Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/415-650/14/BJ
z 3 listopada 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r. poz. 749, ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, ze zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 6 sierpnia 2014 r. (data wpływu do Biura – 11 sierpnia 2014 r.), uzupełnionym 22 października 2014 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zwolnienia z zapłaty części należności z tytułu najmu lokalu mieszkalnego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 sierpnia 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zwolnienia z zapłaty części należności z tytułu najmu lokalu mieszkalnego.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w piśmie z 10 października 2014 r. znak: IBPB II/1/415-650/14/BJ wezwano Wnioskodawcę o jego uzupełnienie. Wniosek uzupełniono 22 października 2014 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Przed Sądem Okręgowym zawarta została ugoda, według której pozwany (podatnik) został zwolniony przez powoda (Gmina Miasta, w imieniu której działał Miejski Zarząd Budynków Mieszkalnych – dalej MZBM) z zapłaty części należności z tytułu najmu lokalu mieszkalnego (zaległość główna i odsetki).

Po ogłoszeniu ugody MZBM na kwotę należności, z której pozwany (podatnik) został w ugodzie zwolniony sporządził informację PIT-8C o wysokości przychodu i przesłał do właściwego urzędu skarbowego (a kopię podatnikowi).

Istotnym dla rzetelnego opisu stanu faktycznego jest jednak fakt, iż przyznana ulga nie stanowiła realnych korzyści majątkowych dla podatnika. Mieszkanie, którego dotyczyło rzekome zadłużenie zostało oddane w najem w zamian za darowaną miastu (przez podatnika) działkę o powierzchni 1247 m² oraz jako rekompensatę za szkody wyrządzone rodzinie podatnika w wyniku zalań, remontów awaryjnych, itp. Co jednak najistotniejsze rzekomo zaległe opłaty, które podlegały na mocy wyroku umorzeniu w postaci ulgi, dotyczyły mieszkania utrzymywanego przez MZBM w stanie niezgodnym z przepisami. A zatem rzekomy przychód podatnika nie był w ogóle przychodem należnym dla MZBM. Trudno w związku z tym uznać, że MZBM umorzył podatnikowi należność, która mu się nie należała. Umorzenie części czynszu było w istocie oficjalnym zrezygnowaniem z należności, która i tak nie zostałaby zasądzona przez sąd w postępowaniu.

Otrzymane mieszkanie, które zostało przyjęte bez oględzin z uwagi na zobowiązanie do 30-dniowego okresu zasiedlenia, było niezdatne do użytku i przed zasiedleniem nie przywrócono jego stanu do wymaganego prawem stanu pierwotnego. W sprawie remontu istniała konieczność kilkukrotnej interwencji władz wojewódzkich po tym jak nie dotrzymano terminu zakończenia remontu czy terminu wymiany instalacji gazowej zaplanowanej na 1997 r. (zamknięto dopływ gazu z powodu nieszczelności, z piwnicy wyniesiono rozdzielnię wody).

W lutym 2003 r. wybuchł nocny pożar instalacji gazowej – zniszczenia w czasie prac w 2003 r. podaje protokół MZBM. Z kolei protokół z dnia 15 marca 2004 r. podaje potrzebę poważnego remontu, który został wykonany dopiero w 2007 r., w wyniku ugody, na mocy której podatnik otrzymał rzekomą ulgę w postaci zwolnienia z obowiązku zapłaty należności za użytkowanie mieszkania, które nie nadawało się do bezpiecznego zamieszkania czy użytkowania i nie spełniało warunków umowy z dnia 25 stycznia 1989 r., w której Miasto zobowiązało się przydzielić podatnikowi mieszkanie kwaterunkowe wg norm odpowiadających stanowi liczebnemu rodziny.

Wnioskodawca nadmienił, że warunki, jakie winien spełniać lokal socjalny, określone zostały w art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Zgodnie z powyższymi przepisami przez pojęcie „lokal socjalny” należy rozumieć „lokal nadający się do zamieszkania ze względu na wyposażenie i stan techniczny, którego powierzchnia pokoi przypadająca na członka gospodarstwa domowego najemcy nie może być mniejsza niż 5 m² (...)”. Mieszkanie takie powinno mieć następujące warunki:

• posiadać dostęp do źródła zaopatrzenia w wodę i do ustępu, chociażby znajdowały się poza budynkiem;
• posiadać oświetlenie elektryczne i naturalne;
• posiadać możliwość ogrzewania;
• posiadać niezawilgocone przegrody budowlane;
• zapewniać możliwość zainstalowania urządzenia do gotowania posiłków.
  
