INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej – reprezentowanej przez Pełnomocnika przedstawione we wniosku z dnia 21 sierpnia 2009 r. (data wpływu 24 sierpnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie powstania przychodu podatkowego z tytułu przedawnionego zobowiązania – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 sierpnia 2009 r. został złożony ww. wniosek – uzupełniony pismem z dnia 10 listopada 2009 r. (data wpływu 12 listopada 2009 r.) – o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie powstania przychodu podatkowego z tytułu przedawnionego zobowiązania.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W stosunku do PPHU M(…) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zostało wydane postanowienie Sądu Rejonowego w (…) z dnia 2 listopada 2005 r. (sygn.) o ogłoszeniu upadłości przedsiębiorstwa.

W czasie trwania procedury upadłościowej Spółki, Zygmunt D(…) prowadzący działalność gospodarczą pod firmą PPHU M(…) Zakład Pracy Chronionej w (…) (dalej: ZPCh) dokonał rozliczenia swoich wierzytelności handlowych względem Spółki. Przedmiotowe wierzytelności powstały w 2004 r. w skutek wykonania usług i dostawy towarów przez ZPCh na rzecz Spółki. W konsekwencji takiego postępowania P. Zygmunta D(…), doszło do uszczuplenia masy upadłościowej Spółki o kwotę zapłaconych wierzytelności w wysokości 1 272 031,30 PLN.

W związku z faktem, iż zapłata przedmiotowych wierzytelności została dokonana już w czasie trwania procedury upadłościowej względem Spółki, nie mogła być ona skuteczna w świetle przepisów prawa. W związku z tym, Sąd Okręgowy w (…) w wyniku przeprowadzonego postępowania nakazowego wydał w dniu 6 sierpnia 2007 r. w stosunku do P. Zygmunta D(…) nakaz zapłaty (sygn. akt) kwoty 1 272 031,30 PLN wraz z odsetkami ustawowymi. Pan Zygmunt D(…) dokonał zwrotu pobranej nienależnie zapłaty w 2008 r.

W wyniku dokonanego zwrotu nienależnie pobranej kwoty Pan Zygmunt D(…) uznał, iż jako wierzyciel Spółki zyskał prawo do wpisania swojej wierzytelności wobec Spółki na listę wierzytelności, które będą zaspakajane w trakcie procedury upadłościowej.

W dniu 1 sierpnia 2008 r. Pan Zygmunt D(…) dokonał zgłoszenia swojej wierzytelności wobec Spółki na kwotę 1 448 931,79 PLN. Syndyk Masy Upadłościowej Pan Włodzimierz W(…) nie uznał zgłoszonej przez Pana Zygmunta D(…) wierzytelności wobec Spółki ze względu na stan jej przedawnienia oraz brak wiedzy o rzeczywistym jej charakterze. W konsekwencji, Pan Włodzimierz W(…) przesłał do Sądu Rejonowego w (…) uzupełnioną listę wierzytelności, zgodnie z którą suma uznanej wierzytelności w stosunku do Pana Zygmunta D(…) wynosi 0 PLN. Postanowieniem Sędziego Komisarza z dnia 2 stycznia 2009 r. (sygn. akt) uzupełniona lista wierzytelności została zatwierdzona.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

W związku z uznaniem przez Syndyka, iż wierzytelność Pana D(…) uległa przedawnieniu, czy po stronie Spółki powstał przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z przedawnieniem zobowiązania handlowego wobec Pana D(…) nie powstanie po Jej stronie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym, gdyż już w momencie przedawnienia znajdowała się ona w stanie upadłości.

Spółka stoi na stanowisku, iż rozpoznawanie przychodu z tytułu przedawnionego zobowiązania handlowego wobec Pana D(…) w sytuacji, gdy znajduje się Ona w stanie upadłości jest bezcelowe i skutkuje jedynie nadmiernym obciążaniem finansowym Spółki. Celem postępowania upadłościowego jest jak najpełniejsze zaspokojenie roszczeń dotychczasowych wierzycieli, a jednocześnie, o ile to tylko możliwe, zachowanie przedsiębiorstwa dłużnika. Wymierzenie dodatkowego zobowiązania podatkowego z tytułu przedawnienia zobowiązania handlowego w znaczny sposób uszczupli zasobność funduszy Spółki, a tym samym będzie skutkowało w ograniczeniu możliwości zaspokojenia roszczeń dotychczasowych kontrahentów Spółki. Zobowiązania o charakterze publiczno - prawnym zaspokajane są bowiem przed zobowiązaniami handlowymi.

