INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 17 listopada 2009 r. (data wpływu 26 listopada 2009 r.), uzupełnionym pismem z dnia 17 lutego 2010 r. (data wpływu 18 lutego 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania świadczeń przekazanych przez Fundację – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 listopada 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania świadczeń przekazanych przez Fundację. Pismem z dnia 12 lutego 2010 r. wezwano Pana do usunięcia braków formalnych złożonego wniosku. Braki wykazane w wezwaniu uzupełniono w dniu 18 lutego 2009 r. (data wpływu).

W przedmiotowym wniosku oraz w jego uzupełnieniu przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Ma Pan dziecko niepełnosprawne (chłopiec w wieku niespełna dwóch lat) , które choruje na rdzeniowy zanik mięśni. Fundacja uzbierała na rzecz Pana syna Dominika z wpłat przekazywanych w wysokości 1% podatku kwotę około 20.000 zł. Na konto Fundacji wpłacały osoby anonimowe, ze wskazaniem, iż z wpłaconych środków ma skorzystać Pana syn. Z uzbieranych pieniędzy Fundacja zakupiła specjalistyczny wózek inwalidzki i ssak, służący do odsysania wydzielin z dróg oddechowych, a reszta pieniędzy przeznaczona będzie na rehabilitację Pana syna. Jednocześnie Fundacja oświadczyła, iż po zakupie tego sprzętu należy zapłacić podatek od darowizny do właściwego urzędu skarbowego.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie.

Czy z tytułu otrzymanych świadczeń, które będą przekazane przez Fundację ze środków wpłacanych na konto Fundacji przez anonimowe osoby ze wskazaniem, przeznaczenia tych środków na rzecz Pana syna należy zapłacić podatek od spadków i darowizn...

Zdaniem Wnioskodawcy, pieniądze pochodzące z wpłat przekazywanych w wysokości 1% podatku dokonanych przez anonimowe osoby na konto Fundacji, ze wskazaniem przeznaczenia tych środków na rzecz Pana syna nie powinny być opodatkowane.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny i polecenia darczyńcy.

Przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna”, a zatem należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Z powyżej zacytowanego przepisu wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem jego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny – jako czynności nieodpłatnej – jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego.

Z kolei polecenie może stanowić część umowy darowizny, bowiem zgodnie z art. 893 Kodeksu cywilnego darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).

W orzecznictwie przyjmuje się, że nałożenie na obdarowanego polecenia, także majątkowego, nie prowadzi do powstania stosunku zobowiązaniowego analogicznego jak wynikający z innych zdarzeń prawnych, z którymi ustawa łączy taki skutek (zawarcie umowy, wyrządzenie szkody, zapis testamentowy). Osoba, która odnosi z polecenia korzyść, nie jest wierzycielem, lecz beneficjariuszem.

Istota polecenia polega zatem na tym, że nikt nie staje się wierzycielem czy też dłużnikiem, a więc i sam przedmiot polecenia (świadczenie) nie staje się wierzytelnością (czy też długiem).

Natomiast z treści art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, iż oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Przepisy Kodeksu cywilnego przewidują zatem szczególną formę dla umowy darowizny, umowa taka – pod rygorem nieważności powinna zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. Niezachowanie tej formy nie powoduje nieważności umowy tylko wówczas, gdy darowizna została spełniona.

Jak wynika z powyższego, przy uwzględnieniu postanowień art. 9 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn wystąpi w przypadku, jeżeli spełnione będą łącznie warunki:

• pomoc będzie świadczona na podstawie umowy darowizny w rozumieniu art. 888 Kodeksu cywilnego lub też ujętego w umowie darowizny polecenia darczyńcy, w rozumieniu art. 893 Kodeksu cywilnego, i będzie miała postać rzeczy (w tym pieniędzy) lub prawa majątkowego oraz
• wartość darowizny (polecenia) przekroczy w okresie 5 lat kwotę wolną od podatku (dla nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej – kwotę 4 902 zł ).

