INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 19 maja 2009 r. (data wpływu 21 maja 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia dochodu za rok 2008 w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 maja 2009 roku został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia dochodów za rok 2008 w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Jest Pan osobą rozwiedzioną na mocy prawomocnego wyroku sądu i pozostaje Pan w konkubinacie. Z tego związku ma Pan jedno dziecko – syna urodzonego dnia 5 marca 2005 roku. Pan i jego konkubina posiadają pełne prawa rodzicielskie. Matka dziecka jest też osobą rozwiedzioną, wychowującą samotnie syna z pierwszego małżeństwa. Konkubina, jej syn z pierwszego małżeństwa, syn z Państwa związku i Pan zamieszkują razem w jego domu lecz nie prowadzi Pan z konkubiną wspólnego gospodarstwa domowego. Podkreśla Pan, że wychowując swojego czteroletniego syna, spełnia warunki wymienione w definicji osoby samotnie wychowującej dzieci, określonej w art. 6 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – jest Pan osobą rozwiedzioną, do Pana, ani jego syna nie mają zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz o podatku tonażowym, syn nie uzyskuje żadnych dochodów, konkubina nie korzysta z preferencyjnego opodatkowania z racji wychowywania Pana syna. W zeznaniu za rok 2008 wybrał Pan opodatkowanie w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego Wnioskodawca spełnia warunki zawarte w art. 6 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przewidziane dla osoby samotnie wychowującej dzieci i czy może rozliczyć się z podatku dochodowego na zasadach określonych w art. 6 ust. 4 tej ustawy – jako osoba samotnie wychowująca dzieci...

Pana zdaniem powyżej opisane fakty świadczą, że spełnia warunki ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do preferencyjnego opodatkowania, jako osoba samotnie wychowująca dzieci. W Pana ocenie ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych jednoznacznie definiuje osobę samotnie wychowującą dzieci w art. 6 ust. 5, według którego, za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności. Według Pana ustawodawca wskazał, kogo należy traktować jako osobę samotnie wychowującą dzieci.

Ustawodawca przewidział preferencyjne opodatkowanie, żeby pomóc rodzinom posiadającym dzieci. W Pana ocenie preferencje te dotyczą szczególnie związków konkubenckich, rodzin rozwiedzionych oraz rodzin, w których jedno z rodziców zostało pozbawione praw rodzicielskich. Bez znaczenia przy tym pozostaje gdzie zamieszkują rodzice oraz czy drugi rodzic żyje. Przepis ten nie odnosi się również do tego (z wyjątkiem małżeństw), czy tylko jedno z rodziców posiada władzę rodzicielską, czy też taką władzą dysponują oboje rodzice. W przypadku konkubinatu istotne jest tylko to, czy dana osoba jest jedną z osób wymienionych w art. 6 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Twierdzi Pan, że spełnia te warunki, gdyż jest rozwodnikiem. Oprócz tego, spełnia również pozostałe wymogi konieczne do skorzystania z możliwości preferencyjnego opodatkowania, tj. wychowuje syna, do Pana i jego syna nie mają zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz ustawy o podatku tonażowym, syn nie uzyskuje żadnych dochodów, konkubina nie korzysta z preferencyjnego opodatkowania z racji wychowywania tego dziecka, a ponadto w zeznaniu rocznym za rok 2008 złożył Pan wniosek dla rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci. Podsumowując stwierdził Pan, że na podstawie powyższego ma prawo rozliczać się na zasadach preferencyjnych (zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – jako osoba samotnie wychowująca dziecko, o której mowa w art. 6 ust. 5 tej ustawy. Wskazuje Pan, że swoje stanowisko opiera na wyrokach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, sygnatura akt: III SA/Wa 1133/07 i III SA/Wa 2498/08.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316) od osób, o których mowa w art. 3 ust. 1, samotnie wychowujących w roku podatkowym dzieci:

1. małoletnie,
2. bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3. do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, wyjątkiem renty rodzinnej.

• podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Należy podkreślić, iż nowe brzmienie ww. artykułu ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2008 r. (art. 14 pkt 1 ustawy zmieniającej).

W myśl art. 6 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Ponadto zgodnie z art. 6 ust. 8 i 10 ww. ustawy sposób opodatkowania, o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy do osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym oraz w przypadku, gdy podatnik wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w art. 6 ust. 4, złoży po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1 tejże ustawy.