W tym miejscu Spółka pragnie wskazać, iż analogiczne do wskazanego powyżej stanowiska zajął Minister Finansów w piśmie z dnia 23 maja 1996 r. (sygn. PO 4/MS-722-115/96). Zdaniem Ministra Finansów, „celem upadłości jest zadysponowanie (sprzedanie majątku rzeczowego, ściągnięcie wierzytelności) majątkiem dłużnika niewypłacalnego i równomierne zaspokojenie wszystkich nieuprzywilejowanych wierzycieli. W takiej sytuacji brak jest podstaw do uznania nie spłaconych (niezaspokojonych) zobowiązań za przychody w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od osób prawnych. Ustalenie podatku dochodowego jest również bezpodstawne”. Spółka pragnie podkreślić, iż brzmienie przepisów art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jakkolwiek uległy zmianie od 1996 r., to jednak zmiana ta nie dotyczyła stanu faktycznego, jaki był przedmiotem oceny Ministra Finansów w przedstawionym piśmie. Minister Finansów w przytoczonym piśmie wyraźnie wskazuje, iż ustalenie przychodu z tytułu przedawnienia zobowiązania handlowego, a następnie także wymierzenie stosownego podatku dochodowego, w sytuacji, gdy podatnik znajduje się w upadłości jest nieuzasadniony. Takie działalnie bowiem skutkuje w ograniczeniu stopnia zaspokojenia nieuprzywilejowanych wierzycieli podatnika.

Ponadto, wymierzenie Spółce podatku dochodowego w związku z przedawnieniem zobowiązania handlowego stoi w sprzeczności z zasadą sprawiedliwości społecznej. Jak słusznie bowiem wskazał Minister Finansów w odpowiedzi na zapytanie nr 1298 „sprawiedliwość podatkowa jest pewnym uszczegółowieniem ogólnej zasady sprawiedliwości społecznej i dotyczy tylko sprawiedliwości obciążeń. Wyrazem sprawiedliwości podatkowej jest zwłaszcza powszechność i równość opodatkowania. (...) realizacja konstytucyjnych zasad równości oraz sprawiedliwości społecznej nie oznacza konieczności przyznawania wszystkim kategoriom obywateli jednakowych praw i jednakowych obowiązków. Niejednokrotnie prawidłowa realizacja tych zasad wymaga kształtowania praw i obowiązków w sposób zróżnicowany. Poszczególne kategorie podmiotów winny być traktowane równo, według jednakowej miary, tylko wówczas, gdy u podnóża określonych regulacji prawnych leży jednakowa sytuacja faktyczna tych kategorii podmiotów. Istnieje zatem prawo ustawodawcy do odmiennego kształtowania sfery praw i obowiązków poszczególnych kategorii podmiotów, jeżeli te odmienne zasady będą wynikać z odmienności w ich sytuacji faktycznej”.

W świetle przytoczonego stanowiska Ministra Finansów, zasada sprawiedliwości podatkowej przejawia się m. in. w różnicowaniu obciążeń podatkowych, w zależności od uwarunkowań faktycznych, w jakich znajduje się podatnik. Tym samym, nieuprawnione jest nałożenie identycznych obciążeń fiskalnych na podmiot, który efektywnie i sprawnie działa na rynku oraz podmiot, który znajduje się w stanie upadłości. Dwie tak odmienne sytuacje nie mogą pozostać bez wpływu na obciążenia podatkowe.

Spółka pragnie także nadmienić, iż co do zasady, ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nakłada obowiązek rozpoznania przychodu z tytułu przedawnienia zobowiązania handlowego. Tym niemniej, w opinii Spółki, obowiązek taki powinien dotyczyć wyłącznie podmiotów, które celowo uchylają się od uregulowania należności wobec swoich kontrahentów, mimo, iż posiadają wystarczające środki finansowe na zaspokojenie stosownych zobowiązań. W sytuacji natomiast, gdy podmiot znajduje się w stanie upadłości, a jego sytuacja materialna nie zezwala na bieżące i terminowe regulowanie płatności, obciążanie go dodatkowo zobowiązaniem z tytułu przedawnienia zobowiązania handlowego jest dalece niezasadne i godzi w znamienną regułę sprawiedliwości społecznej.