Zatem decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania danej czynności podatkiem od spadków i darowizn ma kwalifikacja formy prawnej świadczonej pomocy, a zatem treść konkretnej umowy wiążącej strony.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Fundacja uzbierała na rzecz Pana syna kwotę około 20.000 zł. Kwotę tą wpłaciły anonimowe osoby przekazując na konto Fundacji 1% swojego podatku, ze wskazaniem, iż z wpłaconych środków ma skorzystać Pana syn. Jednocześnie jednak, ani z treści wniosku ani z jego uzupełnienia nie wynika jednoznacznie czy świadczenie ze strony Fundacji będzie miało formę pieniężną czy rzeczową oraz na jakiej podstawie zostanie dokonane, w szczególności zaś czy np. na podstawie umowy darowizny lub w wykonaniu polecenia darczyńcy.

Mając powyższe na uwadze w przedmiotowej sprawie stwierdzić zatem należy, iż dokonywana przez Fundację pomoc nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, jeżeli nie będzie miała charakteru prawnego darowizny w rozumieniu art. 888 Kodeksu cywilnego lub nie wystąpi w wykonaniu polecenia z umowy darowizny w rozumieniu art. 893 Kodeksu cywilnego.

Natomiast w przypadku, gdy pomoc otrzymana przez Wnioskodawcę od Fundacji będzie dokonywana na podstawie umowy darowizny lub na podstawie ujętego w umowie darowizny polecenia darczyńcy wystąpi obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn, który stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń; przy nabyciu z polecenia darczyńcy - z chwilą wykonania polecenia.

Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

1. 9.637 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2. 7.276 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3. 4.902 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie (art. 9 ust. 2 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 14 ust. 3 do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1. do grupy I - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2. do grupy II - zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3. do grupy III - innych nabywców.

Podsumowując powyższe rozważania należy stwierdzić, że jeśli dokonywana przez Fundację pomoc polegająca na przekazaniu środków pieniężnych lub świadczeń rzeczowych będzie miała charakter prawny darowizny (darczyńcą będzie Fundacja) lub nastąpi w wykonaniu polecenia darczyńcy (tj. osoby wpłacającej na konto Fundacji ) to otrzymując tę pomoc będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn ale dopiero, w momencie nabycia w okresie 5 lat (zgodnie z zasadą kumulacji określoną w art. 9 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn) od Fundacji (w przypadku umowy darowizny) lub od danej osoby wpłacającej na konto Fundacji (w przypadku polecenia z umowy darowizny) rzeczy i praw majątkowych w tym środków pieniężnych, w wysokości przekraczającej kwoty wolne, o których mowa w art. 9 ust. 1 ww. ustawy.

Niezależnie jednak od powyższego w niniejszej sprawie wskazać należy, iż zakwalifikowanie każdego nieodpłatnego przysporzenia jako darowizny jest nieuzasadnione. Nie każde bowiem bezpłatne przysporzenie, w tym pomoc świadczona przez organizacje charytatywne na rzecz osoby fizycznej, może być traktowana jako darowizna, bowiem może wynikać z innego tytułu prawnego.

Świadczenia otrzymywane w ramach pomocy dokonywanej przez Fundację nie na podstawie umowy darowizny lub w wykonaniu polecenia z umowy darowizny będą podlegały natomiast przepisom ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.). Jednocześnie wskazać również należy, iż na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 79 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są świadczenia z pomocy społecznej.

O tym, czy dokonana czynność ma charakter prawny darowizny (art. 888 Kodeksu cywilnego) lub darowizny z poleceniem (art. 893 Kodeksu cywilnego), czy też jest to świadczenie nieodpłatne wynikające z innego stosunku prawnego, każdorazowo powinien przesądzać podmiot, który podejmuje decyzje o świadczeniu pomocy. Strony mogą bowiem dokonać wyboru rodzaju czynności prowadzącej do udzielania pomocy, przy wykorzystaniu nie tylko ogólnej zasady swobody zawierania umów, postanowień statutu tych organizacji, ale również z uwzględnieniem skutków podatkowych tych czynności, wybierając najkorzystniejsze w tym zakresie rozwiązanie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.