Z powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi odstępstwo od generalnej zasady indywidualnego opodatkowania. Możliwość jego zastosowania obwarowana jest szeregiem warunków wyraźnie wskazanych w tej ustawie, które należy interpretować ściśle, co oznacza, że nie można dokonywać wykładni rozszerzającej ani też zawężającej.

Jak z powyższego wynika, ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od spełnienia m.in. warunku samotnego wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka) wymienionych w art. 6 ust. 4 ww. ustawy.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama zajmuje się wychowywaniem dziecka.

Należy zauważyć, że „wychowywać” kogoś to – jak wynika z definicji słownikowej – „ zapewnić osobie niedorosłej osiągnięcie rozwoju fizycznego i psychicznego, zapewnić opiekę istocie niedorosłej i doprowadzić ją do samodzielności” (Słownik Języka Polskiego PWN 1992 r.).

Przepis art. 6 ust. 5 ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do stanu cywilno-prawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie samotnie wychowywać dzieci, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jednocześnie o samotnym wychowywaniu dziecka nie musi przesądzać orzeczenie sądowe o sprawowaniu władzy rodzicielskiej przez jedno z rodziców. Warunek taki jest decydujący tylko i wyłącznie w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim. Natomiast w sytuacji, gdy żaden z rodziców nie jest pozbawiony władzy rodzicielskiej, a oboje są stanu wolnego, zarówno jeden jak i drugi może samotnie wychowywać dziecko. Przy czym prawo do omawianej preferencji będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców (opiekunów prawnych), który faktycznie w roku podatkowym samotnie wychowywał dziecko, czyli sprawował nad nim stałą opiekę, zamieszkując z nim. Spełnienie tylko jednej przesłanki, tj. statusu cywilnego rodzica (opiekuna prawnego), o którym mowa w art. 6 ust. 5 ustawy, w sytuacji, gdy nie wiąże się z okolicznością samotnego wychowania dziecka, nie daje prawa do skorzystania z omawianego sposobu opodatkowania dochodów.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że jest Pan rozwodnikiem, pozostającym w nieformalnym związku (konkubinacie) z matką dziecka, razem z nią Pan zamieszkuje i wspólnie wychowuje małoletnie dziecko. W orzecznictwie i judykaturze ugruntowany został pogląd, że konkubinat to wspólne pożycie analogiczne do małżeńskiego, tyle, że pozbawione legalnego węzła. Oznacza ono istnienie ogniska domowego charakteryzującego się duchową, fizyczną i ekonomiczną więzią, łączącą kobietę i mężczyznę. Konkubinat pełni podobną do małżeństwa rolę, przy czym brakuje mu cech sformalizowania woli wzajemnego pożycia. Z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2007 r., sygnatura akt IV CSK 301/07 wynika, że do kryteriów konkubinatu zalicza się z reguły brak formalnej podstawy pożycia partnerów oraz ograniczeń zakończenia związku, jego stabilność, istnienie osobisto-majątkowej wspólnoty życiowej oraz odmienność płci partnerów.

Jako rozwodnik spełnia Pan jeden z warunków wynikających z definicji zawartej w art. 6 ust. 5 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Spełnienie tego warunku jest jednak niewystarczające do skorzystania z możliwości rozliczenia się z podatku dochodowego od osób fizycznych w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci. Nie można uznać Pana za „osobę samotnie wychowującą dziecko”, ponieważ wychowaniem tego dziecka zajmuje się Pan wspólnie z jego matką, z którą razem zamieszkuje. Ponadto z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. Tym samym oboje rodzice wykonują władzę nad małoletnim dzieckiem i wspólnie je wychowują. Nie sposób na tle przedstawionego stanu faktycznego przyjąć, że matka dziecka – osoba, którą nazywa Pan „konkubiną” nie wychowuje Państwa wspólnego dziecka.

Wobec tego brak jest podstaw do skorzystania przez Pana z możliwości rozliczania się z podatku dochodowego od osób fizycznych w sposób preferencyjny przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko. Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy pozostaje fakt, że każdy z partnerów pozostających w konkubinacie prowadzi odrębne gospodarstwo domowe, gdyż (analogicznie jak w związku małżeńskim) nie to rozstrzyga o tym, kto faktycznie wychowuje dziecko i sprawuje nad nim opiekę.

Odnosząc się do wskazanych przez Wnioskodawcę wyroków WSA stwierdza się, iż orzeczenia sądów administracyjnych nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i są wiążące jedynie w sprawach, w których zapadły. Zgodnie bowiem z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia, natomiast nie posiadają mocy formalnie wiążącej tak do innych podatników, jak i w stosunku do organów podatkowych.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej – powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.