  

Przydzielony lokal nie spełniał wszystkich powyższych warunków.

Powyższe powoduje, że czynsz za lokal nie był w ogóle należny dla MZBM.

W piśmie z 20 października 2014 r. (wpływ do Biura – 22 października 2014 r.), stanowiącym uzupełnienie wniosku, Wnioskodawca wskazał, że:

1. W jego ocenie, został on zwolniony z zapłaty części należności ze względu na fakt, że zapłata owego zobowiązania nie była należna.
2. W treści ugody nie ma żadnej informacji na temat tego czy kwota umorzona była kwotą należną czy też nie.
3. Zwolnienie z obowiązku zapłaty należności nie nastąpiło w wyniku kompensaty. Przyczyną zwolnienia z obowiązku zapłaty czynszu był fakt, że przekazany do używania lokal był niezdatny do użytku a MZBM jako właściciel tego lokalu nie dokonał właściwych napraw, które umożliwiałyby prawidłowe korzystanie z lokalu. W związku z tym, że lokal był niezdatny do użytku, zdaniem Wnioskodawcy, MZBM nie był uprawniony do naliczania opłaty tytułem czynszu. Innymi słowy czynsz nie był, zdaniem Wnioskodawcy, należny dla MZBM.
   
   

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy – z uwagi na przedstawiony stan faktyczny – MZBM słusznie wystawił podatnikowi informację PIT-8C o wysokości przychodu?

W opinii Wnioskodawcy, MZBM niesłusznie wystawił podatnikowi informację PIT-8C o wysokości przychodu, gdyż tenże przychód faktycznie nie wystąpił, a objęta ulgą kwota była kwotą faktycznie nienależną do zapłaty.

Aby można było mówić o przychodach podatnika – w tym konkretnym przypadku o umorzeniu zadłużenia – podatnik musiałby z premedytacją nie płacić za najem mieszkania zgodnego z umową, bezpiecznego, z dostępem do mediów, za które są pobierane opłaty i które otrzymałby od Miasta nieodpłatnie. W pierwszej kolejności należałoby więc uznać, że dla MZBM czynsz za korzystanie z lokalu był należny. O przychodzie możemy mówić tylko i wyłącznie w przypadku kiedy ktoś umorzyłby należność wymagającą zapłaty – taką, która nadaje się do egzekucji.

Natomiast w przedmiotowej sprawie podatnik aby móc korzystać z niezdatnego do normalnego funkcjonowania lokalu darował miastu działkę o powierzchni 1247 m² oraz stale inwestował w remont niezdatnego do użytkowania lokalu lub podejmował liczne próby by wyegzekwować od Miasta doprowadzenie przydzielonego lokalu do stanu zdatnego do bezpiecznego użytkowania, co udało się osiągnąć dopiero po zawarciu ugody. Ulga miałaby zatem miejsce i byłaby przychodem dla podatnika, gdyby faktycznie umorzono mu część należności głównej i odsetek za mieszkanie, które od 1989 roku mógłby bezpiecznie i normalnie użytkować – tak jednak nie było.

Kwota umorzona była zatem tak naprawdę kwotą nienależną – choćby z uwagi na fakt, że stan lokalu był niezdatnym do zamieszkania. Natomiast suma rzekomego zadłużenia została naliczona według stawek jak dla sąsiednich lokali, znajdujących się w nieporównywalnie lepszym stanie od mieszkania podatnika. I co istotne ów stan nie wynikał z zaniedbań samego podatnika ale z niedopatrzeń MZBM, który przekazał niezgodny z wymogami i niebezpieczny w użytkowaniu lokal (o powyższym świadczą choćby dołączone do niniejszej interpretacji dowody), który wiązał się dla podatnika jedynie z wysokimi kosztami i dużym niebezpieczeństwem i zagrożeniem życia swojego i swojej rodziny, a nie z jakimkolwiek przychodem.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361, ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady, wyrażonej w art. 9 ust. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Wyrazem jej praktycznej realizacji jest art. 11 ust. 1 ww. ustawy, z którego treści wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Należy zauważyć, iż za przychody należy uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Również zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 9 ust. 1) są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Równocześnie przepis art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

Otwarta formuła cyt. wyżej przepisu art. 20 ustawy nie oznacza jednak, że pojęcie przychodów z innych źródeł ma nieograniczony zakres, obejmujący wszelkie relacje mogące zachodzić pomiędzy podmiotami, w tym wszelkie formy rezygnacji z wierzytelności przysługujących jednemu z podmiotów wobec drugiego z nich.

