowego właściwego ze względu na podatek dochodowy tenże urząd ma obowiązek sprawdzić wcześniej w ewidencji właściwego urzędu skarbowego czy takie zgłoszenie jest złożone i uwzględnić je przy wszczynaniu postępowania...

Zdaniem wnioskodawcy, jeżeli została ustanowiona osoba w trybie art. 281a Ordynacji podatkowej nie można doręczyć upoważnienia do wszczęcia kontroli podatkowej z jej pominięciem. W takiej sytuacji wszystkie czynności dokonane w trakcie kontroli podatkowej będą nieważne. Za taką wykładnią przemawia konstrukcja przepisu zawartego w art. 281a a mianowicie fakt, iż podatnik jest obowiązany to zgłosić w formie pisemnej do precyzyjnie wskazanego organu - staje się więc to formą swoistego „pełnomocnictwa” do kontroli, a zgodnie z art. 145, który brzmi w § 1 „ pisma doręcza się stronie, a gdy strona działa przez przedstawiciela – temu przedstawicielowi § 2 jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika, pisma doręcza się pełnomocnikowi.

Zgodnie z utartą już i jednolitą linią orzecznictwa sądowo-administracyjnego pominięcie pełnomocnika jest równoznaczne z pominięciem strony, a zatem wszelkie podjęte w takim trybie czynności nie wywołują skutków prawnych.

Zawarta w art. 284 alternatywa dotycząca doręczenia kontrolowanemu lub osobie wskazanej w art. 281a upoważnienia do przeprowadzenia kontroli nie jest dla organów „przepustką” do dowolności w tym zakresie lecz wyraźną wytyczną, że jeżeli strona ustanowiła osobę w trybie art. 281a to należy ja traktować jako pełnomocnika i to od niej inicjować kontrolę w przeciwnym razie – zakładając racjonalność ustawodawcy - po cóż podatnik miałby wcześniej zgłaszać taką osobę pisemnie z imienia i nazwiska wraz z pełnym adresem - a właśnie po to aby organ miał jednoznaczną wiedzę do kogo się ma udać aby u danego podatnika wszcząć skutecznie kontrolę.

Gdyby przyjąć inną wykładnię to przepis byłby bezsensowny, ponieważ podatnik nie ma przecież wiedzy czy w ogóle będzie miał kiedykolwiek kontrolę, a jak już będzie wszczęta to przecież może dopiero w momencie jej wszczynania wyznaczyć taka osobę.

W dniu 06.12.2007 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wydał interpretację indywidualną Nr IPPB2/415-148/07-2/AM, stwierdzając, iż stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 06.09.2007 r. (data wpływu 10.09.2007 r.) jest nieprawidłowe.

Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa wniesione zostało w dniu 27.12.2007 r. (data wpływu 31.12.2007 r.), zaś odpowiedzi na ww. wezwanie udzielono pismem z dnia 30.01.2008 r. Nr IPPB1/415-148/07-4/AM (skutecznie doręczonym w dniu 04.02.2008 r.).

W dniu 07.03.2008 r. wpłynęła do tut. organu podatkowego skarga na ww. interpretację, w której wniesiono o jej uchylenie.

Wyrokiem z dnia 23.07.2008 r. sygn. akt III SA/Wa 844/08 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżoną interpretację i stwierdził, że uchylona interpretacja nie może być wykonana w całości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego – biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23.07.2008 r. sygn. akt III SA/Wa 844/08 – stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Z brzmienia artykułu 284 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tj. Dz. U z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) wynika, iż wszczęcie kontroli podatkowej, z zastrzeżeniem § 4 i art. 284a § 1, następuje przez doręczenie kontrolowanemu lub osobie, o której mowa w art. 281a upoważnienia do jej przeprowadzenia.

W art. 281a ww. ustawy wskazano, iż podatnicy, płatnicy, inkasenci oraz następcy prawni mogą, w formie pisemnej, wyznaczyć osobę fizyczną, która będzie upoważniona do ich reprezentowania w trakcie kontroli podatkowej oraz zgłosić tę osobę naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym, wójtowi, burmistrzowi ( prezydentowi miasta)

Powyższy zapis ma na celu chronić kontrolowanych przed przedłużającymi się kontrolami, ale jednocześnie umożliwić przeprowadzenie kontroli podatkowych pod nieobecność podatnika, płatnika czy inkasenta, wprowadzając instytucję stałego reprezentanta danego podmiotu.