W świetle przytoczonych argumentów, Spółka wnosi o uznanie Jej stanowiska za prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a) ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, jest wartość, z zastrzeżeniem ust. 4 pkt 8, umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy.

Instytucję przedawnienia roszczeń majątkowych wprowadza art. 117 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Przepis ten stanowi, iż z wyjątkiem przypadków przewidzianych w ustawie roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Wierzyciel nie może skutecznie dochodzić przed sądem wykonania przedawnionego roszczenia. Jednak należy zaznaczyć, że mimo przedawnienia zobowiązanie nadal istnieje i jest wymagalne. Zobowiązany (dłużnik) może uchylić się od spełnienia świadczenia, gdy po upływie terminu podniesie zarzut przedawnienia, ale jeżeli zrezygnuje z tego zarzutu albo dobrowolnie zapłaci należność, nie może żądać jej zwrotu.

Co do zasady termin przedawnienia, zgodnie z art. 118 ustawy Kodeks cywilny, w odniesieniu do roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 3 lata. Zasadniczo bieg terminu przedawnienia, zgodnie z art. 120 tejże ustawy, rozpoczyna się od dnia wymagalności roszczenia.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, iż przedawnienie zobowiązań oznacza zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego. Skutkiem takiej sytuacji jest wystąpienie po stronie dłużnika określonej korzyści. Osiągnięcie tej korzyści nie jest obojętne podatkowo, albowiem stanowi ono przysporzenie majątkowe, które zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jest przychodem. Przychód ten powstaje w dacie przedawnienia.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, iż w dniu 02 listopada 2005 r. zostało wydane postanowienie o ogłoszeniu upadłości PPHU M(…) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. W trakcie procedury upadłościowej, kontrahent Spółki dokonał rozliczenia powstałych (z tytułu wykonania usług i dostawy towarów na rzecz Spółki) w 2004 r. wierzytelności handlowych. W konsekwencji, doszło do uszczuplenia masy upadłościowej o kwotę zapłaconych wierzytelności. W związku z faktem, iż zapłata przedmiotowych wierzytelności dokonana została w trakcie procedury upadłościowej i nie była skuteczna w świetle przepisów prawa, Sąd wydał w stosunku do ww. kontrahenta nakaz jej zapłaty. Kontrahent dokonał zwrotu pobranej zapłaty, dokonując następnie zgłoszenia swojej wierzytelności wobec Spółki. Ze względu na stan przedawnienia wierzytelności i brak rzeczywistej wiedzy o jej charakterze Syndyk Masy Upadłościowej nie uznał zgłoszonej wierzytelności. W konsekwencji, Syndyk przesłał do Sądu uzupełnioną listę wierzytelności, zgodnie z którą suma uznanej wierzytelności w stosunku do ww. kontrahenta wynosi 0 zł. Uzupełniona lista wierzytelności została zatwierdzona postanowieniem Sędziego Komisarza z dnia 02 stycznia 2009 r.

Z powyższego wynika, iż przedmiotowa wierzytelność uległa przedawnieniu. Zatem, z punktu widzenia przepisów prawa podatkowego wartość przedawnionego zobowiązania handlowego stanowi, zgodnie z treścią art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychód podatkowy.

Odnosząc się natomiast do powołanego przez Wnioskodawcę pisma Ministerstwa Finansów z dnia 23 maja 1996 r. sygn. PO 4/MS-722-115/96 stwierdzić należy, iż dotyczy ono odmiennego – od przedstawionego we wniosku – stanu faktycznego. Pismo to odnosi się bowiem do niespłaconych (niezaspokojonych) zobowiązań w kontekście zaliczenia ich do przychodów podatkowych oraz likwidacji zaległości podatkowych w przypadku zakończenia postępowania upadłościowego, natomiast z treści wniosku wynika, iż przedmiotowe zobowiązanie handlowe uznane zostało za przedawnione.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.