Z powyższych wyjaśnień wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód, uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia. Tak więc, podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

Z wniosku wynika, że przed Sądem Okręgowym zawarta została ugoda, według której pozwany (podatnik) został zwolniony przez powoda (Gmina Miasta, w imieniu której działał Miejski Zarząd Budynków Mieszkalnych) z zapłaty części należności z tytułu najmu lokalu mieszkalnego (zaległość główna i odsetki). Wnioskodawca wskazał, że przyznana ulga nie stanowiła realnych korzyści majątkowych dla podatnika. Mieszkanie, którego dotyczyło rzekome zadłużenie zostało oddane w najem w zamian za darowaną miastu (przez podatnika) działkę o powierzchni 1247 m² oraz jako rekompensatę za szkody wyrządzone rodzinie podatnika w wyniku zalań, remontów awaryjnych, itp. Zwolnienie z obowiązku zapłaty należności nie nastąpiło w wyniku kompensaty. Przyczyną zwolnienia z obowiązku zapłaty czynszu był fakt, że przekazany do używania lokal był niezdatny do użytku a MZBM jako właściciel tego lokalu nie dokonał właściwych napraw, które umożliwiałyby prawidłowe korzystanie z lokalu. W związku z tym, zdaniem Wnioskodawcy, MZBM nie był uprawniony do naliczania opłaty tytułem czynszu – innymi słowy czynsz nie był należny dla MZBM.

Wnioskodawca uważa, że MZBM niesłusznie wystawił mu informację PIT-8C o wysokości przychodu, gdyż tenże przychód faktycznie nie wystąpił, a objęta ulgą kwota była kwotą faktycznie nienależną do zapłaty. W jego opinii, o przychodzie możemy mówić tylko i wyłącznie w przypadku kiedy ktoś umorzyłby należność wymagającą zapłaty.

Umorzenie zobowiązania oznacza zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego, skutkiem czego jest wystąpienie po stronie dłużnika określonej korzyści. Aby jednak umorzenia można było dokonać musi istnieć jego przedmiot. Umorzenie przez wierzyciela zobowiązania osobie fizycznej jest co do zasady tożsame ze spełnieniem na jej rzecz nieodpłatnego świadczenia. Prowadzi ono bowiem do przysporzenia w majątku dłużnika, który zostaje w ten sposób zwolniony z długu.

Jak wskazano we wniosku, czynsz za lokal nie był w ogóle należny dla MZBM.

Jeżeli w istocie czynsz nie był należny, to zwolnienie Wnioskodawcy z zapłaty części należności z tytułu najmu lokalu mieszkalnego nie stanowiło nieodpłatnego świadczenia podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawca nie otrzymał bowiem żadnego przysporzenia majątkowego na skutek tego zdarzenia. Rację ma więc Wnioskodawca twierdząc, że o przychodzie możemy mówić tylko i wyłącznie w przypadku kiedy ktoś umorzyłby należność wymagającą zapłaty. W okolicznościach opisanych we wniosku zwolnienie Wnioskodawcy z zapłaty części czynszu nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych, a wartość zwolnienia nie stanowi dla Wnioskodawcy przychodu podlegającego opodatkowaniu. Skoro – jak wskazano we wniosku – czynsz nie był należny to nie można uznać, iż w chwili umorzenia Wnioskodawcy części długu związanego ze jego spłatą powstaje u niego przychód podlegający opodatkowaniu.

Należy zauważyć, że Organ podatkowy rozpatruje sprawę w oparciu o stanu faktyczny przedstawiony we wniosku i jest jedynie uprawniony do wydania interpretacji przepisów prawa podatkowego; nie ma natomiast uprawnień do rozstrzygania sporów pomiędzy stronami. Interpretacje indywidualną wydaje się w oparciu o przedstawiony stan faktyczny. Organ podatkowy nie ma uprawnień do weryfikacji przedstawionego stanu faktycznego, zbierania dowodów i ich oceny.

Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest więc ustalanie, czy umorzony czynsz faktycznie nie był należny, stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Końcowo należy podkreślić, że jeżeli przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.