Osoba o której mowa w art. 281a Op może reprezentować podatnika, płatnika czy inkasenta lub ich następcę prawnego „w trakcie kontroli”. Przepis ten przewiduje możliwość, ale nie nakłada na podatnika takiego obowiązku. Osoba wyznaczona w tym trybie będzie upoważniona do reprezentowania kontrolowanego podczas jego nieobecności w czasie trwania kontroli przeprowadzanej przez organ podatkowy. Osoba wskazana przez kontrolowanego może reprezentować kontrolowanego tylko w trakcie kontroli, a nie w obliczu jej wszczęcia.

Należy wskazać, iż osoby o jakich mowa w art. 281a oraz art. 284 § 1 Ordynacji nie są pełnomocnikami kontrolowanego. W obydwu wypadkach są to osoby wyznaczane lub wskazane przez podatnika do jego zastępowania w czasie kontroli. Nie są one zaś - inaczej niż pełnomocnik - umocowane do działania w imieniu i na rzecz podatnika, nie są wyrazicielami jego interesów.

Nie stosuje się w stosunku do nich przepisów, które znajdują zastosowanie do pełnomocnika. W szczególności organ nie jest obowiązany informować ich o każdej czynności w trakcie postępowania podatkowego, udzielać niezbędnych informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego. Podjęcie czynności procesowych z pominięciem tych osób nie oznacza pominięcia strony postępowania. Ponadto, nie ma podstaw, aby organ podatkowy doręczał takim osobom pisma - z wyjątkiem sytuacji, gdy wzywa taką osobę do dokonania określonej czynności.

Zasadą wynikającą z art. 284 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa jest, iż wszczęcie kontroli podatkowej, z zastrzeżeniem § 4 i art. 284a § 1, następuje przez doręczenie kontrolowanemu lub osobie, o której mowa w art. 281a, upoważnienia do jej przeprowadzenia oraz okazania legitymacji służbowej. Kontrolowany jest obowiązany wskazać osobę, która będzie go reprezentowała w trakcie kontroli, w czasie jego nieobecności, jeżeli nie wskazał tej osoby w trybie art. 281a. Upoważnienia do kontroli nie doręcza się pocztą co wynika z treści przepisów § 2 - 5 art. 284.

Należy wskazać, iż w myśl § 3 i § 4 art. 284 Ordynacji podatkowej w razie nieobecności kontrolowanego lub osób, o których mowa w § 2 albo art. 281a, kontrolujący wzywa kontrolowanego lub osobę wskazaną w trybie art. 281a do stawienia się w miejscu, w którym można prowadzić czynności kontrolne następnego dnia po upływie 7 dni od dnia doręczenia wezwania. Jednakże w przypadku niestawienia się kontrolowanego lub osoby, o której mowa w art. 281a, w terminie, o którym mowa wyżej, wszczęcie kontroli następuje w dniu upływu tego terminu. Upoważnienie do kontroli doręcza się kontrolowanemu lub osobie, o której mowa w art. 281a, gdy stawi się w miejscu prowadzenia kontroli.

Powyższe przepisy wskazują, iż w określonych sytuacjach, wszczęcie kontroli następuje pod nieobecność kontrolowanego lub jego zastępców w miejscu kontroli. Jeżeli zatem zastępcy kontrolowanego wyznaczonego w trybie art. 281 a Op nie ma w kontrolowanej jednostce organizacyjnej to nie ma powodów by wstrzymywać wszczęcie postępowania kontrolnego o ile obecny jest sam kontrolowany.

Reasumując, mając na uwadze przytoczone przepisy prawa oraz przestawiony przez Wnioskodawcę stan faktyczny, należy stwierdzić, iż osoba wyznaczona do reprezentowania podatnika w trakcie kontroli podatkowej nie jest pełnomocnikiem procesowym, o którym mowa w art. 136 Op. Zatem nie można uznać, iż podjęte czynności kontrolne tj. dostarczenie upoważnienia do kontroli bezpośrednio kontrolowanemu z pominięciem osoby ustanowionej w trybie art. 281a Ordynacji podatkowej skutkują nieważnością tego postępowania.

Jednocześnie Urzędy Kontroli Skarbowej podejmujące czynności kontrolne ze względu na podatek dochodowy nie mają obowiązku sprawdzania w ewidencji właściwego urzędu skarbowego czy kontrolowany zgłosił osobę o której mowa w art. 281a Op. tj. osoby która będzie go reprezentowała podczas jego nieobecności w trakcie kontroli.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1Maja 10, 09-402 Płock.